Special: Ferrari 612 Scaglietti

De laatste stijlvolle Ferrari? Jazeker!

Er zijn Ferrari’s en er zijn Ferrari’s. Niet elke Ferrari is strikt genomen een zelfde type auto. Je hebt de supercars zoals de F40, F50 en de Enzo. Dan is er een range van twaalfcilinder tweezits sportwagens zoals de Testarossa, 550 Maranello en de 812 Superfast. Voor de junior playboys zijn er de sportwagens met V8 middenmotor, zoals de 308, 355 en 458 Italia. Al die Ferrari’s hebben iets met elkaar gemeen. Het zijn allemaal luide, opzichtige en spectaculaire auto’s. Geen wonder dat wonder dat Ferrari’s bij veel mensen tot de verbeelding spreken.

Maar er is nog een andere categorie Ferrari’s. Eentje van een compleet andere orde. Namelijk die van de twaalfcilinder vierzits Grand Tourers. Het is natuurlijk geweldig om een Ferrari te hebben en ‘m te kunnen rijden, maar het is niet voor iedereen weggelegd. Niet alleen financieel niet, maar ook niet qua beleving. De nervositeit, het kabaal en het gebrek aan comfort kunnen tijdens dagelijkse kilometertjes tegen gaan staan. Daar komt deze categorie Ferrari’s om de hoek kijken. De laatste auto die Ferrari bouwde in deze categorie was de 612 Scaglietti.

We kunnen de 612 Scaglietti niet benoemen zonder zijn voorganger even kort te behandelen. Dat was namelijk de Ferrari 456M GT. Een van de mooiste, ingetogen en klasserijkste GT’s aller tijden. Er was geen lijntje te veel en de auto was wars van details. Het was een van de laatste auto’s in dit millennium met klapkoplampen, zonder verouderd over te komen. Wat wel verouderde was de techniek. Diverse concurrenten als Aston Martin en Mercedes-Benz lieten zien dat de 456M GT behoorlijk bejaard was op het gebied van infotainment, prestaties, transmissie en onderstel. Kortom, Ferrari moest een enorme inhaalslag maken. Geinig weetje achteraf: er was in 2002 een bijzondere uitvoering van de 456M GT, genaamd de ‘Bicolore Scaglietti’. Toen wisten we nog niet dat de opvolger ‘Scaglietti’ genoemd ging worden.

De opvolger van de 456 M GT moest aan een enorm aantal eisen voldoen. Eisen die normaliter niet vaak voorkomen bij de technici van Ferrari. Met name het interieur was erg belangrijk. Bij de 612 moesten de inzittenden eenvoudig in- en uit kunnen stappen. De stoelen moesten weliswaar iets van support bieden, maar voornamelijk comfortabel zijn. Het interieur moest ook ruim genoeg zijn voor twee volwassenen en twee kinderen. En de bagage moest met gemak meekunnen. Items als een goed functionerend navigatiesysteem waren ook belangrijk.

Al deze kwaliteiten moesten wel verpakt worden in een échte Ferrari. In technisch opzicht moest de auto ook stappen zetten, want zoals vermeld was er meer concurrentie dan ooit. Het was wel de bedoeling dat de 612 Scaglietti op het gebied van dynamische eigenschappen een verschil kon maken met auto’s als de Mercedes-Benz CL600 of Aston Martin DB9. De 612 Scaglietti kreeg de layout van een raszuivere sportwagen: de motor lag achter de vooras en de transmissie óp de achteras, een transaxle dus. Uiteraard worden alleen de achterwielen aangedreven. De combinatie van deze layout en de eisen qua interieur zorgden voor een zeer gestrekt profiel:

Gelukkig waren de heren van Pininfarina geenszins onder de indruk van de eisen van Ferrari, zo lijkt het. De ontwerpers van de 612 Scaglietti, Ken Okyama en Frank Stephenson, wisten namelijk een indrukwekkend ontwerp neer te zetten. Om het zijaanzicht minder massief te maken, grepen de heren terug naar het verleden. De kenmerkende vouwen en de koplampen lijken rechtstreeks van de one-off Ferrari 375MM Speciale te komen. Deze auto werd beroemd door de Zweedse actrice Ingrid Bergman, die de auto kreeg als cadeautje van haar man, Roberto Rosselini.

