Klassieker: Lamborghini Espada

Lamborghini, het merk met de rancuneuze stier, is natuurlijk veel meer dan de Countach op de posters van vroeger en Afrojack’s tietenkatapult in de posts van nu.

In 1963 werd de autodivisie van het merk opgericht door de hevig teleurgestelde tractorbouwer Ferrucio Lamborghini om die prutser van Ferrari, die hem zulke slechte auto’s aansmeerde, te kakken te zetten en te laten zien hoe het dan wél moest. Met wisselend succes, maar de Espada 400 GT werd de eerste bestseller uit Sant’Agata Bolognese.

Dat moet je wel in perspectief zien want van 1968 tot 1978 werden er in 3 series iets meer dan 1200 geproduceerd, niet echt lopende bandwerk. Geïnspireerd door zijn eerdere concepten Lamborghini Marzal en Jaguar Pirana tekende Marcello Gandini een futuristische 4-zitter, laag en breed. Het uiterlijk zou verder zo goed als ongewijzigd blijven, de wijzigingen en ontwikkelingen betroffen vooral de techniek en het interieur.

Dat uiterlijk was zeer bijzonder en vooruitstrevend. Gandini had eerder de wereld al een stuk aangenamer gemaakt met de adembenemend mooie Miura, in feite de voorloper van de hypercars. Mede door dat huzarenstuk stond de Espada de eerste jaren wel wat in de schaduw maar verkocht desalniettemin redelijk goed. Van de 1e serie werden tussen 1968 en 1970 een kleine 190 exemplaren gebouwd voor liefhebbers met geld en smaak, lang niet altijd een vanzelfsprekende combinatie. Deze bofkonten vonden het ook geen probleem dat de achterlichten van een Fiat 124 Sportcoupé in die aparte kont geschroefd zaten. Dat werd ruimschoots gecompenseerd door de prachtige Campagnolo knockoff velgen in Miura stijl en een excentriek, dubbeldeks dashboard.

In serie 2, vanaf 1970, zat een veel minder extravagant, klassiek dashboard en verviel de grill voor het onderste achterruitje. Verder bleef het uiterlijk ongewijzigd en zorgde de V12 met 3.9 liter inhoud uit de 1e serie ook hier weer voor kippenvel en volle spaarkaarten. Door een hogere compressieverhouding steeg het vermogen in deze serie naar 350 PK, dus dat sparen ging nu ook wat sneller. Als je de tanks allebei vol kreeg tenminste, want met aan elke kant een vulopening, een korte slang en een brede auto was dit nog best een heel gedoe. Remmen daarentegen juist weer veel minder want er werden voortaan geventileerde schijven gemonteerd. Stuurbekrachtiging stond ook als optie op het orderformulier, dat tot 1972 ruim 570 keer ondertekend werd. Vast met cognac en een uitbundige sigaar erbij.

In 1972 kwam serie 3 op de markt met wederom een vrijwel ongewijzigd uiterlijk. De Fiat achterlichten werden nu vervangen door units uit het Alfa Romeo magazijn: de Lambo ingenieurs konden zich natuurlijk niet gaan bezighouden met zulke trivialiteiten. Die waren druk met alweer een ander dashboardontwerp. In aluminium deze keer en volledig op de bestuurder gericht, inclusief de radio. Prachtig en weer wat frivoler dan het behoudende ontwerp van de voorgaande serie. Van Lamborghini verwachtte men ook toen al een lichte mate van gekte en brutaliteit, anders kon je net zo goed een Ferrari kopen.

De basis en structuur van dit bijzondere model bleef 10 jaar in stand: de 3.9 liter V12 met 24 kleppen en 4 bovenliggende nokkenassen werd gevoed door 6 Weber carburateurs en had een relatief korte slag. Dat maakte ook de compacte bouw van het blok mogelijk, perfect voor in de lage en lange neus met zijn typische ventilatieopeningen naast de wielkasten en in de motorkap. De koets zelf was een stalen monocoque constructie met daaronder volledig onafhankelijke wielophanging met double wishbones en schijven rondom.

Daar kon je met 4 volwassenen en een flinke hoeveelheid bagage prima mee uit de voeten. Dat was natuurlijk ook zijn bestaansrecht en unique selling point: een exclusieve en razendsnelle GT met 4 volwaardige zitplaatsen en voldoende bagageruimte, de snelste vierzitter van zijn periode. Je zou hem daarmee prima kunnen inzetten als daily driver en dat deden vele gegoede petrolheads dan ook. Met als nadeel voor de liefhebbers van nu dat het vrijwel onmogelijk is om een nog volledig originele Espada in uitmuntende staat te vinden.

Door die dagelijkse inzetbaarheid en omdat Lamborghini de kwaliteit van W124-niveau nog niet benaderde hebben de overgebleven exemplaren vaak al meerdere goede of minder goede revisies en restauraties achter de rug. Om over het aantal eigenaren nog maar te zwijgen. Van een oud vrouwtje geweest om er ‘s zondag mee naar de kerk te rijden komt uiterst zelden voor bij dit type, altijd binnen gestaan klopt vaak wel.

De echte liefhebber laat zich er niet door afschrikken, een goede restauratie maakt deze you-love-it-or-you-hate-it Lambo zeker niet minder begerenswaardig. Voor hen die hem begrijpen tenminste, er zijn er ook genoeg die de auto niet waarderen. Dat heeft wel weer een gunstige invloed op de prijzen want veel zelfbenoemde Lambo-adepten vinken om die reden eerst de andere types op hun lijst af en laten de Espada links liggen. Ik heb weleens lelijker winkeldochters gezien.