De innovatie zelve: 60 jaar Mercedes S-Klasse

De auto die de hele industrie altijd een stapje voor was, mag dit jaar zestig kaarsjes uitblazen.

Iedere auto moet je in een bepaald tijdsbeeld plaatsen. Zo kan het je opvallen dat je in een Audi A4 van een jaar of vijftien geleden helemaal nog niet zoveel luxe aan boord had. Logisch, want zaken als Adaptive Cruise Control, massagestoelen, nachtzichtcamera en een compleet infotainmentsysteem met tft-scherm en touchscreen, dat moest je in zo’n auto helemaal niet verwachten in 2004. Eigenlijk in geen één auto. Behalve één dan. De Mercedes S-Klasse.

En we noemen 2004 even als voorbeeld omdat de toen hagelnieuwe generatie (W221) vol zat met gizmo’s. Maar het was absoluut niet de enige in de geschiedenis van de S-Klasse. Sterker nog: elke generatie S-Klasse wist wel op een bepaalde manier de autowereld op te schudden met iets wat we nog nooit hebben gezien. Al zestig jaar lang.

Het is belangrijk om te weten hoe veel impact de S-Klasse maakte op de autowereld. Daarom bundelen we alle S-Klasses sinds zijn 60-jarige bestaan en geven we je op de valreep nog even een overzicht. Ook geven we je per generatie de innovaties, want dat is en blijft het speerpunt van de S.

W111 (1959-1968)
Het is discutabel of de W111 de eerste was, want hij heet officieel geen S-Klasse en zijn voorganger (de Ponton) was ook een luxe limo. Waarom is het de eerste S-Klasse? De auto had namelijk geen andere officiële benamingen dan ofwel de motor die je koos (bijvoorbeeld 220S) of W111, de generatiecode zoals Mercedes hem nog steeds hanteert. En het was een corpulente sedan die de topklasse bediende, voor het eerst met belangrijke innovaties. Klinkt als een S-Klasse als je het ons vraagt. De auto werd geleverd als sedan, coupé en cabriolet.

De W111 was niet een pionier zoals zijn opvolgers, het ging voornamelijk om veiligheid. De ijzersterke constructie was nieuw voor de autowereld. De ontwikkelaar van de nieuwe sterke carrosserie was Béla Barényi, die de W111 zich liet bewijzen door middel van zelf opgezette botsproeven. Barényi zorgde er ook voor dat deurvergrendeling meer naar zijn huidige vorm toe kwam. Centrale vergrendeling hoef je nog niet te verwachten, maar een minder omslachtig systeem voor het vergrendelen van je deuren wel. Ook was het de eerste Mercedes met driepuntsgordels. We zeggen de eerste Mercedes, want dit is een uitvinding van Volvo.

Mercedes 600 Grosser (W100)
Tussen wal en schip vinden we de Mercedes 600 Grosser. Qua vormgeving en techniek heeft hij meer weg van de W108, maar qua jaartal kwam hij twee jaar voor de W108 in 1963. Grosser is Duits voor ‘groter’ en dat blijkt. De in 1963 verschenen toplimousine moest de Rolls-Royce onder de Mercedessen worden. Het rijcomfort moest ongekend worden en daarvoor werd de auto uitgerust met verstelbare luchtvering. Verder werd er een hoop hydraulisch aangedreven, een eer die opgestreken kan worden door de Citroën DS. De Grosser zette echter een stapje verder. Zo was de 600 Grosser de eerste auto met vier automatische ramen en een automatische achterklep. Bij een auto zó statig verwacht je een lijst eigenaren uit de hogere klasse van de bevolking. Helaas waren er in de productiejaren van de auto, 1963 tot 1981, nog een aantal staatshoofden waar je liever niet mee geassocieerd wil worden. Denk aan Saddam Hoessein, Nicolae Ceaușescu en Josip Tito. Speciaal voor hun waren er trouwens ook nog de verlengde en bepantserde Pullman-versies (met vier of zes deuren) en de Landaulet-versies, waar alleen het achterste gedeelte een cabriodak had.

W108/W109 (1965-1972)
In 1965 kwam de eerste S-Klasse die ook echt zo heette. Dit was de W108. Het recept was bij deze vastgesteld: een vierdeurs sedan in de topklasse. Wel was de W108 iets minder bijzonder vormgegeven dan de W111. De ‘heckfloss’ (vinnen) gingen weg en werden vervangen door een normale hoekig aflopende kofferruimte. Wederom beschikbaar als sedan, coupé en cabriolet, zoals bijna elke generatie S-Klasse.