Vanwege het formaat had de 612 nogal de aanleg om dik te worden, wat natuurlijk funest is voor de prestaties en rijeigenschappen. Daarom werd er gekozen om de auto geheel van aluminium te bouwen. Net als de Audi A2 en A8 heeft de Scaglietti een aluminum space frame. Op dat spaceframe werd het koetswerk gelast.

Het is al een paar keer benoemd dat de auto een V12 had. Een mindere optie was niet mogelijk. Elke Ferrari 612 Scaglietti had de Tipo F133D onder de motorkap liggen. In feite was dit exact dezelfde motor als in de Ferrari 575M SuperAmerica. Dit was een doorontwikkeling van de motor uit de 456 GT. Dus een V12 met een blokhoek van 65 graden en 48 kleppen in totaal. Ondanks de naam 612 (zes liter twaalfcilinder) was de V12 5.748 cc groot, een 5.7 liter motor dus. De motor leverde een maximum vermogen van 540 pk bij 7.250 toeren. Het koppel bedroeg 588 Nm bij 5.250 toeren.

Voor het schakelen waren er twee opties. De meest populaire was de F1A-transmissie, een gerobotiseerde handbak die functies van een automaat na kan doen. De andere optie was een handgeschakelde transmissie met zes versnellingen, uiteraard inclusief een eenvoudige aluminum pook en het legendarische rooster. Voor de prestaties maakte het volgens Ferrari niet uit. Beide varianten konden van 0-100 km/u in 4,2 seconden accelereren. De topsnelheid van beide versies was ook gelijk: 320 km/u.

Alle 612’s zijn uitgerust met een sperdifferentieel. Met het diff werd er rekening gehouden dat het niet alleen een sportieve auto was, maar ook een reisauto. Het sper werd gekalibreerd op 25% sper-werking bij acceleratie. Je kon dus redelijk boenderen met een 612 Scaglietti, maar voor het betere circuit werk zou je meer kunnen wensen. De sper-werking bij afremmen was afgesteld op 45%, voor stabiliteit bij het aannemen voor bochten.

De Ferrari 612 Scaglietti werd geïntroduceerd op de North American International Auto Show in Detroit in januari van 2004. In typisch Italiaanse traditie moest Ferrari Sergio Scaglietti informeren dat er binnen een paar uur een auto onthuld ging worden die naar hem vernoemd was. Of hij even kon komen opdraven. Sergio Scaglietti was een carrossier in de mooiste zin van het woord. Het kloppen van aluminium had deze man tot een kunst verheven. De meningen over de auto daarentegen waren verdeeld.

Qua specificaties was de 612 Scaglietti niet onaardig, maar de concurrentie had in de tussentijd ook stappen gezet. Zo had de V12 van de Ferrari minder vermogen dan twaalfcilinders in auto’s als de Mercedes-Benz CL65 AMG en Bentley Continental GT. Om nog maar te zwijgen over de hoeveelheid trekkracht.

Toch waren de initiële verkopen niet onaardig. In 2005, het eerste volle verkoopjaar, werden er al 864 exemplaren afgeleverd. Daarna nam de belangstelling iets af voor de auto. Op zich ook wel begrijpelijk, het was ook nooit de bedoeling dat de 612 Scaglietti een verkoopknaller zou worden. In de tussentijd kwamen er wel bijzondere uitvoeringen en speciale edities van de 612 op de markt.

2004: Ferrari 612 Option Package
Om te laten zien wat er allemaal mogelijk was, lanceerde Ferrari de ‘Option Package’. Daarmee kon je, mits voorzien van goed gevulde portemonnee, je auto naar wens samenstellen. Dit ging verder dan normaal, zo was het mogelijk om de auto te voorzien van twee carrosseriekleuren. Ook de afwerking van velgen, uitlaten en het interieur waren net even anders.

