Special: Aston Martin DB9

Hoe een model een merk op kaart kan zetten.

Aston Martin is één van de coolste merken ter wereld. Dat is niet zozeer de mening van een of meerdere leden van de redactie, maar de uitslag van vele, vele onderzoeken die zijn gedaan door verschillende bureaus, die meten wat de merkwaarde van een fabrikant is. Aston Martin kan zich rechtstreeks meten met de meest exclusieve automerken: Porsche, Lamborghini en Ferrari. Toch is dit niet altijd zo geweest. In de jaren ’80 waren Aston Martins zoals de V8 (afbeelding onder) bijzonder stoer, maar niemand kocht ze. Exclusief: ja. Begeerlijk? Ook, maar alleen voor een bijzonder kleine doelgroep.

In de recente historie zijn er drie auto’s heel erg belangrijk geweest voor Aston Martin. De eerste is de Aston Martin DB7. Oké, dit was een opgeleukte Jaguar met Mazda-achterlichten, maar dankzij deze auto kon Aston Martin het hoofd boven het water houden en denken aan de toekomst. De toekomst die werd ingevuld door de Aston Martin Vanquish. De techniek en het charisma van deze auto zijn bepalend geweest om aan te geven welke kant het op moest met Aston Martin. Maar de auto die dat écht waarmaakt, is de Aston Martin DB9.

“De beste auto’s zijn vaak ontwikkeld door een klein team van mensen, met een man aan het roer met een duidelijke visie”, aldus Gordon Murray. Aangezien de Zuid-Afrikaan op die manier de McLaren F1 heeft ontwikkeld, mag hij dat absoluut zeggen. Ook de Aston Martin DB9 werd door een klein team ontworpen. Aston Martin was destijds nog eigendom van Ford. In tegenstelling tot GM gaat Ford doorgaans respectvol om met de heritage van de bedrijven die ze overnemen. Waar Ford zich vooral mee bemoeide was marketing, fabricage, operations, personeelsbeleid, inkoop en Research & Development. Op die vlakken gaat het namelijk vaak mis bij kleine fabrikanten.

Wat je ook nodig hebt, is een eigenwijze zilvertong met een visie. In dit geval was dat Ulrich Bez. Toen hij in 2000 aan het roer kwam te staan, was Aston Martin al bezig met de opvolger van de DB7. Men had echter bedacht dat dit een tweezits sportwagen met midden-motor moest worden. Volgens Bez was dat absoluut niet de bedoeling. Of ze dat project per direct wilden afschieten om over te gaan op een comfortabele GT.

Ulrich Bez wilde dat Aston Martin een platform ontwikkelde waar het merk diverse Gran Turismo’s en afgeleiden op kon baseren. Dit chassis kennen we inmiddels als het ‘VH’-platform (Vertical – Horizontal). De naam heeft niets met de vorm of de layout te maken. Vertical stond voor verticale invulling die het kon bieden (diverse modellen). Het horizontale gedeelte was bedoeld om in de breedte het platform te gebruiken. Daar is het uiteindelijk nooit van gekomen. Het grote voordeel van dit platform was dat het plaatwerk geen dragende delen waren. Er konden dus compleet verschillende carrosserieën op gebouwd worden.

In het geval van de DB9 bijvoorbeeld een bloedmooie carrosserie. Op de IAA Frankurt in 2003 was het dringen bij de Aston Martin stand. Designchef Ian Callum mocht zich buigen over het initiële design, maar gaf halverwege het stokje over aan Henrik Fisker en Marek Reichmann. De DB9 kenmerkte zich door een bijzonder ‘cleane’ lijnvoering. De proporties waren zeer zorgvuldig gekozen met de grootst mogelijke elegantie. Vanuit elke hoek was het een bloedmooie auto om te zien.

Het was de bedoeling om met de DB9 aanzienlijke aantallen te scoren. Dat was met de Vanquish onmogelijk. Die auto werd met de hand gemaakt in een schuur, eh, fabriek in Newport Pagnell. Om te zorgen dat de DB9 efficiënter en beter gebouwd kon worden, werd er een hypermoderne fabriek gebouwd in Gaydon. Daar waar alle huidige Aston Martins nog steeds gebouwd worden.

