Nee, niet die gekke oom van op de verjaardagen, maar dat veiligheidssysteem.
Vandaag leerden wij dat Dr. Robert Hubbard op 80-jarige leeftijd is overleden. Zijn naam zal wellicht niet direct een belletje doen rinkelen, maar de beste man heeft een gigantische rol gespeeld in de autosport. Hubbard is namelijk een van de bedenkers van het revolutionaire Head And Neck Support system, ook wel HANS genoemd.
Hubbard was een groot deel van zijn carrière bezig met het verbeteren van de veiligheid van auto’s. De Amerikaan was bijvoorbeeld werkzaam bij General Motors (GM), waar hij hielp met de ontwikkeling van crash test dummies en onderzoek deed naar ongelukken. Op een zeker moment besloten Jim Downing, zijn compagnon, en hijzelf de aandacht te richten op de autosport. Destijds raakten coureurs bij ernstige ongelukken namelijk zwaargewond, of overleden zij zelfs. Toen een vriend van Downing zijn leven verloor bij een crash, kwamen de plannen op een sneltraject terecht.
Binnen enkele jaren kreeg Hubbard het voor elkaar een prototype te ontwikkelen, dat voor het eerst gebruikt werd halverwege de jaren ’80. Hoewel de introductie aanvankelijk gepaard ging met een groot aantal fronsende wenkbrauwen, liet het duo zich er niet door van de kaart brengen. Integendeel, ze gingen alleen maar harder werken. Gelukkig kregen andere positievelingen lucht van het project en zodoende was er voldoende geld om het idee verder te ontwikkelen. Daarnaast werden de tegenstanders en twijfelaars gaandeweg steeds vaker met hun neus op de feiten gedrukt. Het HANS-systeen werkte, einde discussie. Onderstaande video’s laten wel zien waarom.
Nog niet overtuigd? Kijk dan even naar het letterlijk pijnlijke voorbeeld hieronder, waarin een (amateur) rallyrijder zonder HANS op vrij onschuldige wijze de berm inglijdt. In de video wordt absoluut duidelijk waarom HANS van groot belang is in de autosport. Het ultieme doel van het systeem is het vermijden van ernstig of fataal letsel. Door de helm in feite te verankeren, kunnen de nek en het hoofd geen onnatuurlijke bewegingen maken en blijft de coureur beschermd.
Ondanks het feit dat Hubbard het productiemodel van zijn systeem al in 1991 heeft afgerond en kort daarna op de markt brengt, zal het nog jaren duren voordat de grote raceklassen HANS invoeren en het gebruik ervan verplichten. Dit is enorm zonde, want mogelijk had het systeem meerdere levens kunnen redden.
Niet lang nadat HANS een officieel beschermmiddel voor in de autosport is geworden, wordt dit feit duidelijk in de Formule 1. Tijdens de Grand Prix van San Marino in 1994 overlijdt Roland Ratzenberger tijdens de kwalificatie, nadat hij met ruim 300 km/u tegen een betonnen muur klapt. De schedelbasisfractuur die de Oostenrijker hierbij oploopt, had door HANS voorkomen kunnen worden. Een dag later gebeurt bijna exact hetzelfde met Ayrton Senna. De geliefde Braziliaan, die door vriend en vijand als een van de beste ooit wordt gezien, verongelukt in dezelfde bocht en laat het leven. Het is een van de meest duistere weekenden die de Formule 1 ooit heeft gezien.
Na dit gitzwarte weekend begint Formule 1-dokter Sid Watkins in te zien dat het HANS-systeem ook in “zijn” sport gedragen moet worden. Toch zal het nog jaren duren voordat HANS verplicht wordt. Als gevolg van trage beslissingen en uitgebreide tests met het systeem raakt Mika Hakkinen een jaar later zwaar gewond, wanneer zijn achterband klapt. In de eerste vrije training van de Grand Prix van Australië, die wordt verreden op het stratencircuit van Adelaide, vliegt de fin met een noodgang de bandenstapel in.
