Special: Nissan 350Z (Z33)

Een moderne klassieker. Maar niemand heeft het door.

Een van de belangrijkste auto’s voor de Japanse autoindustrie is een sportwagen. Dat is opmerkelijk, want in het begin stonden sportwagens absoluut niet hoog op het prioriteitenlijstje. Kleine hatchbacks, sedans en bedrijfswagens verdienden de voorkeur. Ten eerste om het eigen land mobiel te maken. Anderzijds omdat die markt veel groter is met het oog op export.

Net als andere fabrikanten groeit Nissan (toen nog Datusn) in een rap tempo. Maar op een gegeven moment moet die groei wel ergens voor staan. Met een iconische sportwagen kun je een gedeelte daarvan invullen. Nu waren ze bij Datsun niet gek, want ook toen waren er gewoon bonentellers.

Minder aanwezig was de designafdeling in Japan. Anders gezegd, deze was minder doorspekt van historie, cultuur en ervaring op het gebied van auto’s. Net als veel andere fabrikanten uit Japan werd er gekozen om inspiratie op te doen bij merken uit landen waar dat wel gold: Groot-Brittannië, de Verenigde Staten en natuurlijk Italië.

Het resultaat was de Datsun 240Z of Fairlady Z, afhankelijk van waar je woonde. De auto was een perfecte blend van design, betrouwbaarheid, prestaties en prijs. Aantrekkelijk genoeg voor Europeanen en Amerikanen om daadwerkelijk te kopen, maar bijzonder genoeg om ook naam mee te maken op de markten. De 240Z is een beetje de Beef Yaketori of Terriyaki: ja, het is Japans, maar de smaakbeleving en textuur is niet compleet anders zoals bij rauwe sashimi met wasabi wél het geval is.

De Datsun 240Z was een groot succes. In Japan, in Europa en in de Verenigde Staten. Ook in diverse takken van autosport deed de ‘Z’ het heel aardig. De Amerikaanse markt was verreweg de grootste, dus logisch dat naar die markt veel geluisterd werd. Het probleem was dat de Datsun Z telkens luxer, corpulenter en zwaarder werd. Dat zorgde overigens voor heel erg prettige automobielen, maar niet zozeer enthousiasmerende auto’s.

Het hoogtepunt was toch wel de laatste incarnatie van de (inmiddels) Nissan Z, de 300ZX. De 300ZX was een briljante auto. Luxe, comfortabel en bloedsnel dankzij diens dubbele turbo op de drie liter V6. De auto kwam daarmee niet alleen dichtbij Porsche 911 territorium qua specificaties en prestaties, maar ook qua prijs. De 300ZX was te groot, te complex, te zwaarlijvig en te comfortabel om eigenlijk te voldoen aan de klassieke Z-eigenschappen waarmee Datsun groot was geworden.

1999: Nissan 240Z Concept
De klassieke Z-eigenschappen werden nog het meeste gemist door de Amerikanen, ironisch genoeg. De Nissan 300ZX (Z32) kwam in 1989 op de Japanse markt en hield het uit tot 2000 aldaar, maar in de VS moesten ze het al sinds 1996 doen zonder ‘Z’, net als wij overigens. De Californische Design studio vond dat het tijd was voor een nieuwe iteratie en presenteerde in 1999 de 240Z Concept.

De auto tapte overduidelijk uit het retrovaatje dat rond die periode helemaal in was. Waar veel merken bijna letterlijk de lijnen van het origineel volgden met moderne features, deed Nissan het even anders. Men koost voor het gedachtegoed van het oude model en leende stylingelementen. Ook werden de proporties gekopieerd. De lijnvoering zelf was uniek. Dat leverde dus eigenlijk het tegenovergestelde op ten opzichte van de VW New Beetle, een van die initiators van de retro-trend in autoland: bij de auto was de lijnvoering min of meer gelijk, maar veranderden de proporties op drastische wijze.

De auto was een ‘work-in-progress’. In een record-tijd van 12 weken werd de auto ontwikkeld. Van eerste schets tot uiteindelijk studiemodel. De motor was een 2.4 viercilinder, bekend uit onder meer de Nissan 240SX. In dit geval was deze wat gekieteld waardoor deze goed was voor een slordige 200 pk. Uiteraard werd de auto niet productie genomen. De motor werd te licht bevonden en men wilde minder retro-elementen gaan toepassen, zodat het design langer vers zou blijven. In de tussentijd was Nissan ook uitgegroeid tot een grote wereldspeler en had men het talent in huis om met een eigen ontwerp op de proppen te komen.

2001: Nissan Z Concept
Het is 2001 en Nissan toont andermaal een concept auto, ditmaal de Z Concept genaamd. Qua kleur zijn er zeker overeenkomsten met de 240Z uit 1999. Ook is de daklijn niet geheel anders. De rest van de auto is dat wel. De Nissan Concept Z ziet er zeer productierijp uit. Sterker nog, tijdens de onthulling op de North American International Motor Show wordt aangekondigd dat de auto binnenkort bijna ongewijzigd in productie gaat.