De leukere versies waren de SEL’s. Beschikbaar als zowel W108 als W109 waren dat de versies met de lange wielbasis. Beschikbaar met smeuïge zespitters in de 250 of V8’en met laag volume (3.5 liter) in de 280- en 300-versies. Het verschil tussen de W108 en W109 is dat de W109 een luxueuzere insteek had. Vooral op het gebied van hydraulische bediening (voor zowat alles op de auto) was de duurdere W109 de betere versie.

Mercedes 300 SEL 6.3 (W109)
Parallel aan de W109-serie liep dus nog de 600 Grosser. Die kostte je een dusdanig fortuin dat je hem eigenlijk niet kon betalen, en dat wilde je ook eigenlijk niet. Wellicht heb je wel interesse in de aandrijflijn van de dictatorlimo, dat is namelijk een enorme 6.3 liter grote V8. Mercedes pakte die motor en lepelde hem in de 300 SEL. Want waarom niet? De motor leverde 250 pk en zo’n 500 Nm. Het is naar huidige maatstaven niks bijzonders, maar een motor van dergelijk formaat was destijds heel wat.

De SEL 6.3 moest niet alleen de snelste S-Klasse worden, maar ook de meest luxueuze. Alles wat je op de 6.3 kon krijgen is zo’n beetje hetzelfde lijstje als het lijstje innovaties van de W109. Luchtvering als standaard bijvoorbeeld (dat gold alleen voor de luxe W109). Geventileerde schijfremmen op alle vier de wielen. Ook de hydraulische ramen, toen nog niet elektrisch, vonden hun weg naar de SEL. Ook twee praktische zaken waar we eigenlijk nu niet meer zonder kunnen: stuurbekrachtiging en centrale vergrendeling. Ten slotte kwam er een optielijst met zaken als een hydraulisch bedienbaar schuifdak, een cassettedeck en airco. In 1968. Laat die maar even binnenkomen.

Mercedes 300 SEL 6.8
En we moeten het nog even hebben over een versie die helemaal onbereikbaar was voor de burger. De 300 SEL 6.3 vormde de basis voor een heftig gemodificeerde S-Klasse. De motor werd uitgeboord tot 6.8 liter en deze leverde bijna 430 pk. Ook het koppel was met 610 Nm indrukwekkend te noemen. De auto accelereerde naar de 100 km/u in 4,2 seconden. Voor je tijdsbeeld: de huidige S63 AMG doet het in 4,4 seconden. De auto boekte dan ook een groot succes op de 24 uur van Spa in 1971. De lui achter de SEL 6.8 waren Hans Werner Aufrecht en Erhard Melcher, van het piepjonge bedrijf Aufrecht Melcher Großaspach. Deze gecompliceerde naam werd afgekort tot de inmiddels zeer bekende letters: AMG.

W116 (1972-1980)
Als je naar de productiejaren kijkt van elke S-Klasse, valt het op dat na een termijn van acht tot tien jaar een compleet nieuwe auto verschijnt. In dit geval wordt de W109 vervangen door de W116. Het recept is niet verrassend: een gigantische limousine. Wederom verkrijgbaar als reguliere (SE) en lange (SEL) versie. Qua innovaties probeerde de W116 vooral de lijn door te zetten wat betreft veiligheid. Nog steeds geen airbags, maar wel een nog sterkere carrosserie, een dashboard en stuur met zo veel ‘kussens’ dat je in ieder geval niet vol op een harde ondergrond klapt, en de benzinetank verhuisde naar voor de achteras. Zo zat de tank niet precies in de kreukelzone bij een impact van achteren.

Het belangrijkste nieuwtje wat debuteerde op de W116, kwam tevoorschijn in 1978. Samen met Bosch ontwikkelde Mercedes een anti-blokkeersysteem. Het idee is niet om de remweg te verkorten – natuurkunde is natuurkunde – maar om de auto gecontroleerd te laten remmen. Zo kun je tijdens het remmen een uitwijkmanoeuvre maken. Dat jij dat nu standaard hebt in je Volkswagen Up! heb je te danken aan Mercedes en Bosch, maar dan 40 jaar geleden. Jazeker: de W116 was de eerste auto met ABS.