2006: Ferrari 612 Scaglietti HGTS
Ferrari mikte met de 612 Scaglietti op de wat oudere heer van stand met smaak en (veel) geld. Daar bleken er te weinig van te zijn. De 612 kreeg redelijk wat kritiek te verwerken. Het geluid van de V12 werd veel te veel gedempt, de vering was te zompig en de transmissie traag. Met het HGTS pakket werden de kritieken aangepakt. Het pakket bestond uit een sportuitlaat, strakker onderstel en een alertere transmissie.

2006: Ferrari 612 Scaglietti HGTC
In principe hetzelfde als de HGTS, maar dan met keramische remschijven.

2007: Ferrari 612 Sessanta

Sessanta is het Italiaans voor zestig, niet geheel toevallig ook exact de leeftijd van het bedrijf Ferrari op het moment dat deze variant verscheen. Tevens werden er maar zestig stuks van gebouwd. Alle Sessanta’s zijn uitgerust met de F1-transmissie. Er waren een paar duidelijke visuele punten waaraan je de Sessanta kan herkennen. Zo hebben ze allemaal zwart-chromen uitlaateindes en aparte, gesmede 19″ lichtmetalen velgen. Er waren twee kleuren mogelijk. Zwart/grijs of donkerrood met zwart. Jazeker, net als enkele klassieke Ferrari’s kende de Sessanta een two-tone kleurstelling, alhoewel sommige exemplaren stiekem toch in een enkele kleur gespoten zijn.

2006: Ferrari 612 Scaglietti HGTC Wallpaper* Edition
Dit was een samenwerking tussen Ferrari en het tijdschrift Wallpaper* in aanloop naar het Goodwood Festival of Speed. De medewerkers van Wallpaper konden hun droom-Scaglietti samenstellen. Ook deze 612 is gespoten in twee kleuren: zwart en donkerblauw. De remmen zijn geel gespoten. De auto is voorzien van het HGTC-handling pakket. In het interieur waren de heerlijke retro-tastische ‘Daytona’ stoelen gebruikt, wederom in het blauw en zwart en uiteraard uitgevoerd met de nodige Wallpaper* badges. Van deze uitvoering is er slechts eentje.

Ferrari 612 Kappa
De meest bijzondere Scaglietti is de zogenaamde ‘Kappa’. Deze auto werd speciaal in opdracht van Peter S. Kalikow gebouwd. Meneer Kalikow is een gerespecteerd Ferrari-verzamelaar met onder meer een 250 GT Pininfarina, 400 Superamerica en 330 America in zijn collectie. Zodoende is een gewone 612 Scaglietti net iets te standaard voor deze beste man.

De Kappa lijkt op het eerste gezicht identiek aan een gewone Scaglietti, maar toch zijn er verschillen. De chroomafwerking van de koplampen en natuurlijk die luchthapper in de motorkap vallen direct op. Aan de zijkant is er een luchtuitlaat achter de voorwielen. Aan de achterkant zien we de hoger geplaatste achterlichten van de Enzo/F430. Tevens ontbreekt er een steigerend paard op de achterklep, in plaats daarvan zit er het logo van Pininfarina.

2006: Ferrari 612 Cornes 30th Anniversary Edition

Dit was een speciaaltje specifiek bedoeld voor de Japanse markt. Cornes & Co is de Japanse importeur voor Ferrari. In 2006 deden ze dat al 30 jaar, vandaar deze uitvoering om dat feit te vieren. Deze 612’s zijn uitgerust met het HGTC pakket en een zeer bijzonder tweekleurig (karamel en bruin) interieur. Speciaal aan deze auto was de kleur ‘Blue Cornes’, alhoewel rood ook mogelijk was.

2007: Ferrari 612 Scaglietti HGTS Russian Limited Edition
Het zal niemand verbazen dat deze speciaal voor de Russische markt is bedoeld. Deze editie werd aan het einde van 2007 voorgesteld. Qua uitrusting hoefde je geen zorgen te maken, alle opties en raketten werden aangevinkt op de specificatielijst. Het interieur was bekleed met speciaal chocoladebruin leder, afgezet tegen grijs alcantara en koolstofvezel details. Ook deze 612 heeft een two-tone kleurstelling, maar omdat het twee tinten grijs zijn, valt het niet zo op. Grootste afwijking zijn de donkergrijze velgen.