Aan het begin van de 21ste eeuw komen de meeste raceklassen eindelijk tot hun zinnen. Nota bene in de Verenigde Staten, waar de meeste coureurs het belachelijk en oncomfortabel vonden, wordt HANS als eerste ingevoerd. De toenmalige Indycar, CART, besluit het systeem in 2001 te verplichten voor zijn coureurs. Niet vreemd, want twee jaar eerder overleed Gonzalo Rodríguez nog door een harde crash op Laguna Seca. De Formule 1 doet weer twee jaar later hetzelfde. Hiermee hakken twee van de grootste raceklassen op aarde een belangrijke knoop door en zetten ze een standaard voor de rest van de wereld.
NASCAR, de Amerikaanse stockcar-klasse gevuld met hill billy’s, houdt ondanks het voorbeeld van CART voet bij stuk. Pas na het fatale ongeluk van een van zijn grootste legenden, Dale Earnhardt, begint men langzaam zijn gedachten te veranderen. In 2005 wordt het HANS-systeem verplicht.
Het is lastig te zeggen hoeveel coureurs hun leven hebben te danken aan het wonderbaarlijke idee van Hubbard, maar daarmee benadrukken we ook meteen de kracht van het apparaat. Iedere keer dat een coureur na een ongeluk uit de auto stapt, weten we dat HANS zijn werk heeft gedaan. Robert, bedankt.
R.I.P. Dr. Robert Hubbard
Mooie ode en interessant stuk, ik was er nog niet van op de hoogte.
@2wheeler: onder welke steen heb je dan geleefd?
@emping: ik kende het verhaal achter de HANS ook nog niet
@emping: je kan ook even normaal doen, de beste man doet werkelijk niks verkeerd
@emping: En stel nou dat meneer @2wheeler alles weet van motorfietsen “waar ik je overigens succes wens met je Hans systeem” en niets heeft met autosport. De gemiddelde Nederlander zou ook niet weten dat emping gewoon chips betekend in Indonesië.
@fmgarcia: bedankt ;) was een ietwat aparte reactie ja..
@fmgarcia: nee emping betekend geen chips in Indonesië. Je kan het wel zien als een soort van chips. Als je in het Bahasa over chips praat, waar jij op doelt dan is het: kripik of keripik. Gemiddelde Nederlander….
Zeg, wat zijn dat voor obscene teksten in samenhang met mijn naam ?!?! ?
@amghans: Hallo meneer Heno (hoofd en nek ondersteuning).
Dit is ook weer een artikel waarvoor ik op autoblog kom.
Mooie uitvinding.
Ook mooi dat dit systeem een plek heeft veroverd in de autosport door de volhardendheid van de bedenker. Een terecht eerbetoon dit artikel.
“Hans …
Get ze Flammenwerfer! “
Ergens in 2028 schrijft men op Autoblog een interessant retrospectief over de invoering van de HALO in de open wheel raceklassen, met voorop de Formule 1.
Net zoals bij de HALO, werden er voorafgaand aan de introductie van HANS toch wel lange tijd een heftige discussie tussen voor- en tegenstanders gevoerd.
Een mooie uitvinding van Robert Hubbard. Het ding heeft vele levens gered en zal er nog veel redden.
Zeer interessante video’s trouwens. De crash van Dale Earnhardt Sr ziet er helemaal niet zo heftig uit als ik eerlijk ben.
Vergelijk het met de crash van Hakkinen. De een herstelt volledig en schrijft nog 2 WK’s op zijn naam naam. De ander overleeft het niet.
Bizar hoe de krachten van een crash beïnvloed worden en een mm meer of minder naar links of recht zo een wereld ban verschil kan maken.
Op trackdays rij ik niet meer zonder Hans. Het zicht is een stuk slechter maar ik dat neem ik graag op de koop toe.
@schnor: inderdaad. Een must have. Persoonlijk heb ik voor een Simpson Hybrid gekozen. Is nog wat veelzijdiger, vind ik. Geeft wat meer bescherming voor laterale impact en is ook niet afhankelijk van gied zitten van de gordel.
Ik kan het stuk niet aflezen. Dit komt doordat ik me erger aan de manier van schrijven van de auteur. Zelden zoveel verhaspelingen bij elkaar gezien!