Mercedes 450 SEL 6.9 (W116)
De W116 kreeg ook een topmodel. Het 6.3 liter grote blok uit de W109 SEL 6.3 was ‘niet groot genoeg’ en je kon prestaties nog niet vergroten met turbo’s in de jaren ’70. Daarom kwam in 1975 de Mercedes 450 SEL 6.9. Ja: deze had diezelfde V8 aan boord, maar dan vergroot tot 6.9 liter! Het leverde in die tijd 286 pk op. Dit nieuwe topmodel was wederom niet bedoeld om snel te zijn, maar was vooral luxe en krachtig. Dat is gelukt en het is qua volume de grootste motor die ooit in een S-Klasse heeft gelegen, AMG-versies daar buiten gelaten.

W126 (1980-1991)
We moeten weer vooruit op het moment dat we 1980 schrijven. Dat doet Mercedes met de gloednieuwe W126. Door de geribbelde achterlichten, grote chromen grille en natuurlijk het grote, statige uiterlijk is het wederom herkenbaar een S-Klasse.

De oliecrisis lijkt in eerste instantie klappen uit te delen aan het concept van de S-Klasse. De 6.9 liter grote V8, evenals de 6.3 liter grote unit mogen eruit. De krachtigste uitvoering was de 5.6 liter grote 560 SEL die op een gegeven moment zo’n 300 pk leverde. Een voordeel van het crisisbeleid is dat de S-Klasse geen gigantische upgrade nodig had. De auto woog namelijk bijna 300 kg minder dan de W116. Zo volstonden minder krachtige motoren ook prima.

De innovaties van de W126 hebben wederom te maken met veiligheid. Het belangrijkste is een nog verdere verbetering van de structuur. De W126 zou tot en met 55 km/u weerstand kunnen bieden tegen een off-set botsing (een frontale botsing waarbij twee auto’s elkaar ‘half raken’, meer info lees je op deze website). ABS wordt doorontwikkeld en samengebracht met het nieuwe anti-slipsysteem ASR. Dit wordt op elke versie van de W126 standaard geleverd. Maar ook was daar pardoes de bestuurdersairbag, een passagiersairbag werd later ook beschikbaar. Ook gordelspanners en driepuntsgordels achter kwamen in 1980 al op de Mercedes S-Klasse terecht. En ten slotte werd de W126 geleverd met een elektronisch sperdifferentieel.

De W126 lijkt zo op papier een W116 ‘maar dan beter’. De lijst der innovaties is echter veel langer dan deze paar belangrijke veiligheidsfeatures. Ook kwam de W126 in de jaren ’80 al met volautomatische climate control, veelvuldig bedienbare voorstoelen met stoelverwarming. Als je de upgrade naar de 500 of 560 SEL maakte, dan kreeg je deze luxe ook op de achterstoelen. De 560 SEL was immers wat we nu als de S600 kunnen zien. Het summum van luxe.

W140 (1991-1998)
Bij de nieuwe W140 is er geen sprake meer van doorontwikkeling. Nu is het écht een radicaal andere auto. De tijden veranderen en de nieuwe S-Klasse is klaar voor de wilde jaren ’90.

Want die waren echt wild. We komen nu in de tijd dat technologie enorm snel gaat. Bovendien spelen elektronische hulpmiddelen een grotere rol dan ooit in de duurste auto’s van die tijd. We nemen even een greep uit de functies van de W140 (niet allemaal vanaf 1991 direct leverbaar):

-elektronisch opvouwbare buitenspiegels,
-elektronisch bedienbare binnenspiegel met automatische dimfunctie,
-elektronische stoelen (voor en achter) met twaalf richtingen, memory-functie en dijsteunen,
-elektronisch bedienbare zonnewering voor de achter- en achterste zijruiten
-elektronisch verwarmde buitenspiegels met automatische dimfunctie,
-climate control met twee (of voor de LWB-versies vier(!)) zones,
–soft close-deuren,
-GPS-navigatiesysteem,
-Linguatronic stembediening,
-Parktronic parkeerhulp met radarsensoren.

Dat is het comfort wat je kunt ’tasten’. Ook een gloednieuwe multilink-achteras doet zijn best om van de W140 een zeer comfortabele limousine te maken.

