Deze 12 bijzondere Mazda’s kende je nog niet

En anders horen we het groot in de commentsectie.

Hiep hiep hoera! Mazda is jarig. En niet zo’n klein beetje ook. Vorig jaar werd Bentley 100 jaar oud, voor nu is het de beurt aan Mazda om 100 kaarsjes uit te blazen. Om precies te zijn is Mazda 30 januari jarig geweest.

Natuurlijk zijn wij deze bijzondere dag niet vergeten. Daarom hebben we speciaal voor deze heugelijke gebeurtenis een overzicht gemaakt met 12 onbekende doch interessante Mazda’s uit de niet al te verre geschiedenis. De reden is vrij simpel. Ondank dat Mazda al 100 jaar bestaat, bouwen ze pas sinds de jaren ’60 ook auto’s.

Zoals gezegd richten we ons op de minder bekende vlotte Mazda. Mocht je wat willen lezen over de MX-3, MX-5, RX-7, RX-8, MPS, of Cosmo: daar zijn al specials over gemaakt. Je hoeft alleen maar op de link te klikken. Dit zijn de 12 leukste minder bekende Mazda’s:

Mazda Montrose TWR Coupe ’79

Deze auto ziet er veel cooler en specialer uit dan dat ‘ie is en toch ook weer niet. We gaan het even toelichten. Mazda en TWR werkten destijds samen. TWR was verantwoordelijk voor veel raceactiviteiten van Mazda. Maar naast raceactiviteiten verdiende TWR ook een zakcentje met het bouwen van sportieve auto’ in kleine series. Omdat de samenwerking zo lekker ging, sloegen de Britse Mazda importeur en TWR de handen ineen met deze Montrose TWR Coupe. De Montrose is in Nederland verkocht geweest onder de naam 626. Het is een tweedeurs zonder raam- of B- stijl. De Montrose TWR Coupe zag er sneller uit dan dat ‘ie was, want de 2.0 liter leverde ‘slechts’ 90 pk. Dat was eind jaren ’70 vrij normaal voor die klasse. Dankzij TWR zag de Montrose er wel erg fraai uit en ging ‘ie ook lekker de hoek om.

Mazda Cosmo Rotary Turbo (HB) ’81

Het is altijd heel erg lastig uit te leggen wanneer iets cool is en wanneer niet. Voor ondergetekende is er niets coolers dan de Cosmo Rotary Turbo. De Cosmo coupé is bij de meeste mensen wel bekend, Maar er zijn ook sedans geweest. In principe waren dit luxere varianten van de Mazda Luce (bij ons in Nederland 929). Bijzonder aan deze Cosmo generatie is dat het de enige auto ter wereld is die leverbaar was met een conventionele benzinemotor, dieselmotor én rotatiemotor. Dit is dus een sedan wankelmotor én een turbo. Maar het gaafste is dat het geheel gecombineerd wordt met klapkoplampen en een interieur met een overdaad aan elektrische speeltjes én overal velours.

Mazda 323 Familia Turbo Cabriolet (BF) ’85

Japanse automerken zijn niet heel erg bedreven in het maken van Cabriolets. Waarschijnlijk gaat alle emotie van zo’n auto voorbij aan de ratio van de gemiddelde Japanse ingenieur. De Mazda MX-5 was daarom ook een grote verrassing. Voordat de MX-5 in de showrooms stond, was dit de leukste open compacte Mazda. De Familia is de Japanse variant van de 323. De tweedeurs Cabrio had net als de open Golf en Kadett een rollbar. De naam ’turbo’ klinkt veelbelovend, maar deze was op een 1.5 geschroefd. In totaal leverde de motor slechts 100 pk. Maar je kreeg wel stoere sportstoelen en witte lichtmetalen wielen. Ook cool: de turbo-stickers aan de zijkant. Heel eighties.

Mazda Etude (BFMP) ’87

De Mazda Étude is eigenlijk een van de eerste premium hatchbacks voordat we überhaupt aan die term dachten. In principe zou je kunnen zeggen dat een auto dan extra luxe moest zijn, maar Mazda besloot dat de Etude hoogwaardig en technisch afwijkend moest zijn. De auto lijkt wat op de 323, waarop de auto ook gedeeltelijk op gebaseerd is. De Étude was een stukje langer én lager. Ook was de auto voorzien van een enorme glaspartij. Om dat te benadrukken zaten de stijlen visueel achter het glas. Onder de motorkap van de Étuse lag een 1.6 dubbelnokker met injectie, goed voor 110 pk. Je kan de auto het best beschouwen als de voorloper van de Mazda MX-3.

Mazda Persona Type B (MAEP) ’88

Japanse fabrikanten begrijpen premium niet. Op zich logisch, want Mazda, Toyota en Honda hebben een enorm goede naam op de thuismarkt. De Mazda Persona is een luxe Mazda 626. Maar dan met een compleet ander koetswerk erop. De Mazda Persona Type B in 1988 moeten we even benoemen. Kijk, dat een auto stijlloze ramen heeft, zagen we toen wel vaker. Met name bij coupé’s. Dat een coupe geen B-stijl heeft, dat zagen we ook weleens. Maar een sedan zonder B-stijl? Dat was en is uniek. Mazda deed de inspiratie op bij de luxe Amerikaanse auto’s uit de jaren ’60. Daarmee wist Mazda beter de essentie van de Amerikaanse auto beter samen te vatten dan de Amerikaanse merken zelf… Onder de motorkap was er een 140 pk sterke tweeliter viercilinder leverbaar. Deze auto was de voorloper van wat later het sub-label ‘Xedos’ zou worden.

