Alle 19 BMW Art Cars op een rij

Kunst op wielen in de meest letterlijke zin van het woord: de geschiedenis van BMW Art Cars is een bijzondere. Hier alle 19 stuks op een rij!

Een discussiepuntje: kan een auto kunst zijn? Deze vraag houdt sommigen al lange tijd bezig, want de meningen zijn erover verdeeld. Een auto is voornamelijk een nuttig vervoersmiddel. Als je echter de wulpse lijnen van een jaren ’30 coachbuild-auto ziet, dan weet je toch dat een auto ook iets anders kan zijn dan nuttig.

Art Car

Goed, dat is de auto zelf. BMW denkt dat auto’s wel kunst kunnen zijn, maar dan vanwege de versieringen op de auto. Daarom startte BMW in 1975 met het fenomeen ‘Art Car‘. Waar een kunstenaar zijn werk mocht tonen op een raceauto (later ook straatauto’s) om de auto iets interessanter te maken dan een lappendeken van sponsoren. Dat idee bleek goud te zijn omdat anno 2021 voor de officiële Art Cars al 19 kunstenaars zijn gevraagd. Wij nemen ze even met je door.

1975: BMW 3.0 CSL, Alexander Calder

Het prille begin is ondanks deze lijst van 19 Art Cars misschien wel nog steeds de meest bekende. In 1975 kwam racer Hervé Poulain met het idee voor een auto versierd met kunst en hij was bevriend met kunstenaar Alexander Calder. Gezamenlijk wisten ze een 3.0 CSL om te toveren tot een authentieke Calder. Art Cars zijn traditioneel gezien in de stijl van de gevraagde artiest. De stijl van Calder is het gebruik van primaire kleuren met grote vloeiende lijnen. Dat beschrijft de Calder Art Car uit 1975 wel. Het laatste werk van de in 1898 geboren Amerikaanse artiest: Calder overleed in 1976.

1976: BMW 3.0 CSL, Frank Stella

In 1976 was er nogmaals een BMW 3.0 CSL die in het rijtje van BMW Art Cars geplaatst wordt. Frank Stella transformeerde de CSL in één groot stuk ruitjespapier, waarover hij abstracte vormen in grote lijnen over de auto maakte. Vanuit een bepaalde hoek schijnen de 3D-vormen een afbeelding te vormen. Niet vanuit deze hoek in ieder geval.

1977: BMW 320i Group 5, Roy Lichtenstein

Het werd vanaf de Calder CSL een fenomeen om jaarlijks een kunstenaar te vragen voor een Art Car. Zo ook in 1977, toen Roy Lichtenstein zijn verhaal kwijt mocht op een BMW 320i Group 5. Zijn inspiratie is ‘de weg waar de auto op rijdt’, met de kleuren die de landschappen van het platteland moeten weergeven in dynamische lijnen die met het silhouet van de auto meebewegen. Ondergetekende is absoluut geen kunstkenner dus we houden het maar op ‘kunst is op vele manieren interpretabel’.

1979: BMW M1 Procar, Andy Warhol

Het zal je opvallen dat als je geen kunstkenner bent, de namen van bovenstaande kunstenaars je misschien weinig zeggen. Misschien zegt Andy Warhol je wél iets. Warhol kennen we van extreem realistische schilderijen, waardoor deze abstracte touch op de prachtige M1 Procar een aparte keuze is. Zijn verklaring is dat deze auto in beweging moet zijn. Dan worden al deze kleuren vervaagd en heb je een pure beleving van snelheid. Het bewijs dat de meeste BMW Art Cars wel met een handleiding moeten komen.

1982: BMW 635 CSi, Ernst Fuchs

In 1982 liet BMW voor het eerst een kunstenaar zijn gang gaan op een straatauto. Het resultaat is deze BMW 635 CSi door Ernst Fuchs. De vlammen op een zwarte ondergrond zijn gebaseerd op een ‘haas die in het midden van de nacht een weg oversteekt en over een brandende auto heen springt’.

Mooi hè, zo’n oude BMW 6 Serie uit 1982?

