We mogen feestvieren: het geestekindje van André Citroen is 100 jaar oud in 2019.
Het is enigszins vreemd dat de auto-industrie van Frankrijk zo groot is: er zijn namelijk ‘slechts’ drie merken. Vergeleken met de hordes automerken die uit Duitsland, de VS, Groot-Brittannië en Japan/Korea komen, zou je verwachten van een lokale grootmacht dat ze meer te bieden hebben, zeker in Europa. De Franse toevoeging aan de autowereld gaat meer om kwaliteit (nou ja, meestal…). De drie grote merken die er nog zijn, Peugeot, Citroën en Renault, timmeren lekker aan de weg. Omdat Peugeot een soort premium-weg in wil slaan en het door Citroën gecreëerde DS Automobiles een daadwerkelijk premium-merk is, probeert Citroën zelf wat meer uniek maar tegelijkertijd goedkoop te zijn. Nieuwe Citroëns zijn redelijk goedkoop, maar hebben nog steeds dat ietwat eigenzinnige van vroegâh. Want de historie van Citroën gaat ver terug. Om precies te zijn, honderd jaar.
Image-credit: een lelijk eendje in het gloednieuwe Rotterdam, gespot door @tombarry.
De naam Citroën staat onlosmakelijk verbonden aan een groot aantal modellen. Memorabele namen waren niet Citroëns sterke kant, bijnamen zoals Snoek of Eend wel. In die honderd jaar tijd zagen ware iconen het levenslicht, denk aan de 15CV, 2CV, ID/DS, SM, CX, Picasso of de recente Cactus. Laatstgenoemde is er nog niet zo lang, maar met zijn bijzondere eigenwijze stijl zou dat ook wel eens een icoon in de dop kunnen zijn. Mark my words. Voor het gaafste, bizarste, mooiste, meest legendarische en beste wat Citroën in die honderd jaar aan haar portfolio toevoegde, komt binnenkort een uitgebreider artikel. Citroën deelt namelijk haar verhaal: hoe een jonge technicus met Nederlandse roots de wereld klaarmaakte voor een staaltje toekomstige geschiedenis.
In de beginfase van de automobiel is een enthousiaste jongeman genaamd André Citroen hard bezig met nieuwe technieken. Citroen is van oorsprong Parijzenaar, maar met een Nederlandse vader en een Poolse moeder allesbehalve Frans. De techneut werd in 1915 opgeroepen voor dienstplicht in Frankrijk, waar hij niet onder de indruk is van de hardware van de Fransozen. De fabriek die Citroen startte, richtte zich op granaten. Moderne Citroëns zijn van origine dus eigenlijk handgranaten. Weet je dat ook weer.
Granaten bouwen is een nichemarkt. Want al is 1915 middenin de Eerste Wereldoorlog: Citroen voorspelde al dat de oorlog niet oneindig duurt. En daarna, het kan een paar jaar weer misgaan, maar het is geen betrouwbare afzetmarkt. Dus moest de fabriek zich gaan richten op meerdere dingen. In de tijd dat het totaal niet normaal was om een auto te bezitten, was het een luxeproduct bij uitstek. Maar de toenemende mogelijkheden voor mobiliteit zette André aan het denken. Hij wilde dat het bereikbaarder werd om een auto te bezitten. De eerste auto droeg nog zijn eigen naam: de André Citroën 10HP Type A. Hier valt de trema op de E van Citroen op: vanwege de moeite die Fransen hebben met de Nederlandse ‘oe’ klank, maakt de trema het duidelijk.
Het is moeilijk om een auto aan de man te brengen, zelfs zo eenvoudig en relatief goedkoop als André Citroen het bedoeld had. De Type A was namelijk zeer eenvoudig. Het verhaal gaat zelfs dat de Type A in eerste instantie alleen maar in het ‘artilleriegrijs’ te bestellen was. Dan hoefde Citroen geen nieuwe verf te bestellen, maar kon hij aan de slag met zijn voorraad uit het leger. De Nederlandse roots zorgden ervoor dat ons land al snel een primaire speler werd voor het nieuwe automerk. Al in 1919 importeerde John Moos Automobielhandel-Maatschappij in Haarlem de Type A’s. De huidige importeur van Citroën en PSA in Amsterdam stamt ook uit de beginjaren van Citroën: 1924.
