De hele dag achteruitrijden in je vette voorwielaandrijver omdat je achteraf tóch liever een oudere 911 had willen hebben is vreemd en onnodig. Dat kan makkelijker: met de Tatra T613, die heeft een luchtgekoelde V8 boven de achteras. Scheelt een stijve nek.
Tuurlijk, je kunt ook gewoon die 993 kopen, maar de 613 is vele malen exclusiever en je krijgt 2 cilinders meer voor slechts een fractie van wat ze uit je persen voor zo’n Porker. Moet je natuurlijk niet gaan miepen over de styling, zijn status, prestaties of komaf, het moet uit de lengte of de breedte komen. In dit geval uit beide trouwens: het is een lel van een auto. Dat moest ook wel, want hij werd van 1974 tot 1996 met de hand vervaardigd voor voornamelijk partijbonzen en directeuren in het voormalige Oostblok.
Daar waren er best veel van en in totaal werden er zo’n 9.000 613’s gebouwd. In veel verschillende varianten ook, waaronder ambulances en diverse modellen met een verlengde wielbasis. Hij kreeg tijdens zijn loopbaan drie maal een facelift, meestal in de vorm van een gewijzigd front, een set mistlampen of plastic bumpers met een voorspoiler. Slechts een handjevol Tatra-toppers passeerden in al die jaren het IJzeren Gordijn en eenmaal stond hij waarachtig op de RAI. Als Muurbloempje.
Maar wel ontworpen door Vignale. De 613 had de lastige taak om de schitterende 603 op te volgen, die op zijn beurt in de voorgaande 2 decennia de prachtige druppelvorm van de 600 had voortgezet. In de jaren 70 hadden we echter ineens collectief genoeg van bollingen, rondingen en andere weeïge vormen. Alles moest voortaan recht en hoekig en dus voldeed Carrozzeria Vignale aan Tatra’s verzoek om de 613 in de tijdgeest te laten passen. Hij klopte vervolgens de reuze-Tatra in zijn eeehh, bijzondere vorm.
Zoals Tatra eigenlijk altijd al bijzondere auto’s had geproduceerd, sinds 1897. Het was zelfs een van de eerste autofabrikanten, vanaf 1919 onder de naam Tatra. De Tsjechoslowaken bouwden 101 jaar lang auto’s (naast vrachtwagens en zelfs vliegtuigen, maar die doen we nog wel een keer), tot in 1998 de laatste de eindmontage in Pribor verliet. Dat was de 700, die als geëvolueerde 613 nog minder potten had kunnen breken. Of harten: 70, slechts.
Dat was ook ongeveer het aantal liters benzine dat je nodig had om van Groningen naar Maastricht te kunnen rijden in deze Oostblokkodont. Want zuinig was-ie zeker niet, die 165 PK gaf de 3,5 liter V8 alleen af in ruil voor ruime hoeveelheden benzín. Enkele latere versies brachten het met brandstofinjectie tot 200 PK, waarmee een top van 230 km/u mogelijk was. Theoretisch dan, op die snelheid kwam de voorkant ongeveer los en stond-ie van achteren zo goed als in de fik. Niet prettig, zeker niet met een bange of boze bons achterin. Om snel een einde te maken aan zo’n ongewenste situatie had de 613 de beschikking over geventileerde schijfremmen rondom, met bekrachtiging uiteraard. Want zo’n ezelskarretje half op de Tsjechoslowaakse vluchtstrook is ook dichterbij dan je denkt met zulke snelheden.