@arno79: Misschien kan je proberen om het stuk UIT te lezen in plaats van af te lezen…
Scheelt tenminste alweer één verhaspeling.
@moveyourmind: dat is geen verhaspeling, gewoon een fout ;-)
Senna en ratzenberger zijn toch niet in dezelfde bocht gecrasht of ben ik abuis?
@sanderz28: roland de volgende bocht na de tamburello.
@koeckenbacker: in de zogeheten villeneuve/tosa combinatie
@koeckenbacker: zie je wel, artikel maakte me in de war…
Crash van Earnhardt sr. ziet er maar heel onschuldig uit. Al je het in slowmo terugkijkt dan denknje dat het echt een crash als zovelen is. Bizar dat ie daarbij om het leven is gekomen. Triest.
Toch schijnt het HANS systeem wel meer rugklachten bij crashes te veroorzaken en dan met name in toerwagens.
Dat zou komen door de constructie waarbij het systeem op de schouders drukt tijdens een crash en dan met name bij de toerwagen variant waarbij je recht(er)op zit ik tegenstelling tot een Formule wagen.
Er is nu een systeem van Simpson waarbij het HANS systeem een soort tuigje om je bovenlichaam is: https://simpson-europe.com/en/hybrid/
De krachten bij een crash zouden dan beter over je lichaam afgevoerd worden.
@sportevo: 404 niet gevonden
@jpoers: gek, bij mij doet de link het wel.
@sportevo: Klopt. Dit geldt voorname voor de slankere afgetrainde mens. Je hoofd blijft op zijn plek maar de krachten werken door naar je torso, er zijn inderdaad gevallen bekend van mensen die hun rug hebben gebroken. De dikkertjes zoals ik hebben daar niet zo’n last van, we houden de gordels overal goed op spanning.
@sportevo: yes, de Hybrid is beter geschikt voor ‘gewone’ autosport, zie mijn commentaar lager. Bijkomend kan men beter rondom kijken, ook handig…
HANS beschermt echter niet bij zijdelingse crashen.
Dan heb je ofwel een stoel nodig met grote olifantenoren.
Of een Simpson Hybrid, een soort van gemodificeerde HANS die de helm ook van opzij verankert. Volgens menigeen ook comfortabeler en de aanrader voor iedereen die met een normale wagen die bv. trackdays doet. Een goede 5-punts harnas is ook essentieel voor een goede werking, anders komen alle krachten op je bovenlichaam terecht.
PS: men kan zich afvragen of de eis om “een helm’ aan te doen op een trackday altijd zo slim is, waarop men vaak een goedkope helm vam 5kg ofzo opzet. Om geen letsel te hebben mag je hopen dat je hoofd de airbags (als je die hebt en ze open gaan) goed treft…
@onehp: update: de Simpson Hybrid (S?) is ook getest effectief met een gewone 3-puntsgordel. Dus hoogst waarschijnlijk de moeite waard als je met een gewone auto (alles wat op AB voorbij komt?) en met helmplicht het circuit opgaat. Ik denk vooral aan de gevaarlijke Nordschleife en ook aan instructeurs die hun leven in handen geven van anderen in hun auto’s waarvan ze niet altijd weten hoe veilig die zijn…
@onehp:
https://www.harrisonmotorsports.com/images/thumbnails/800/800/detailed/10/Hybrid-Sx800.jpg
@onehp: Ik trainde ook wel eens met collega amateur racers op trackdays en trok dan consequent dezelfde volledige uitrusting aan als in een race, ja het is warmer enzo maar je loopt toch hetzelfde risisco op brand, botsing etc. Ik snap dat dat niet zo maar gekocht is voor iedereen die een trackday doet, maar als je het hebt liggen, gebruik het.
@Onehp: Dat idee kwam in mij ook al op. Als je dat filmpje van die rallyrijder ziet die in een greppel komt waarbij zijn hoofd zo naar voren knakt… misschien dat dat zonder helm minder heftig was geweest, want minder gewicht op je nek.
Zullen we over 10 jaar net zo over de Halo praten?