En dan moeten we het ook nog hebben over ESP. Men – ondergetekende incluis – denkt wel eens dat ESP uitgevonden werd om de desastreuze elandtest van de Mercedes A-Klasse op te lossen. De A-Klasse, en daarmee alle Mercedessen, werden sindsdien (rond 2000) immers standaard geleverd met ESP. Nee, ESP debuteerde op de W140 in 1991. Het Electronic Stability Program is er om de auto met elektronische hulp stabieler te maken bij bijzondere (uitwijk)manoeuvres.

Mercedes S600 (W140)
Bovendien had de Mercedes S-Klasse sinds de W140 weer een topversie die hij verdiende. Hij heet 600 SE(L) of S600 (vanaf halverwege de W140 kwam de motoraanduiding achter de letter en sloeg het op het motorvolume) werd uitgepakt, maar niet met een motor van 6.3 liter of 6.9 liter. Het kleinere volume maakt niet uit: voor het eerst lag er een V12 in de S-Klasse. De logge W140 met 394 of 408 pk was absoluut geen strepentrekker, maar traag evenmin en zo’n V12 is ongekend lekker in een grote limousine.

Mercedes S70 en S73 AMG (W140)
Het absolute topmodel van de W140 waren echter de AMG-versies. De 560 SEL AMG bestaat ook, maar daar werd vooral gelet op het verbeteren van het basisrecept (de motor lijkt erg op die van de standaard 560 SEL).  De AMG-versies van de W140 zijn radicaal anders. De S70 en S73 worden vaak over het hoofd gezien, omdat ze belachelijk zeldzaam zijn. Zo beschikt de S70 AMG over een 7.1 liter grote (7.055 cc) twaalfcilinder die er zo’n 470 pk uit peutert. Een stapje daarboven vinden we de S73 AMG die in principe over zo’n 525 pk zou moeten beschikken. Naar verluidt heeft de Sultan van Brunei het grootste aantal van de S73’s (zelfs als stationwagon) en die produceren tegen de 570 pk. Het blok van de S73 vond zijn weg naar de Pagani Zonda C12S 7.3 in de vroege jaren ’00. Beide deze AMG-modellen zijn in slechts tientallen geproduceerd. Het zijn, zeker qua hard volume, de dikste S-Klasses die er zijn geweest. Ze zijn echter allebei zo onbekend dat je er maar eens eentje moet vinden. Een moeilijke taak.

W220 (1998-2005)
Voor het feit dat de W140 een hele waslijst aan nieuwe zaken aan de S-Klasse toevoegde, was hij niet bizar lang in productie. Al na zeven jaar stond er een compleet nieuwe S-Klasse in de startblokken. De W220. Gelijk opvallend om te vermelden: de W220 was niet leverbaar als coupé. Die rol vervulde de CL (C215), die technisch veel overeenkomsten vertoont.

Je zou zeggen dat je het plafond van veiligheid nou wel hebt bereikt. Mis. Door standaard uitgerust te worden met acht airbags is de S-Klasse wederom een nieuw hoofdstuk in een eindeloos boek van veiligheid. Ook wordt er vanaf nu het nodige gedaan met actieve veiligheidssystemen. Zo was de W220 de eerste auto met Pre-Safe: door middel van radars in de voorbumper kan de auto botsingen voorspellen en automatisch remmen.

Diezelfde radars konden wat betreft snufjes ook het nodige doen. De W220 was de eerste auto met adaptieve cruise control (ACC). Cruise control kennen we, de S-Klasse leest de weg voor zich en ziet obstakels. Bij het spotten van een auto die voor je rijdt, zal het systeem zelf vertragen en op gepaste afstand van je voorganger blijven. Gassen en remmen is op zekere snelheden bij deze overbodig gemaakt.

Qua motoren kwam er ook iets nieuws. Veiligheid is belangrijk, maar het milieu wordt ook steeds belangrijker. Dan heb je een probleem. Ja, de W220 kwam als S350, S400 en verscheidende CDI-diesels, maar de lekkerste versies waren wederom de S500 en S600. Met respectievelijk een V8 en een V12 niet bepaald schone auto’s.

De oplossing is cilinderuitschakeling. De helft van de cilinders van ofwel de V8 ofwel de V12 kunnen hun diensten staken. Een S-Klasse ging toch nooit over de snelheid, dus je hebt die twaalf cilinders nooit allemaal nodig. Toch?