2008: Ferrari 612 ‘OTO’
De belangrijkste wijzigingen ontving de Ferrari 612 Scaglietti in 2008. OTO staat voor het One-To-One programma, waarbij elke auto compleet naar wens wordt samengesteld. Gezien het type auto, de prijs en de te verkopen aantallen was het best een slimme zet om klanten meteen door te sturen naar dit programma. Alsof je bij Audi meteen de ‘Audi Exclusive’-folder erbij moet pakken. Voor het OTO-programma werd je ingevlogen naar New York of de fabriek in Maranello. Daar kon je kiezen tussen alle kleurstalen en ledersoorten. Wilde je een eigen specifieke kleur? Geen probleem, werd geregeld voor je.

In technisch opzicht zijn de OTO-uitvoeringen ook anders. De F1-transmissie werd aanzienlijk verbeterd, dankzij een nieuwe dubbelplaats-koppeling. het elektrochromen dak was standaard, evenals een Manettino op het stuurwiel. Ook was het mogelijk het GTC2-pakket te bestellen. Daarmee werd de 612 nóg sportiever. Sterker nog, het was eigenlijk het chassis van de 599 GTB HGTC.

Alle OTO’s werden standaard uitgerust met de 20″ Challenge velgen van BBS. Normaliter klinkt dat niet als het beste recept voor een stijlvolle auto, maar de auto kon het uitstekend hebben. Sterker nog, het was juist wat de auto nodig had.

De Ferrari 612 Scaglietti bleef tot 2011 in productie. In totaal zijn er 3.025 van gebouwd. Op zich niet slecht voor een nichemodel, maar in vergelijking met zijn concurrenten viel het een beetje tegen. Vandaar dat de opvolger van de 612 Scaglietti, de FF, een compleet andere auto was.

Het is wel jammer dat er zo weinig mensen zijn die hebben gekozen voor de 612 Scaglietti. Natuurlijk, die transmissie was een drama en alles ging net even minder gemakkelijk dan in een Continental GT of Mercedes CL. Die auto’s werden veelal verkozen boven de 612 Scaglietti. Dat is logisch, want met hun luchtvering, koppelrijke motoren en nog genereuzer ruimteaanbod waren het interessantere aanbiedingen. Maar zijn dat wel echt Gran Tourers? Mwah. Eerst even de Bentley affakkelen. Dat is in basis een Volkswagen met de motor voor de vooras. Het maakt niet uit hoeveel leer, hout, turbo’s en chroom je er tegenaan gooit, het blijft een verkeerd concept.

De Mercedes dan? Te zwaar, te zompig en te log. Er was namelijk een discipline waar de 612 in excelleerde: op ’80 procent’ rijden over berg- of kustwegen. Omdat de motor zo ver naar achteren stond, stuurde de auto zeer gewillig in. Dankzij de lange wielbasis was de auto heel voorspelbaar en stabiel. De motor was dan niet de sterkste in zijn klasse, maar had wel het meeste karakter. Per duizend toeren hoorde je een andere kakafonie, een afwijkend gezang. Met het gaspedaal waande je je een dirigent van een twaalfkoppig orkest. En warempel, dat wás je ook. Bij een dergelijke automobiele extase maakt de snelheid die je daadwerkelijk rijdt niet meer uit. Maak je je maar geen zorgen, je kan je rijbewijs er voor jaren mee kwijt raken.

Dynamisch, sportief, atletisch en compromisloos. Folders staan vol met dat soort termen. Het is niet zo dat de consument ook daadwerkelijk dynamisch, sportief, atletisch en compromisloos wil zijn. Het is de gedachte ervan die aanspreekt. Het liefst blijven we lekker in onze comfortzone. In dit geval letterlijk, want veel te weinig mensen kozen voor de Ferrari 612 Scaglietti. Een puur raspaard met manieren die net als goede wijn eerst op dronk moesten komen. Een uitstervend soort auto. Tegenwoordig zoekt men niet een praktische auto met een transaxle setup. Een opgehoogde stationwagon met een dure badge voldoet. Hopelijk ben je blij met je Volkswagen UrusTayga.