Meer lezen? Check ook deze 13 vermakelijke Citroëns.
Ik blijf het een geweldig en eigenzinnig merk vinden. Hopelijk blijven ze nog de komende 100 jaar lekker zichzelf met hun leuke uitvindingen.
De eend en DS/ID waren/zijn de ultime FrankofielMobielen, de berijders zijn te herkennen aan de pijp in hun smoel, en het nabootsen van de Franse boer qua uiterlijk. Zoals een LHBT’er veelal geboren is in een verkeerd lichaam, is de Frankofiel geboren in het verkeerde land. Met hun Alpino petjes op, stappen ze in hun eend, en dwingen automobilisten in normale auto’s, tot gevaarlijke passeer bewegingen, veelal over een doorgetrokken streep. Gelukkig gaan deze Frankofielen na hun pensionering vaak daadwerkelijk in dat altijd dwarsliggende land wonen, waar ze door de plaatselijke winkeliers met de nek worden aangekeken, vanwege hun in het Frans gesproken bestellingen, met een voor de Franse begrippen gruwelijk accent. De Nederlandse Frankofiel doet zijn leven lang zijn best om te worden geaccepteerd door de plaatselijke bevolking, maar dat gaat niet lukken bij het land van chauffinisten. Gelukkig heb ik nooit een franse auto gehad, maar mij beperkt tot Japanse en duitse auto’s, en heb wel in Franse troep gereden, moet tegenwoordig regelmatig beroepshalve in Renaults rijden, maar zal ze niet kopen.
@audicoupe84: Chauvinisten. Niet Chauffinisten.
Maar Franse troep? Alles uit Frankrijk is troep? Of Citroën, waar dit artikel over gaat? En wat is er dan precies troep aan?
@musje83: Ik heb in de 66 jaar dat ik op aarde rondloop alleen slechte tot superslechte ervaringen ( in Nederland) met Fransen M/V gehad, ik vindt het dus een naar volk. Buiten dat, zijn de franse producten met de franse slag in elkaar gezet, maandagmorgen auto’s worden daar van maandag tot en met vrijdag gebouwd. Ik heb liever te maken met 10 Duitsers of Britten dan 1 Fransoos.
@audicoupe84: En ik heb louter positieve tot zéér positieve ervaringen met Fransen, binnen Nederland en in Frankrijk. Ook de vele Franse auto’s die in mijn directe omgeving reden of rijden, deden of doen het stuk voor stuk uitstekend en zijn gemiddeld gezien even betrouwbaar als de Duitse auto’s (grote familie dus veel Duits, Frans en Zweeds voor de deur).
Voilá, mijn ervaring spreekt die van jou tegen. Kunnen we het er dan over eens zijn dat je allicht enigszins overdrijft en een tikkeltje bevooroordeeld bent? Het is zó 1995 om alles wat Frans is zo negatief over een kam te scheren…
@audicoupe84: “Zoals een LHBT’er veelal geboren is in een verkeerd lichaam…” Ik zou nog eens Googelen naar betekenis van die letters.
@audicoupe84:
Zielepoot.
Parlez vous een beetje Henk?
@ghost: Henk is aan het graven!
@ghost: …en het geld hebben wij toch lekker gehad.
Er rijdt niets lekkerder dan een grote Citroën. Toevallig gisteren in een C6 gereden, een V6 diesel met 240(?) PK en even daarna in een S-klasse van 2016. Als het puur om rijcomfort gaat is de Citroën de lekkerst rijdende auto. Een genot om in te rijden. Kan niets tegen op. Altijd een zwak gehad voor het merk en dan met name grote Citroëns.
@viezefreddyw: ik mis die grote prestige sloepen van Citroën
Honderd jaar, zo voelt het wel…
Maar ik zit al op de helft, nog maar een week, dan kan ik hem eindelijk ophalen, mijn eerste Citroën. Ik kan bijna niet wachten tot ik de C6 op kan halen.
@moveyourmind: Gaaf zeg! Gefeliciteerd!
@viezefreddyw: Dankjewel!
@moveyourmind: wat tof, veel rij genot wens ik je ?
