De Porsche 959 wordt 30: mijlpaal in de supercar-stamboom

De absolute top zijn van wat technisch haalbaar is en toch maar één jaar de hegemonie hebben. Het overkwam de Porsche 959. Deze supercar uit het midden van de jaren tachtig viert dit jaar zijn dertigste verjaardag. Voor Porsche reden om hem centraal te stellen op de Techno-Classica.

Porsche toont een bijzondere klantenversie van de 959. Deze goudoranje uitvoering met strepen, die pijn doet aan de ogen, werd in opdracht van een sjeik uit Qatar gemaakt. Hij bestelde er zeven. Voor het eerst in zijn geschiedenis verwerkte Porsche niet zijn logo maar het familiewapen van de man op het stuur en de wielnaaf. Mogen we zeggen dat een Porsche ook lelijk kan zijn? Ja, dat mag. Maar ieder zijn smaak. Gelukkig stond bij handelaar Lukas Hüni een frisser ogend zilvergrijs exemplaar van de 959, die nieuw in Venezuela was uitgeleverd.

Geavanceerd
De 2,8 liter zescilinder boxermotor van de Porsche 959 kreeg twee turbo’s en haalde daar 440 pk en 500 Nm koppel uit. Samen met het relatief lage gewicht van 1.450 kilo was de 959 daarmee de snelste productieauto van dat moment met een top van 315 kilometer per uur. Van 0 tot 100 ging in 3,9 seconden.

De 959 werd volgestopt met technische toepassingen die nog niet eerder waren gezien: sensoren om bandendruk te meten, magnesium velgen en een volledig instelbare wielophanging die hydraulisch is te regelen met draaikoppen op de middenconsole. De vierwielaandrijving legde wel wat gewicht in de schaal, maar door de carrosserie van aluminium, kevlar en zelfs Nomex te fabriceren kon het gewicht beperkt blijven. Daardoor was de Porsche 959 op dat moment dé supercar en meest geavanceerde sportwagen die te krijgen was.

Het silhouet van de 959 doet denken aan de 911, maar er is maar één onderdeel dat hetzelfde is als bij een Neunelfer: het achterlicht. Zelfs de deuren en de voorruit zijn anders omdat het dak lager is dan dat van een 911.

Rally-auto
Porsche ontwikkelde de 959 – curieus genoeg – als rally-auto. Hij werd in 1983 onthuld als prototype voor een Groep B rally-auto. Helaas viel al snel het doek voor deze rallyklasse, dus gaf Porsche de auto een tweede leven in de woestijnrally Parijs-Dakar. Die ging in die jaren nog echt van Parijs naar Dakar.

Op de autoshow van Frankfurt in 1985 toonde Porsche pas de straatversie van de 959. Het was de bedoeling, dat klanten hun auto in 1986 in ontvangst konden nemen. Maar allerlei problemen bij de productie vertraagden dat tot 1987. Het productieaantal is zelfs voor Porsche-insiders een raadsel. Officieel zijn er 292 klantenauto’s gebouwd plus nog een paar prototypes en testwagens, vertelde een Porsche-medewerker op de Techno-Classica. Maar zelfs dat cijfer staat volgens hem niet helemaal vast.

De 959-kenner wist wel te vertellen dat er nog 29 speciale uitvoeringen zijn gemaakt. Dat kwam, omdat de 959 de Verenigde Staten niet in mocht vanwege de strenge emissie-eisen. Porsche probeerde toen om de 959 als racewagen aan te melden. Daarvoor werd de motor naar 535 pk gebracht door de turbodruk op te schroeven en werd een rolkooi – bekleed met leder, dat wel – gemonteerd. Het instelbare onderstel werd juist weggelaten. Maar de Amerikaanse autoriteiten trapten er niet in. De 959 kreeg geen typegoedkeuring voor de VS. Alle 29 exemplaren die al op voorhand naar Amerika waren gebracht gingen weer op de boot terug naar Europa. Dit is nu de meest gezochte uitvoering van de 959. Het zou nog tot 1995 duren voordat de 959 in de VS de weg op mocht. Na het einde van de productie in 1988 zijn er overigens uit overgebleven onderdelen nog zeven 595’s geassembleerd.

Ferrari F40
De Porsche 959 had twee grote problemen die zijn iconische status al vrij snel overschaduwden. Hij leek nogal veel op de 911, want het was natuurlijk – eerlijk is eerlijk – een extreme doorontwikkeling van het 911-concept. En kort na zijn introductie op de weg in 1987 verscheen een rivaal op het asfalt die hem terstond wegvaagde: de Ferrari F40. De prestaties maar vooral de vorm van de Italiaan waren adembenemend. De pure, rauwe beleving stond haaks op het technische raffinement dat Porsche in zijn geesteskind had gestopt. Met een 150 kilo lager gewicht door het gebruik van koolstofvezel en 478 pk zette de Ferrari F40 de Porsche 959 op achterstand. Top Gear liet beide auto’s met elkaar duelleren.

Mijlpaal
De Porsche 959 en de Ferrari F40 markeren een supercar-tijdperk dat een mijlpaal werd voor de ontwikkeling van latere sportwagens. Porsche plaatst op de beursvloer de 959 in één lijn met zijn nazaten Carrera GT en 918 Spyder. De rivaliteit tussen Porsche en Ferrari herhaalde zich. De Porsche Carrera GT concurreerde met de Ferrari Enzo. En nu maken we wederom iets vergelijkbaars mee met de rivaliteit tussen de hybride supercars Porsche 918, LaFerrari en McLaren P1.

Met dank aan Robert van den Oever en Maarten van der Pas voor deze bijdrage!