2002: Nissan Fairlady Z (Z32)
In 2002 is het productiemodel daar. De 350Z werd als eerste geleverd in de Verenigde Staten (350Z) en Japan (Fairlady Z). Tussen de concept auto en het uiteindelijke model zijn wel een paar verschillen. Zo zijn de velgen minder groot. Het belangrijkste verschil is eigenlijk de uitlaat. Deze verhuist van het midden naar de buitenkanten. Er is wel nagedacht over het koetswerk Zo is de achterkant bewust vrij lang. Ten eerste om nog iets van bagageruimte te kunnen bieden, maar ook voor de stabiliteit. De 350Z was namelijk dusdanig gevormd aan de achterkant dat een achterspoiler niet nodig was.

Nog een belangrijk onderdeel van de 350Z waren de kosten. Net als de 240Z moest de 350Z bovengemiddeld sportief zijn, maar dit mocht níet ten koste gaan van een interessante vanaf-prijs. Als benchmark voor de ontwikkeling werd er gekozen voor de Porsche Boxster. De 350Z moest goedkoper zijn dan een Boxster, maar sportiever zijn dan een Boxster S.

VQ35DE
Dit betekende dat de 350Z geen unieke motor mee kreeg van Nissan. In plaats daarvan werd er een vrij generieke V6 motor gebruikt. Gelukkig kende de VQ35 motor een vrij groot slagvolume, waardoor er vrij eenvoudig voldoende vermogen uit te halen was. Net als vele andere Japanse motoren was de VQ35DE gezegend met behoorlijke reserves waardoor veel meer vermogen ook mogelijk was. De 24-klepper leverde in standaardvorm 280 pk bij 6.200 toeren en 363 Nm bij 4.800 toeren. Voldoende om in minder dan 6 seconden naar de 100 km/u te sprinten (5,9 om precies te zijn). De topsnelheid was begrensd op 250 km/u. De motor was een eerlijke rauwdouwer. Niet bijzonder getalenteerd op vocaal gebied, maar wel krachtig over het gehele toerengebied. Ook was het blok relatief dorstig: je moet echt je best doen om 1 op 10 te halen. De 350Z heeft trouwens wel een troef achter de handen: de brandstoftank was namelijk enorm, dankzij 80 liter inhoud hoefde je niet constant te tanken.

Dan het interieur van de 350Z. De Z Concept had een briljant interieur met fraai dashboard en instrumentarium. Het was vrij duidelijk dat dat absoluut niet ging lukken voor het productiemodel, dat immers niet meer dan 30.000 dollar en 25.000 pond mocht gaan kosten. Alle ideeën die relatief goedkoop te implementeren waren, werden toegepast. Het geheel miste overduidelijk wat verfijning. Zeker in vergelijking met een Audi TT viel het erg tegen. Aan de andere kant was het zeker origineel en waren er diverse hoedtikken te vinden naar de oudere Z-modellen van weleer. Het dashboard van de 300ZX was erg saai, dat kun je van de 350Z niet zeggen.

Overigens hadden wij Europeanen er minder laster van dan Japanners, Britten en Amerikanen. In Japan was er een basis Fairlady Z, een Fairlady Version T, Version S en Version ST. Standaard was een handgeschakelde zesbak, een vijftraps automaat was mogelijk op het basmodel en de Version T. In de Verenigde Staten was er ook een hele keuze uit uitvoeringen: basis, Enthousiast, Performance, Touring en Track. Wij Europeanen kregen standaard de ‘Track’, die men in Japan Version ST noemden. Dat houdt in: 18″ Rays velgen, LSD en Brembo remmerij, onder andere. Optioneel kon je deze uitrusten met navigatie en lederen bekleding. Mede daardoor was de 350Z in Nederland minder spotgoedkoop dan in de andere landen, maar met een vanafprijs van zo’n 45 tot 50 mille was het nog steeds heel erg scherp, zeker als je dus in het achterhoofd houdt dat je veel hardware standaard kreeg.

In 2004 zag de 350Z Roadster het levenslicht. In tegenstelling tot zijn voorganger was de 350Z vanaf het begin af aan ontwikkeld als tweezits Roadster. Deze was voorzien van een stoffen kap, die elektrisch te bedienen was. De 350Z Roadster werd iets hoger in de markt gezet in Japan en Amerika, alleen de duurdere uitvoeringen waren er ook als Roadster. Voor ons Nederlanders maakte het niets uit: wij hadden ook van de Roadster de meest luxe variant.