@doublechevron65: Heel erg bedankt!
Oorspronkelijk kwam de familie van André uit Nederland. Andrés joodse overgrootvader Roelof handelde in groenten en fruit en bij de invoering van de Burgerlijke Stand in 1811 moest hij een achternaam kiezen. Hij vond de naam Limoenman zeer passend. Roelofs zoon Barend (1808-1895) was een eenvoudige juweliersknecht, wiens schoonvader de naam Limoenman maar niets vond. Citroen leek hem beter.[1][2]
Barends zoon Levie Citroen (1842-1884), een diamanthandelaar uit Amsterdam, verhuisde in 1873, met zijn joods-Poolse vrouw Masza Amelia Kleinman uit Warschau, naar Parijs waar André in 1878 geboren werd als vijfde en laatste kind. Na een mislukte speculatie met een diamantmijn in Zuid-Afrikapleegde Lévie Citroen zelfmoord in 1884 door uit het raam te springen. Andrés schoolmeester is degene die uiteindelijk het trema op de e in Citroen zette. Toen André naar het Lycée Condorcet ging, werd zijn achternaam gespeld als Citroën, voortaan met trema.
@jerry1950: Dit zijn de reacties wat Autoblog sterk maakt. Een aanvulling op het artikel. Dank.
@jerry1950: bronvermelding Wikipedia ;)
@nofxke: klopt!
De Citroëns heetten oorspronkelijk Limoenman, het waren Nederlandse Joden.
André’s logo de double chevron heeft hij voor de eerste wereldoorlog in Polen gevonden toen ze op familiebezoek waren, Citroën zag daar een molen die uitgerust was met V vormige tandwielen als aandrijving. Als ingenieur zag hij direct de voordelen van deze constructie en kocht het patent op om daar fortuin mee te maken.
Van de stuk of 5 Citroëns waarvan ik zelf achter het stuur heb mogen zitten zijn er toch 2 die er uitsprongen, de DS en de Visa, remmen in de DS kon je apart noemen, de Visa daarentegen, die moest het hebben van de luchtweerstand…. Van versnelling veranderen in zowel de DS en de Visa was een ware zoektocht! Je kon trouwens bij de Visa van de hoogste versnelling meteen naar achteruit (tegenwoordig zit daar een beveligingske in) Zacht geveerd waren ze beiden. Wat niet van de Citroën C3 van mijn vriendin kan gezegd worden, da’s een irritant autootje wat ophanging betreft en ook niet moeders mooiste. Citroên is niet meer wat het geweest is :(
Eigenlijk best wel gek als je bedenkt dat Citroëns zelfs tot ver na de overname door Peugeot nog steeds in de geest van André Citroën gemaakt werden: uiterst comfortabel en avangardistisch en eigenzinnig. Zo had geen enkele Citroën tot aan de Cx Serie 2 (de betrouwbare Cx met plastic bumpers) geen zelfuitschakelende richtingaanwijzers omdat Citroën vond dat het zelf uitschakelen van je richtingaanwijzers een onderdeel van het autorijden was.
Uitgaanstip: mocht je een keer in Parijs zijn en even een relatief rustig plekje zoeken dan is er vrijwel midden in het drukke centrum van Parijs het “Parc Andre Citroen”. Best mooi en gratis toegankelijk.
Alpine is niet Frans?
@momo: “De drie grote merken die er nog zijn” ;) Alpine, DS en andere merken zijn ook wel Frans, maar duidelijk onderdeel van één van de ‘grote drie’ of gewoon zo klein dat de impact niet noemenswaardig is.
Leuk artikel
Bugatti en Alpine zijn toch ook frans?
@audirs3: het huidige Bugatti technologisch gezien volledig Duits en is niet te vergelijken met de vroegere bugatti’s. Alpine is een submerk van Renault, een van de grote 3 Franse (volume)merken.
@v12powerr: ik droom van een terugkeer van Facel Vega.. man, wat waren dat prachtige auto’s (met belabberde chryslerblokken, daar niet van).
@v12powerr: Huh? Die Chrysler-blokken waren niet verkeerd, maar de Fransen, chauvinistisch als ze waren, keken neer op die Amerikaanse motoren. Facel heeft toen een eigen zes-cilinder ontwikkeld en die was k met p voor wat betreft betrouwbaarheid en die auto heeft het merk feitelijk de nek omgedraaid en niet de Amerikaanse V8 motoren.