Niet alleen het uiterlijk was bloedmooi, ook het interieur was beeldschoon. Het was modern en tegelijkertijd typisch Brits. Dat is erg knap, aangezien Brits al snel oubollig kan worden. Zo niet in de DB9. Er werd rijkelijk gebruik gemaakt van exotische houtsoorten, leder, glas en aluminium. Het design van het interieur was volkomen origineel, maar tegelijkertijd niet zo revolutionair dat ‘oud geld’ direct af zou haken.

De motor van de DB9 was een bekende. De 5.9 liter V12 debuteerde in de DB7 Vantage en was ook aanwezig in de V12 Vanquish. De V12 bestond uit twee Ford Duratec V6 motoren, een veel gehoorde ‘klacht’. De V12 leverde een vermogen van 450 pk. In eerste instantie werd het blok door Cosworth gebouwd. Een jaar na de introductie van de auto verhuisde de productie van de motoren naar Keulen. Inderdaad, daar waar een Ford-fabriek staat. Daar werd de V12 door Aston Martin engineers in elkaar gezet.

Bij de Aston Martin DB9 ging het niet per se om de prestaties. Natuurlijk was het belangrijk dat het een snelle auto was, maar het Britse merk weigerde mee te doen aan de pk-wedloop van de Duitsers, Italianen en Amerikanen. In tegenstelling tot de verschrikkelijke sequentiële transmissie van de Vanquish, had de DB9 de beschikking over een heel ordentelijke automaat. Niet de snelst reagerende bak ter wereld, maar het gaf meteen aan waar de nadruk lag bij deze auto. De DB9 is een comfortabele sportwagen, geen raceauto met lederen bekleding. Overigens zou een jaar later een handbak een optie worden.

In 2004 werd de Volante onthuld. De open variant van de DB9 was zo mogelijk nog mooier dan de gesloten versie. Het duurde even voordat de auto op de markt kwam. Aston Martin nam er de tijd voor, om er zeker van te zijn dat de carrosseriestijfheid ‘best in class’ was. Nog minder dan de DB9 Coupé was de DB9 Volante een sportwagen. Dempers en vering werden een stukje zachter afgestemd. De motor was exact gelijk, het gewicht van de Volante lag zo’n 100 kg hoger. De prestaties waren iets minder indrukwekkend dan die van de Coupé. De eerste twee jaar was de topsnelheid van de open versie begrensd op 266 km/u. Klanten met smaak konden kiezen tussen de automaat of handbak. Die laatste zie je zelden op een Volante.

De meeste eigenaren en experts waren het erover eens dat de DB9 zijn belofte inloste als Gran Turismo. Er waren alleen enkele kritische geluiden dat de DB9 wel ietsjes scherper mocht zijn. Voor deze mensen is het ‘Sports Pack’ ontwikkeld. Het doel was om het karakter van de auto sportiever te maken, zonder dat de DB9 zwaarder zou worden. De vering werd vooraan 68 procent stijver en achter 64 procent. Ook werd de anti roll-bar stijver en werden de dempers aangepast om daarmee om te gaan. Je kon de Sport Pack herkennen aan de 5-spaaks velgen. Deze waren 1 kg lichter dan de standaard items. Je kon het Sports Pack niet alleen bestellen bij de dealer op je nieuwe DB9, maar ook laten monteren op een oudere DB9.

In 2008 ontving de DB9 zijn eerste facelift. Vanwege het geroemde uiterlijk, waren de meeste wijzigingen onderhuids te bemerken. De grootste verandering was de motor. Het vermogen ging omhoog van 450 pk naar 470 pk. Het koppel bedroeg nu een ronde 600 Nm. Het chassis werd ook onderhanden genomen. De dempers kwamen nu van de firma Bilstein. Je kan de gefacelifte DB9 herkennen aan de grotere spiegels met de kleinere spiegelarmen, de optionele 20-spaaksvelgen, enkele nieuwe kleuren en bovenal de gewijzigde grille. Minder fraai: de achterlichten zijn nu zilverkleurig in plaats van rood.