Die snelheid en dat vermogen waren te danken aan de Britse Tim Bishop, eerder werkzaam bij Jaguar. Met een klein team voorzag hij in 1990 Tatra’s V8 van een modern injectie- en motormanagementsysteem, gemodificeerde nokkenassen en bracht bovendien de uitstoot terug, onder andere door toepassing van katalysatoren. Datzelfde team, Tatra Motive Power, met daarin ook voormalig Saab stylist Geoff Wardle, bouwde zelfs 5 ver doorontwikkelde prototypes voor de westerse markt, de 613-5. Zij zagen er een nieuwe niche in. Maar het westen was nog steeds in de veronderstelling dat alles uit het Oostblok op mengsmering liep en keurde het op voorhand al af. Of het was te lelijk. Of allebei. Cult werd het in ieder geval later pas, terwijl het ding toen al zo bijzonder was.
Het reed ook echt wel goed en vooral veel minder staartlastig dan de 603. De motor ver weggestopt met goede geluidsisolatie, onafhankelijke wielophanging rondom, een koppelrijke V8 met voldoende vermogen en dat alles met de hand gebouwd: er was veel slechtere rommel te koop. Hier tenminste, in zijn thuisland zelf niet: er werd in Tsjechoslowakije eind jaren 70 zelfs een wet aangenomen die particuliere verkoop onmogelijk maakte. Maar laten we vooral de Utrechtse gemeenteraad niet op ideeën brengen.
De Tsjechoslowaakse overheidsinstanties maakten zelf veelvuldig gebruik van de 613. Niet alleen als vervoer voor hun functionarissen en bobo’s, maar ook als politieauto of eerdergenoemde ambulance was het een bekende verschijning. Er was zelfs een 613-3 RT: de runway tester. Op de plaats van de achterbank was een klein landingsgestel met een heus vliegtuigwiel ingebouwd, waarmee getest werd of de start- en landingsbanen nog voldoende grip boden en veilig genoeg waren. Dat wilde men graag weten voordat een Antonov of Tupolev daar op een vervelende manier achter kwam. En dus sjeesde iemand voortdurend die banen op en neer met de brullende Tatra. Hoe was je dag, miláček?
Geweldig, zo’n vreemde oostblokker waar alles anders aan is. Als dat toch te ver uit je comfortzone blijkt te zijn: als je hiermee achteruitrijdt is het bijna weer je vertrouwde voorwielaandrijver. Met 4 versnellingen achteruit, toch ook best bijzonder.
Eén van de weinige in Nederland ooit geleverde Tatra 613’s was van de directeur van PraNeda, oftewel Praag Nederland handel, de importeur van Tatra trucks, Vesda heftrucks en ander Tsjechische spullen behalve Skoda.
Persoonlijk lang niet zo geslaagd en lang niet zo sprekend als zijn voorganger, de 603 die errug op een Panhard Z12 lijkt en door de windtunnel is gevormd.
Als regelrechte aanrader voor degene die zich op de zaterdagavond verveelt, bekijk het fillempje Tatra T603, happy journey, dat -als het goed is- zich hier rechts van u op het beeldscherm bevindt, een ontzettend lief en koddig reclame filmpje over de T603, communisme, rete stille wegen en Tsjecho Slowakije !
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7f/Panhard_Dyna_Z_851cc_manufactured_1958.JPG
Dat ding heeft van alles wat… Ik herken datsuns, fiats, nsu’s…
Jammer dat er geen interieurfoto’s zijn.
Topper @larssb ..
Trots op u ..
Helaas heb ik nix toe te voegen bij gebrek aan kennis of ervaring ..
Geweldig ontwerp, zo terug bezien. Het doet me denken aan de haast net zo verguisde Volkswagen 411/412, waarbij het formaat de leek ook zou kunnen laten denken dat ze met iets aristocratisch Brits te maken zou kunnen hebben.
Ik vermoed overigens dat deze auto het een stuk beter zou doen met een paar flinke grindtegels boven de vooras in de kofferbak…
Een v8 achterin, heerlijk! Hoe komen ze op het idee. Mooi artikel!
@dutchdriftking: van Ferrari bv?
@s62b50: zij hadden het al voor Ferrari er op kwam.