@jeroenwz:
Nee.
Helemaal fout.
Facel moest deviezen kopen om de Chrysler Hemi V8’s in de States te kopen en zo’n blok kostte meer dan drie lelijke eenden omgerekend.
Face was niet dom, naast de grote Facels die dank zij de Chrysler V8 pooukair was in de VS zagen ze de markt voor kleine sportwagens exploderen.
Daarom besloten ze de Facellia te ontwikkelen die over een door Facel zelf onwikkelde vier cilinder beschikte die op da Alfa Nord motor leek.
Net als het door MG ontwikkelde twin cam blok wilde de Facel motor te gretig toeren maken waar het blok niet tegen kon met als gevolg veel garantieclaims.
Er is toen gekozen voor het betrouwbare 3 liter 6 cilinder blok uit de Austin Healey, wat later is vervangen door het 4 cilinder B18 blok van Volvo.
@audirs3: Opel ook ;-)
Ik heb Peugeot zout en peper molens, en rook graag een Gauloises. De rest van al die meuk uit Frankrijk hoef ik niet.
Zo’n artikel kan ik natuurlijk nooit lezen zonder terug te moeten denken aan de eerste keer dat ik kennis maakte met de DS 19. Dat was in 1956 in Venlo. Na school raasde de toen 8-jarige 9000cse met zijn Eroba-fietsje de overvolle stad door op zoek naar de meest bijzondere auto’s. En ja! Die waren er toen ook al. De stad werd toen van maandag t/m zaterdag overspoeld door Duitsers, die er hun inkopen kwamen doen. Meestal meer kopers dan dat de stad aan inwoners telde. En die kwamen niet alleen met hun Mopeds en motoren met zijspan. Er stonden ook al veel echt bijzondere auto’s tussen.
Maar opeens vroeg ik mij af waarom er daar op de Koninginnesingel zoveel mensen bij elkaar stonden te dringen. Daar was toch geen levensmiddelenzaak of een bakker? Daar was toch de showroom van de Citroëndealer? Nadat ik mijn fietsje keurig tegen de muur had geparkeerd, wurmde ik me door de massa naar voren. En wat ik toen zag deed me mijn mondje openvallen van verbazing en bewondering. Daar stond hij dan! Een nieuwe, beige Citroën DS 19! Naast een nieuwe, zwarte Traction Avant. Wat een beauty! En wat een contrast met die Traction! Dit was een revolutie! Dit sloeg in als een bom! De DS was in een klap mij favoriet.
Korte tijd later was er een introductieshow en natuurlijk sleepte ik pa daar naartoe. Wat mij in het interieur het eerste opviel was het éénarmige stuur. Zo bijzonder! Maar de grootste verrassing kwam toen pa me zei, dat we een ritje gingen maken.
Nou weet ik natuurlijk niet hoeveel mensen op dit draadje zich nog de toestand van onze wegen in 1956 kunnen herinneren, maar daarbij vergeleken waren de Belgische wegen tot zo’n 5 jaar geleden een paradijs! ;-) De DS echter gleed er overheen alsof hij over een biljartlaken reed! Werkelijk ongelooflijk! Hier kon echt niets aan tippen! En dan ook nog eens die enorme ruimte! Maar ja, wat wil je ook met een voorwielaandrijver met een wielbasis van 3,125m!
Zo werd de DS mijn favoriet en is dat altijd gebleven. De auto evalueerde en is 20 jaar(!) in productie gebleven. Natuurlijk kun je hem niet meer vergelijken met de auto’s van nu. Maar mocht ik ooit de jackpot winnen, dan komt er een DS 23 i.e. in absolute nieuwstaat voor mijn deur! Zeker weten!
@9000cse: leuk geschreven!
@9000cse: Ik bied U de mijne aan, een DS21 BHV waarvan elk onderdeel omgedraaid is geweest en/of vervangen, staat straks op Catawiki.
Prijs liefst 45.000 maar goedkoper kan ook.
@wimof: Vriendelijk bedankt. Maar dan zal ik toch eerst die jackpot moeten winnen.