Waar denk je aan als we ‘Amerikaanse auto’s’ zeggen? Gigantische sloepen met gigantische staartvinnen? Of misschien eerder aan de Corvette? Maakt niet uit, beide komen uit de koker van Harley Earl, waardoor hij zonder twijfel de belangrijkste designer uit de Amerikaanse autogeschiedenis is.
De laatste tijd schotelen we je af en toe specials voor over autodesigners en hun creaties, maar onze blik was daarbij vooral gericht op Europa. De hoogste tijd om de belangrijkste auto-ontwerper die Amerika ooit heeft gekend eens onder de aandacht te brengen.
Van schoolverlater tot designchef in een paar jaar
Harley Earl verliet de Stanford University om bij zijn pa te gaan werken in het bedrijf. Samen met zijn vader bouwde hij daar speciale carrosserieën voor Hollywood-sterren op basis van onder andere Cadillac’s, Duesenberg’s en Auburn’s. Halverwege de jaren ’20 wordt het bedrijf overgenomen door de lokale Cadillac-dealer, maar de jonge Earl mag aanblijven als bedrijfsleider van de coachbuilder.
Daar wordt hij in 1927 ontdekt door Lawrence P. Fisher, de toenmalige directeur van Cadillac. Die ziet meteen het talent van Earl en besluit hem in te lijven en voor zustermerk LaSalle auto’s te laten tekenen. De door Earl getekende LaSalle (op de foto een exemplaar uit 1931) slaat aan en GM besluit de ‘Art and Color Section of General Motors’ op te richten, dat gaat fungeren als overkoepelende designafdeling van het concern. Harley Earl, op dat moment begin 30, wordt aangesteld als de eerste chef.
De eerste conceptcar
Hoewel de one off in die dagen nog gemeengoed is -wat door de niet-zelfdragende carrosserieën ook betrekkelijk eenvoudig is- heeft de wereld tot kort voor de Tweede Wereldoorlog nog nooit een conceptcar gezien. De door Earl getekende Buick Y-Job uit 1939 is de eerste auto die enkel en alleen is ontworpen om het publiek op te warmen voor design wat daarna zijn intrede zal doen op productiemodellen. Niet dat de Y-Job na zijn beursdebuut zal wegkwijnen in een loods, Harley Earl maakt er gewoon zijn dagelijkse auto van. Onderstaand de grote baas in de eerste conceptcar ooit.
Het ontstaan van de staartvinnen
In 1948 maakt de wereld kennis met de eerste auto ooit die voorzien is van de typerende staartvinnen. Voor de Cadillac’s van dat jaar heeft Earl zich laten inspireren door de Lockheed P-38 Lightning, een schitterend jachtvliegtuig uit de Tweede Wereldoorlog met twee staande staartvinnen (ja, zoiets hadden ‘we’ bij Fokker destijds ook). Die twee staartvinnen waren in 1948 nog heel klein, maar zouden rap in omvang gaan toenemen.
Keken de concurrenten aanvankelijk de kat nog uit de boom, de staartvinnen van Cadillac bleken een schot in de roos. Al snel gaf Earl vrijwel alle auto’s van General Motors vinnen en merken als Ford en Chrysler gingen al vrij snel mee doen in de strijd om de grootste en meest imposante vinnen. Die wedstrijd werd gewonnen door de ’59 Cadillac, met misschien wel de bekendste vinnen ooit.
Overigens was het ook het laatste modeljaar dat onder de supervisie van Earl was getekend, eind 1958 ging hij met pensioen. Vanaf 1960 zouden staartvinnen dan ook weer gaan krimpen tot ze na een jaar of zes weer helemaal verdwenen waren. Hieronder de conceptcar die een jaar eerder al een hint gaf naar de staartvinnen van 1959 (zoals de ’59 Eldorado Biarritz op de foto bovenaan het artikel).
De geboorte van de Corvette
Maar Earl’s invloed op de Amerikaanse autoindustrie houdt niet op bij de staartvinnen, ook the only true American sports car komt uit de koker van Harley Earl. Vlak na de oorlog worden er in Europa nog veel sportwagens gemaakt (toen nog wel) en die zijn veel geziene gasten op de Amerikaanse circuits. Earl snapt dat Amerikanen liever in auto’s van eigen bodem rijden en begint in het geheim met het ontwerpen van een sportwagen, die opvallend genoeg de naam ‘Project Opel‘ draagt. Toen hij de tekeningen aan Chevrolet-topman Ed Cole liet zien, twijfelde die geen seconde en liet hij de Corvette meteen doorontwikkelen. In 1953 zag de eerste Corvette, toen nog met kunststof body en een zes-in-lijn, het licht.
Ben zelf meer een fan van Virgil Exner, erg ondergewaardeerd die man.
Maar Earls ontwerpen mogen er natuurlijk ook zijn, zeker als zijn wagens vandaag de dag nog steeds worden geassocieerd met typisch Americana.
@mopar: Exner komt zeker nog wel eens aan bod, maar je kunt het niet over Exner hebben zonder Earl te benoemen. En vlak Loewy ook niet uit ;)
@dizono: klopt maar voor zover ik weet ontwierp hij alleen voor Studebaker toch?