De volgende update volgt slechts twee jaar later. Ditmaal zijn de uiterlijke kenmerken zichtbaarder. De voorbumper is anders met grotere luchtinlaten. De sideskirts en achterbumper zijn ook licht gewijzigd. De DB9 heeft iets meer lijntjes gekregen. Of de auto dat nodig had is een andere kwestie. De verkopen van de DB9 beginnen nu een beetje in het slop te geraken. Mede daardoor verdwijnt in 2011 de optie voor een handbak. De verkopen staan ook onder druk vanwege de vele DB9-derivaten die er intussen zijn gekomen. Denk aan de DBS, Rapide en de Virage.

Die Virage was een aparte. Die moest tussen de DB9 en de DBS staan. Aangezien dat gat bijzonder klein was besluit Aston Martin de Virage om te badgen tot DB9. Het motorvermogen gaat andermaal met 20 pk omhoog (naar 490 pk). Je kan de ‘Virage’-DB9 herkennen aan de 20″ velgen, andere koplampen en de aerodynamische bumperkit. Ook krijgt de DB9 standaard keramische remschijven en ADS (Advanced Damping System).

Aston Martin werkt geregeld samen met designhuizen als Zagato. De meeste Zagato creaties gaan naar de andere modellen, zoals de DBS. De Coupé-versie van de Zagato DBS was relaxter en minder sportief, vandaar dat deze de DB9 badge kreeg. De auto was gebouwd voor Peter Reid, een verzamelaar die ook aan de wieg stond bij de AR-1 en DB7 Zagato. Zoals wel vaker met Zagato’s is het design van de DB9 Spyder Zagato Centennial  eerder ‘interessant’ dan mooi. Het toont wel aan hoe veelzijdig het VH-platform is.

Net als bij de DB7 sluit Aston Martin de DB9 af met een ‘GT’ versie. De 5.9 V12 heeft nu de beschikking over 540 pk. Deze wordt altijd gekoppeld aan een automaat. Je kan, in tegenstelling tot bij de DB7, wel kiezen tussen een Coupé of Volante. De grootste veranderingen vind je wederom onderhuids. Aston Martin is inmiddels een tijdje los van Ford, dus de verouderde Volvo-elektronica werd vervangen door moderner en hoogwaardiger spul.

Van de DB9 GT komt nog een ‘GT Bond Edition’. Die uitvoering was voor mensen die nog nooit een moderne Bondfilm hebben gezien en gemist hebben dat Daniel Craig als sinds 2006 een Aston Martin DBS rijdt. In tegenstelling tot veel andere modellen werd er geen ‘Final Edition’ aangekondigd. Vaak gebeurt dat onder de noemer: ‘Kopen, stallen, wachten, cashen!’. Neen, geheel in stijl deed Aston Martin dat op hun eigen manier. Pas achteraf werd gemeld dat ze een laatste serie gebouwd hadden. Dit zijn negen exemplaren die officieus DB9 GT Last Of Nine genoemd worden. Deze waren gespoten in dezelfde grijze lak als de V8 van James Bond uit ‘The Living Daylights’. Im het interieur vind je donkerbruin leder met gouden stiksels. De velgen waren hoogglans 20″ items.

Na die laatste negen exemplaren was het klaar met de carrière van de Aston Martin DB9. Van 2003 tot 2016 zijn er iets meer dan 16.500 gebouwd. Intussen is de auto opgevolgd door de DB11 (rijtest), een auto die in alles beter en moderner is dan de DB9. Maar de DB11 zou er nooit zijn geweest zonder het succes van de DB9. De DB9 was niet alleen een voortreffelijke automobiel en een eersteklas schoonheid. Het was vooral de auto die de merkwaarden van Aston Martin herdefinieerde.