Mazda Sentia (HD) ’91

De Mazda Sentia was de opvolger van de Mazda Luxe. Het was een poging van Mazda om voet aan de grond te krijgen in het premium segment. Net als de Cosmoo (JC) uit dezelfde periode was de Sentia een zeer moderne, aerodynamische en vooruitstrevende auto. De auto is ontworpen door de Amerikaan Peter Monero. Hij stond erop dat Mazda ervoor koos om de auto een ‘achterwielaangedreven’ styling te geven. Dus met de voorwielen zo ver mogelijk naar voren met de motor zo ver mogelijk naar achteren, waarmee de Sentia een zogenaamde ‘FMR’-layout had, net als de SLR McLaren en Ferrari 599 GTB. In dit geval geen rotatiemotor, maar een 200 pk sterker JE-ZE V6 met variabel inlaatspruitstuk. Verder zat alle mogelijke techniek erop: zoals zonnecellen op het dakraam en vierwielbesturing.

Mazdaspeed MX-6 J-Spec (GE) ’92

De Mazda MX-6 kennen we allemaal nog wel. Een grote, best wel elegante coupé die op alle kanten tekort schoot ten opzichte van de moordende concurrentie op dat moment. Wederom lag het niet aan Mazda, maar aan de modellen die naar Europa kwamen. In dit geval de Mazdaspeed MX-6 in J-Spec configuratie. De MX-5 was het zustermodel van de Ford Probe. Het belangrijkste aan de J-Spec was de motor, een ‘KLZE’ zescilinder, terwijl wij Nederlanders blij mochten zijn met de KF-ZE V6. Met vierwielbesturing, 200 pk en de Mazdaspeed spoilers en velgen was het geheel een stuk beter bestand om het tegen de Prelude, Calibra en Corrado op te nemen.

Mazda 323 GTae (BG8Z) ’92

Je zou het niet direct zeggen, maar voordat Subarus furore maakte met compacte en snelle rallyspecials in het C-segment kon Mazda er ook wat van. In Nederland hebben we de 323 GT Turbo gehad. In Japan werd deze als Familie GTX verkocht. Een 1.8 turbo, goed voor zo’n 180 pk. In Japan hadden ze nog leukere varianten, waaronder de GTR met 210 pk. De GTae had dezelfde motor als de GTR, maar was een dikke 30 kilogram lichter dankzij het ontbreken van elektrische spiegels en ramen, dakraam, ABS en airco.

Mazdaspeed Lantis Type R (BH) ’93

Niet alleen Honda heeft Type-R modellen gehad, bij Mazda konden ze er ook wat van. Zo was er een RX-7 Type-R (check dit artikel), maar ook de Lantis Type-R. Mazda was zijn tijd ver vooruit, want dit was een heuse vierdeurs coupé. De Lantis Type-R had een 2.0 V6 motor onder de kap, goed voor 170 pk en maximaal 8.000 toeren. In Nederland konden we de auto kopen als 323F 2.0 V6, maar dan had je ‘slechts’ 150 pk. De Mazdaspeed uitvoering was heftiger met natuurlijk de gaafste spoiler aller tijden. Verder was de Mazdaspeed variant voorzien van Eibach veren, Ronal velgen, Yumex uitlaat en Bridgestone Potenza banden.

Mazda Capella Wagon V-RX Sport (GF-GW5R) ’01

Rond deze periode had Mazda zich een nieuw imago aangemeten. Na de uitspattingen van de vroegen jaren ’90 werd Mazda het saaiste merk allertijden. De 323P, 323 Sedan en 323 Fastbreak waren zeldzaam slaapverwekkend. De 626 spande echter de kroon. Dat had ook te maken met de modellen die wij kregen in Europa, want er waren wel degelijk sportieve uitvoeringen. Een van de leukere was de Capella Wagon VR-X. In basis gelijk aan ‘onze’ 626 Wagon, maar dan met een 2.5 liter V6 die 200 pk leverde bij 6.500 toeren en 224 Nm bij 4.800 toeren. Kortom, een motor die je een beetje op zijn staart moest trappen. De prestaties vielen een klein beetje tegen: 0-100 km/u in 8,9 seconden en een top van 180 km/u. Die laatste was begrensd. Alle exemplaren hadden vierwielaandrijving en een automaat. In die tijd aren die twee items alsof je de handrem er nog op had staan.

Mazda Protege Callaway Turbo ’02

In de Verenigde Staten was de snelle C-segment sedan (gek genoeg) best populair. Het was een beetje de hippe doch praktische en verstandige auto voor de jongelui. De Mazda 323 Sedan was zoals gezegd veel te saai, maar gelukkig was er meer mogelijk. In Japan waren er vlottere versies, maar die voldeden niet aan de Amerikaanse emissie-eisen. Oplossing: laat Callaway het doen. In samenwerking met Sparco (stoelen), Kenwood (Stereo), Racing Hart (velgen), Tokico (schokdempers) en Racing Hart (voorwielophanging) ging Callaway aan de slag. Het resultaat was de Mazda Protege Callaway Turbo. Er zijn er 5.500 van gebouwd en verkocht: allemaal met fabrieksgarantie.

Mazda 6 V6 (GH) ’09

We missen de Mazda 6 MPS. Een compleet uitgeruste no-nonsens sportsedan. Dit soort ooit auto’s zijn natuurlijk noot een commercieel succes, maar kennen wel een schare liefhebbers. De tweede generatie Mazda 6 had géén MPS-derivaat. Maar deze Amerikaanse Mazda6 heeft wel even behoorlijk wat meer vermogen. Dat komt dankzij een 280 pk sterke, atmosferische zescilinder. Dankzij een slagvolume van 3.7 liter Heb je ook altijd voldoende koppel voorhanden: 365 Nm.

Uiteraard is dit slechts een kleine greep uit de selectie. Aanvullingen zijn van harte welkom in de commentsectie!