@mopar: Ik ben pesoonlijk ook helemaal weg van Exners ontwerpen, met name de forward look auto’s. Mijn vader heeft vorig jaar helaas zijn 1957 desoto verkocht, maar die auto heeft in de zeven jaar dat hij hem had genoeg indruk op me gemaakt om hem nooit meer te vergeten. Overigens heeft me pa nu een auto die jij denk ik ook wel kan waarderen, een 1971 challenger.
@carfreakjim: kijk eens aan, een man met smaak ;)
Zeker de Challenger kan ik waarderen, hoewel mijn hart eigenlijk is gestolen door een ’68 (of ’69, ben niet kieskeurig :)) charger.
@mopar: Behalve die spuuglelijke Bugatti Exner, laatste Bugatti ooit.
@pallas: vind hem persoonlijk qua uiterlijk niet veel onder doen voor een Veyron…. Nog zo’n misbaksel
Mooi stukje!
Een van de grote pioniers uit de autogeschiedenis. Naast de Y Job, ook de bedenker van de Firebird I, II en III Concepts, de Oldsmobile Golden Rocket, Pontiac Club de Mer, de Buick LeSabre Concept, Pontiac Bonneville Special (die wel wat van de Corvette C1 wegheeft), etc… De golden age van concept cars.
Kijk dit soort artikelen moeten we hebben! Zoveel keer beter als al die auto-Prive artikelen. Wat blijft zo’n 59 eldorado biarritz toch een droom, komt er ooit nog een! Hopelijk.. Opmerkelijk is dat mercedes nog relatief lang is doorgegaan met haar vinnen.
@henkhupelschoten: Mercedes sprak dan ook over ‘zichtlijnen’ en niet over vinnen. Ze waren handig bij het inparkeren…
Een echte Harley!
Weer een informatief stukje @dizono! ??
Tja hij mocht nog dromen en zag die dromen vervolgens in productie worden genomen … Heel anders dan nu ……..
Puik stuk. Meer van dit soort artikelen op Autoblog als het kan.
Over de persoon die de ongelovelijk prachtige oer- Riviera ontwierp
Over Virgil Exener (oa. de eerste Imperials als merk)
Elwood Engel (de man achter de Continental met suicide-doors)
Brooks Stevens (stamvader van de Wagoneers)
Of Richard Teague (van vele AMC’s)
@toyotafortuner:
Als je met de oer-Riviera het model van 1963 bedoelt, dan was die van de hand van Bill(y) Mitchell. Bedoel je de Buick Roadmaster Riviera van 1949, dan ben ik er vrijwel zeker van, dat die ontworpen is door Harley Earl.
@9000cse: Ik bedoelde eigenlijk de 1e gen Riviera als zelfstandig model. De eerdere Riviera’s waren meer ‘uitvoeringen’ van, waarvan de naam toegepast werd op bepaalde Buicks uitgevoerd als coupe’s en sedan’s zonder B-stijl: de zogenaamde hardtops.
Mogelijk is het ook interessant om te weten dat zijn design-taal de mensen in de USA bijzonder aansprak. GM verkocht daar bijv. in 1954 zo veel auto’s, dat zij een marktaandeel behaalden van maar liefst 54%(!). Een dergelijk marktaandeel is verder in geen enkel land ter wereld met zo’n groot koperspubliek ooit nog door een autoproducent behaald.
En als ik kijk naar de modellen die GM-USA vanaf 1979 heeft ontworpen en geproduceerd, dan denk ik dat Harley -net als Bill Mitchell (ook zeer bijzonder!)- zich in hun respectievelijke graf een paar keer hebben omgedraaid van ellende.
Lekker stuk!
Leuke artikelenreeks! Een keer een stuk over Robert Opron? @autoblogger, wil ik wel aan meeschrijven!
Vind het altijd zo vet als er van die verhalen zijn dat mensen school niet afmaken en dan heel succesvol worden!
Klopt. Alleen zijn er nog veel meer mensen die hun school niet afmaken, wel de ambitie hebben om heel succesvol te worden, maar uiteindelijk niet verder komen dan een baan achter de kassa bij de Jumbo.
@sir_smokalot: of blogger bij AB? ;) cheap shot weet ik maar kon het niet laten :)
“maar onze blik was daarbij vooral gericht op Europa.”
Ja dat weet ik maar waarom eigenlijk ? Autofreaks hebben geen grenzen.
En het argument van dat hier in NL/Europa weinig Amerikaanse auto’s verkocht worden is niet relevant want dat zijn er altijd meer als Porsche 918/Bugatti’s enz enz en daar staat het hier vol mee.
Onbekend maakt onbemind.
Gaat gauw naar topic van Mustang Super Snake hierboven ergens.
@RobUSA: Nederland was eigenlijk altijd zowat het enige Europese land (wat Scandinaviërs uitgezonderd) waar Amerikanen het best goed deden.
Weinig mensen weten dat de ford mustang in de jaren ’60 bijvoorbeeld kortstondig in Rotterdam werd geproduceerd.
En ik kan me nog heel goed herinneren dat de Utrechtse taxicentrale in de jaren ’90 nog gewoon full size Mercury Grand Marquis’ hadden.
Rotterdamse politie had de chevy suburbans en het gewone volk reed ook best veel Amerikaans.
Tis nu helaas allemaal verdwenen.
Mooi artikel, leuke auto`s, maar niet mijn ding.