Chris Amon (1943-2016): de beste F1-coureur die nooit won

Zelden kende een coureur zoveel pech als deze Nieuw-Zeelander. Vandaag overleed hij op 73-jarige leeftijd.

Tijdens de Grand Prix van België op Spa-Francorchamps staat in 1963 een voor vrijwel iedereen onbekende jongeman op de startgrid. Bijna 20 was Chris Amon bij zijn debuut, op dat moment de op één na jongste coureur ooit aan de start van een F1-race. Hij rijdt dat jaar voor het Parnell-team, maar valt door technische problemen dikwijls uit. 1964 verloopt niet veel beter. Hij scoort weliswaar zijn eerste kampioenschapspunten in Zandvoort, maar dat is ook praktisch de enige race waarin zijn Lola-Climax heel blijft.

In 1965 zou Amon rijden voor het dan kersverse team van Bruce McLaren, maar die krijgt niet op tijd een tweede auto klaar. De Kiwi rijdt nog enkele races als invaller bij Parnell, maar die auto wordt nog altijd geplaagd door technische malheur. Het jaar erop blijft Amon voor McLaren uitkomen in de CanAm-serie, maar een tweede McLaren F1-auto zou er ook dat jaar niet komen. Een kans om voor Cooper te gaan rijden loopt op het allerlaatste moment mis als John Surtees zijn plekje onverwachts inneemt en uiteindelijk verschijnt hij dat jaar slechts aan de start van één race in de F1, met een onder eigen naam ingeschreven Brabham. De auto is echter veel te oud en te langzaam en Amon kan zich niet kwalificeren.

Daar waar zijn Formule 1-carriere allesbehalve van een leien dakje gaat, kent Amon in de sportwagenracerij de nodige successen. De kroon op zijn werk is de overwinning tijdens de 24 uur van Le Mans in 1966, samen met Bruce McLaren in een Ford GT40 Mark II 7.0. Het was het eerste jaar dat Ford het tot dan toe oppermachtige Ferrari wist te verslaan, door met een drietal GT40’s in formatie over de finish te komen. Enzo Ferrari was natuurlijk teleurgesteld, maar zag ook kansen. Hij nodigde Chris Amon uit in Maranello en bood hem een F1-contract aan voor 1967.

Het seizoen begint slecht, als hij op weg naar zijn eerste Grand Prix een auto-ongeluk krijgt en moet afzeggen voor de race. Uiteindelijk maakt hij dat ruimschoots goed door dat jaar vier keer als derde op het podium te eindigen en uiteindelijk vierde te worden in het kampioenschap. Tijdens de eerste vier races van 1968 start Amon liefst drie keer van pole position, maar door technische problemen weet hij in die races slechts één schamel puntje te verzamelen. Dat seizoen wint hij tweemaal bijna een Grand Prix, maar wordt wederom geplaagd door technische problemen. Uiteindelijk zit er niets meer voor Amon in dan een tweede plek tijdens de Grote Prijs van Engeland.

Ook in 1969 wordt Amon steeds weer het slachtoffer van technische problemen. De oude Ferrari V12 wil maar niet heel blijven en ook de nieuwe flat-12 die ontwikkeld wordt, valt tijdens tests regelmatig uit. Amon besluit de nieuwe krachtbron niet af te wachten en vertrekt, nadat hij na zes races slechts een keer aan de finish geraakte. Achteraf een slechte beslissing, want in de jaren ’70 groeit die platte twaalfcilinder uit tot een van de snelste en succesvolste F1-motoren. Amon blijft nog zes jaar actief in de Formule 1, waarbij hij van het ene naar het andere kleine team hopt. Zonder succes, een overwinning in de koningsklasse blijft uit.

Was Chris Amon dan een matige coureur? Nee, zekere niet. Hij won namelijk wel acht Grand Prix’ die niet voor het kampioenschap meetelden, de 1000 km van Monza, de 6 uur van Nürburgring met een BMW 3.0 CSL (foto boven), de Australische Tasman Series en bovenal de 24 uur van Le Mans. Hij behaalde uiteindelijk 5 pole positions in de Formule 1 en lag 183 rondes, verdeeld over 7 races, aan de leiding. Amon had vooral heel veel pech. Mario Andretti grapte ooit eens “als Chris Amon begrafenisondernemer zou worden, zou opeens niemand meer dood gaan”. Daar waar Sterling Moss ‘de beste F1-coureur die nooit wereldkampioen werd’ wordt genoemd, valt Amon de twijfelachtige eer ten deel de beste F1-coureur te zijn die nooit won.

Chris Amon is vandaag op 73-jarige leeftijd in Nieuw-Zeeland overleden.