Mercedes S55 AMG (W220)
Bovendien was de S500 of S600 helemaal niet de versie die je moest hebben als snelheid je ding was. Mercedes kwam wederom met een S-Klasse die een AMG-badge droeg. De S55 AMG debuteerde met een 5.4 liter grote V8 met 360 pk. Later werd daar ook nog een compressor op gezet, goed voor bijna 500 pk. Een motor die later zijn weg zou vinden in de SLR McLaren. Aangezien de S70 en S73 zo extreem zeldzaam zijn, kun je de W220 bestempelen als de eerste keer dat AMG in grote(re) volumes deel uitmaakt van de S-Klasse. Dat is tot en met het heden nog steeds het geval.

Mercedes S63 AMG (W220)
De S55 AMG zou het maar één generatie volhouden. Sterker nog: hij mocht al exit bij de eerste facelift van de W220. Zijn opvolger was nog dikker. De S63 AMG: het begin van iets nieuws. In plaats van de 5.4 liter V8 met compressor werd er gekozen voor een 6.2 liter V12 zonder turbo’s of compressors. Het resultaat is 444 pk. Een dikkere motor dus, maar de auto was niet krachtiger dan de S55.

Mercedes S65 AMG (W220)
Dik, dikker, dikst, S65 AMG. Mercedes hanteerde in de tijd van de W220 zeer accurate typenamen (S600 had een 6.0, S63 had een 6.3, etc), de ’65’-serie is de enige die de dans ontspringt. Het is namelijk een 6.0 liter grote unit en daarmee is hij kleiner dan de S63. Laat dat je niet misleiden.

Dikker dan de S65 AMG wordt het namelijk niet. Mercedes schroefde twee turbo’s op die V12, waardoor de auto in totaal op 612 pk uitkwam. Koppel kwam met karrenvrachten tegelijk: 1.000 Nm! De S65 was alleen beschikbaar als Lang en was dus niet alleen de snelste S-Klasse ooit: hij deed het ook nog prima voor chauffeurswerk.

W221 (2005-2013)
Het recept van de W220 was rijp voor nog een generatie. Maar dan op elk vlak weer een stukje verbeterd. In 2005 mocht weer een compleet nieuwe S-Klasse laten zien wat Mercedes in hun mars heeft. Het is tijd voor de W221. Dit is de tweede S-Klasse die niet als coupé en cabriolet geleverd wordt, want ook ten tijde van de W221 komt er een nieuwe CL (C216) op de markt, die deze rol vervult.

Het motorenpalet lijkt op die van de W220. Instappen doe je met een S350 (of S350 CDI), brommen met acht cilinders kan met de S500 en de twaalfpitter vinden we in de S600. Alle motoren zijn beschikbaar als korte wielbasis of de Lang met meer ruimte tussen de wielen. Ook komt er zowel een S63 AMG als een S65 AMG, maar dit ligt ietsje anders dan voorheen. De S63 AMG levert zijn blubberdikke V12 in voor een 6.2 liter V8 met 525 pk. De S-Klasse had als topmodel dus nog steeds de S65 AMG, dat is goed nieuws en slecht nieuws. Het goede nieuws is dat de motor nog lekker even dik is als in de W220. Het slechte nieuws is dat de motor letterlijk geen spat veranderd is. Zes liter, 612 pk, 1.000 Nm.

Voor het eerst pakt Mercedes geen harde innovaties op het gebied van passieve veiligheid. De piek is bereikt, wat dat betreft. Omdat nog steeds de technologie hard gaat en niet te stoppen is, komt Mercedes daarom op de proppen met nachtzichtassistent. In het donker kan de S-Klasse door middel van infraroodcamera’s je een set nachtkijkers bezorgen. Geloof ons: deze innovatie uit 2005 is nog lang niet beschikbaar op alle luxe auto’s anno 2019. Een paar systemen die wél beschikbaar zijn op de meeste auto’s sinds dit jaar: Blind Spot Monitor (een icoontje in de spiegel wat aangeeft of er iets in je dode hoek zit), Lane Keep Assist (houdt je automatisch tussen de lijnen) en een verbeterde versie van Park Assist.

Wanneer de W221 gefacelift wordt in 2009, is milieu al een stuk belangrijker aan het worden. Mercedes vindt een oplossing in de S400 Hybrid. Het is niet de eerste hybride en zelfs niet de eerste hybride limousine (de Lexus LS 600hL was eerder). Het is wel de eerste hybride die het net even iets anders doet. Zo is er wel degelijk sprake van een grote accu, dit is zelfs een lithium-ion-batterij. Ook is er voor het eerst sprake van een elektromotor die extra power kan leveren aan de benzinemotor, een ‘bescheiden’ 3.5 liter V6 die normaal in de S350 ligt. Door de elektromotor in te schakelen ter ondersteuning van de benzinemotor op lage toeren, zou je de S400 de eerste Mild Hybrid kunnen noemen.