@s62b50: Is toch meer een opstelling zoals bij porsche en kever met de versnellingsbak nog voor de motor ( in de rijrichting gezien)
Ik ben gestopt met lezen bij luchtgekoelde v8 boven de achteras en heb er toen gelijk maar ene besteld
Tatra, een van die vergeten legendes waarvan ik ooit een auto moet en zal hebben, maar dan liefst een 603. Ik durf oprecht te beweren dat dat nog meer een rijdende UFO is dan een Citroën DS. En misschien zelfs begerenswaardiger.
Larssb, leuk artikel over een auto die me altijd geïntrigeerd heeft! Wil er nou eigenlijk wel een hebben…
Ah, had Citroën daar het idee van de holle achterruit voor de C6 vandaan. Vind het zeker geen lelijke auto. In zwart met glimmend chroom mag hij zo hier voor de deur worden neergezet.
@danmar: ik dacht dat het idee voor die holle achterruit bij de c6 van de cx kwam, maar ik kan t mis hebben
Deze zomer in het museum van Lohéac (Bretagne) gezien. Had er al over gelezen maar man wat is dat ding groot in het echt!
En toch, als ze de motor “gewoon” voorin gezet hadden, met achterwielaandrijving, was het dan niet een prachtige limousine met veel bagageruimte geweest? Model is helemaal tijdloos, mooie grote ruiten.
@oxymoron: vanuit praktisch oogpunt ja. Nu kan je echter deze auto als klassieker rijden met een leuk verhaal en eigenaardige techniek. Zoiets rij je toch niet dagelijks dus dan is het alleen maar geinig.
Ik dacht dat technisch gezien de laatste serie – de 700 – een middenmotor had. Als enige sedan ter wereld.
Echt een product uit het communistische tijdperk: eerlijk zullen we alles delen, ikke ietsjes meer dan jij ;-)
@roppp:
nee
We zijn allemaal gelijk, alleen zijn sommigen gelijker dan anderen (ISociaal Democraten houden ook nogal vast aan deze uitspraak)
Mijne heren, zuiver ter lering ende vermaak,
Tatra’s ingenieur en ontwikkelaar was ene Hans Ledwinka, deze man kwam op het idee om de motor achterin het voertuig te plaatsen om zodoende meer binnenruimte te creëren en een gestroomlijnde vorm mogelijk te maken.
Ledwinka was een genie, als ik jullie mag vertellen dat ene Dr Porsche (de ouwe waarmee het is begonnen) en Rudolf Hruska (de man die de geestelijk vader is van o.a. de AlfaSud) beiden uit, wat ik altijd, de Ledwinka school stammen, zal dit voor de leergierige autofanaat boekdelen spreken.
Hans Ledwinka is de grote wijze leermeester geweest, hij heeft o.a. ook het buizen chassis uitgevonden, een ronde buis waarin de aandrijving is opgesloten en die door zijn vorm voor een enorme stijfheid zorgt, daarom waren Tatra kiepwagens donders sterk en konden ze menig marteling goed doorstaan
Het zou eigenlijk niet verkeerd zijn eens een artikeltje te wijden aan de illustere pioniers van de auto industrie.
Hier een impressie van het Tatra vrachtwagen chassis, het wordt nog steeds gebruikt vandaag de dag !
http://www.wnif.co.uk/wp-content/uploads/2015/01/1501-Tatra_axle.jpg
@desjonnies: voor de tweede wereldoorlog was Tsjechie op technisch gebied ontzettend sterk. Er zijn een hoop goede innovaties vandaan gekomen. Veel meer dan de meeste mensen vermoeden.
@lekbak: Tsjechie daar kwamen de echte ontwikkelingen vandaan, jammer dat de oorlog en het communisme die ontwikkeling aan banden legde.
Ik kan mij nog goed herinneren dat *kuch*Autoweek*kuch* naar Tatra ging voor een repo en testrit met de allerlaatste versie. Het was een fascinerend stuk en die wijnrode Tatra staat sindsdien op mijn netvlies.
Gaaf! Ik wil er wel een!