Een jaar later is het tijd voor het eerste speciaaltje, of beter gezegd, de eerste twee speciaaltjes. Het betrof namelijk de 35th Anniversary Edition. Dit model was er om 35 jaar aanwezigheid van de Fairlady Z te vieren. Het meest bijzondere was de motor, dat was nog altijd dezelfde VQ35DE, maar dan de 260TQ-specificatie. Dit betekende dat de V6 gewijzigde zuigers, nokkenassen en uitlaatkleptiming meekreeg. Het resultaat was dat de 3.5 motor 200 toeren meer kon draaien en mede daardoor meer vermogen: precies 300 pk.

Gek genoeg daalde het koppel naar 353 Nm, 10 Nm minder dan voorheen. Wel was het koppel evenrediger uitgesmeerd over het gehele toerengebied. De gasprespons was beter en de prestaties gingen er ook iets op vooruit: 0-100 km/u duurde nu 5,8 seconden. Bij Nederlandse auto’s zit je altijd safe. Mocht je een import tegenkomen, is een automaat mogelijk. Die heeft nog de oude 280 pk sterke V6. Naast de reguliere 35th Anniversary Edition was er ook een Gran Turismo 4-editie. Bij deze uitvoering kreeg je een Playstation 2 én een Nissan 350Z standaard. Hoe cool is dat? Sowieso was Gran Turismo 4 een belangrijke game voor de Nissan 350Z, want bijzonder veel varianten waren beschikbaar in de game.

Eind 2005 (US en Japan) en in 2006 kregen alle andere 350Z en Fairlady Z-modellen ook deze motor in de motorkap. Deze waren echter van korte duur, want een jaartje later werd de 350Z voorzien van een milde update. Het belangrijkste was een nieuwe motor, de VQ35HR. Deze kon eveneens meer toeren maken, 300 toeren meer om precies te zijn, waardoor het totaal op 7.500 uitkwam. Nog steeds was het in basis geen ‘sportmotor’, maar het is een van de fijnere atmosferische motoren die in deze periode werd gemaakt. Zeker als je de (nog altijd lage) prijs in het achterhoofd houdt. Je kan deze modellen eenvoudig herkennen aan de afwijkende motorkap met powerdome.

De Nissan 350Z bleef tot 2009 in productie. Daarna nam de 370Z het stokje over. Wederom maakte Nissan de fout door die auto iets te luxe te maken. De 370Z was korter en masculiener. Het was ook de bedoeling dat de 370Z lichter was en dat was ook gerealiseerd door de heren ingenieurs. Helaas werd de auto volgegooid met onnodige uitrusting waardoor de facto er geen winst geboekt was. Overigens valt dat luxe anno 2019 best wel mee, dus mocht je de magie van de 350Z wensen in een pakket met fabrieksgarantie, de dealer verkoopt je met alle liefde de een nieuwe 370Z. Je zult de enige zijn.

Dus hoe moeten we nu terugkijken op de Nissan 350Z? Het is nu immers een auto waar de nieuwigheid allang vanaf is. Zijn opvolger wordt weliswaar nog geproduceerd, maar is inmiddels hoogbejaard te noemen. Aan de andere kant is de Nissan 350Z nog veel te modern om ‘klassiek’ te noemen. Het feit dat er zo onnoemelijk veel van gebouwd zijn betekent ook dat de klassiekerstatus nog wel eventjes op zich laat wachten.

Dus eigenlijk is nu het moment om in te stappen in een 350Z. Het is namelijk de ideale auto voor erbij, alhoewel je hem prima als eerste auto kunt gebruiken. In tegenstelling tot een Honda S2000 is er voldoende koppel voorhanden om vlot door het verkeer te kunnen. Sowieso, kijkend naar de concurrentie uit 2003 is de Nissan 350Z een winnaar.

De Audi TT was een stilistisch hoogstandje, maar reed als een luxe Golf, wat het feitelijk ook was. De Mazda RX-8 heeft een nóg scherper en verfijnder chassis, maar heeft een niet al te sterke motor, die bijzondere zorg behoeft. Een Chrysler Crossfire is een bijzondere carrosserie op een ondermaats presterend SLK-chassis. Een BMW Z4 komt in de buurt, maar is aanzienlijk langzamer. Natuurlijk, de 350Z mist wat verfijning, maar dat is tegelijkertijd zijn charme. En laten we niet vergeten, een charme die absoluut thuishoort in een dergelijke auto.

Of de 350Z meer waard gaat worden, is niet echt relevant. `Hij wordt dat wel voor zijn eigenaren. Ze zijn verregaand betrouwbaar. Onderdelen zijn goed te verkrijgen. In principe zit de meeste luxe die je nodig kunt hebben er wel op. Het belangrijkste is echter hoe goed deze auto ‘The Basics’ voor elkaar had. Een goede gewichtsverdeling, altijd meer dan voldoende power en laten we eerlijk zijn: een briljant ontwerp. Tot nu toe is er geen auto die er op lijkt. Mocht Nissan net als voorheen uiteindelijk weer terug willen grijpen op het aloude Fairlady Z recept, hoeft men niet meer terug te grijpen naar 1968, maar kan men gewoon het ontwerp van de Z33 pakken.