W222 (2013-2021)
De W221 wordt in 2013 opgevolgd door de W222 en dat is de S-Klasse die we vandaag de dag nog bij de showroom vinden. Aangezien deze nog helder op het netvlies ligt, kunnen we er kort over zijn. Wederom is er sprake van grotendeels dezelfde motoren: instappen doe je nog steeds met de S350, de S500 en S600 leven allebei nog en nog steeds is alles leverbaar met een lange wielbasis. De CL is echter met pensioen en de namen S-Klasse Coupé en Cabriolet keren terug.

Ook de S63 AMG, dit keer met een kleinere 5.5 liter V8 leeft nog. Ook de S65 AMG krijgt nog één kans. Hij wordt eindelijk een laatste keer opgewaardeerd en levert 630 pk, wel nog steeds uit exact hetzelfde blok. We zeggen de laatste keer, want het is over en uit voor de S65 AMG. De S63 was stiekem al de betere keuze door beter geluid, minder gewicht en met 585 pk ook genoeg onder de rechtervoet, maar een schofterig dikke V12 gaan we niet meer vinden.

Innovaties vinden we in bijvoorbeeld het volledig digitale instrumentarium, gordelairbags voor alle inzittenden en de nieuwe adaptieve luchtvering. Ook Distronic, de naam die Mercedes aan hun adaptieve cruise control geeft, werkt beter dan ooit: nu ook op lage snelheden. Combineer dat met een nog beter Lane Keep Assist-systeem en de S-Klasse kan zo goed als autonoom rijden op de snelweg. Ook Active Body Control zorgt ervoor dat de auto aanvoelt waar de gaten en oneffenheden in de weg zitten, en wist deze uit als een spons op een krijtbord. Het comfort is daarom ongekend.

Mercedes-Maybach S600 (W222)
Comfort vinden we in gigantische mate in de Mercedes-Maybach S600. Deze extra verlengde W222 is het summum van luxe. Het behoeft geen uitleg dat alles automatisch gaat, de stoel je op ongekend veel manieren kan masseren, verwarmen, verkoelen en gewoon een wereld van weelde kan geven. Het verhaal achter de Maybach-benaming is interessanter.

Maybach was een zelfstandig automerk uit de vroege twintigste eeuw. Het was één van de eerste fabrikanten van luxueuze auto’s. Daimler had interesse in Maybach en kocht het bedrijf op in de jaren ’60. Zij mochten helpen met luxe features in Mercedessen, de S-Klasse incluis. Pas rond de millenniumwisseling kwam Maybach voor het eerst in tientallen jaren weer met een compleet eigen model. De Maybach 57 rustte veelal op Mercedes-techniek, maar stond een stapje boven de S-Klasse (toen was het de W220). Het idee flopte en de 57 (die ook als verlengde 62 en halve cabriolet 62 S Landaulet werd geleverd) mocht na een kleine tien jaar weer in de ijskast, samen met het hele merk Maybach.

Na een korte sabbatical doet de naam Maybach weer dienst als aanduiding op de meest luxueuze Mercedessen. Dat werkt wel: naast de S-Klasse kun je het Maybach-logo nu ook vinden op een cabriolet en SUV.

W223 (2021)
Dan komen we nu aan bij het punt wat momenteel het meest relevant is. De S-Klasse W222 loopt op zijn laatste benen en de opvolger doet al druk zijn rondjes in steeds subtieler wordende camouflage. Het is op zich de moeite waard om hier een apart artikel aan te wijden, aangezien hier en daar eind 2020 en begin 2021 wordt gezegd als de periode waarin de W223 zijn voorganger gaat aflossen. Toch is dat lastig. Je kan niet kijken naar de rest van de autowereld om te zien wat Mercedes in de S-Klasse gaat proppen. De S-Klasse moet namelijk laten zien wat de rest van de autowereld binnen aanzienlijke tijd in hun auto’s stopt. Pas als de auto weer een hele waslijst krijgt met zaken die we nog nooit gezien hebben, krijgt hij een plekje in de opvolger van deze lijst. Over tien jaar.

S-Klasse in camouflagepyjama, via Autojunk.