1986: BMW 635 CSi, Robert Rauschenberg

Zo mooi dat we er gewoon nog eentje doen. Zoals je kunt zien aan de nu gebruikte termijnen is trouwens vanaf nu geen jaarlijks fenomeen meer, want het is pas in 1986 dat Robert Rauschenberg zijn Art Car mag maken. Rauschenberg houdt het eenvoudig, want zijn Art Car bestaat uit een collectie werken van andere artiesten. Dat alles in een voornamelijk zwart-witte compositie op een E24 met meegespoten bumpers.

1989: BMW M3, Michael Jagamara Nelson

In 1989 is het Australische artiest Michael Jagamara Nelson die bijzondere vroegere kunst gebruikt voor een BMW M3. Het gaat om abstracte kunst in de stijl van het vroegere ‘Papunya’. Dit was een kunstvorm die voornamelijk gebruikt werd door Aboriginals. De expert kan er emoes en kangoeroes in herkennen. Het geheel is een kleurrijke lappendeken.

1989: BMW M3, Ken Done

Gek genoeg is het niet de kleurrijkste BMW M3 die in 1989 kwam. De tevens Australische Ken Done baseerde zijn M3 op de kleuren van papegaaien en papegaaivissen, vooral die laatste inspireerde hem door hun snel uitziende silhouet. Vergelijkbaar met een raceauto, volgens hem. Dat alles in een typisch Australisch stukje kunst, volgens Done.

1990: BMW 535i, Matazo Kayama

Traditioneel inheems vinden we ook op de BMW 5 Serie E34 van Matazo Kayama, die aan de collectie BMW Art Cars bijdroeg met een Japans stukje kunst. De kunst zelf is wellicht niet het meest bijzondere, die eer gaat namelijk naar de gebruikte technieken. Airbrush is helemaal niet zo raar voor auto’s, maar ook het versnipperen van metaal om op de auto te plakken is uniek aan de Fünfer. Pas nadat Kayama de hele auto had bedekt met zijn kunst, viel het hem op hoe uniek de E34 gestileerd was. Officieel: de E34 is een kunstobject.

1990: BMW 730i, César Manrique

Ook in 1990 kwamen er gewoon twee BMW Art Cars en de tweede is weer traditioneel ‘geverfd’. Dit keer door Spaanse artiest César Manrique die ook koos voor de ‘perceptie van dynamische lijnen die de gebaseerd zijn op het voortbewegen van de auto’. Ook het kleurgebruik is ongebruikelijk door de vele kleuren en contrasten die worden gebruikt.

1991: BMW Z1, A.R. Penck

BMW durft de Z1 al kunst op zich te noemen, omdat de kleine roadster zelfs zonder Art Car-perikelen al een stukje vrijheid van de ontwerpers was. Toch vormde deze auto in 1991 het decor voor een werk van A.R. Penck uit Duitsland. Zijn werk bestaat vooral uit symbolen gebaseerd op rotstekeningen, die in het zwart worden aangebracht op de ondergrond. In dit geval op een rode auto en dat maakt het toch een apart ding om te zien.

1991: BMW 525i, Esther Mahlangu

Bij het zien van deze BMW E34 uit 1991 denk je waarschijnlijk snel aan Afrika en dat klopt: Esther Mahlangu is van Zuid-Afrikaanse komaf. De 525i is dan ook gebaseerd op oude tekeningen van een inheemse stam, voornamelijk gebruikt als huisdecoratie. De kleur-explosie met vele zwart-witte lijnen misstaat ook niet op een BMW 5 Serie.

1992: BMW M3 Touring Car, Sandro Chia

De Italiaanse kunstenaar Sandro Chia kreeg deze BMW E36 Touring Car aangeleverd als een wit canvas en volgens de kunstenaar schreeuwde de auto ‘verf mij!’. Dus dat deed Chia en het resultaat is wat de artiest volledig op gevoel op de auto schilderde. Het is een verzameling gezichten, wat symbool staat voor de gigantische indruk die de auto heeft gemaakt op onze samenleving.

1995: BMW 850 CSi, David Hockney

Britse artiest David Hockney gaf ook zijn seal of approval voor het wonderbaarlijke design van de BMW E31. Zijn idee was om de auto binnenstebuiten te keren en met behulp van je inbeeldingskracht zie je wat er binnenin de auto zich afspeelt aan de buitenkant. Het is inderdaad een goede test van je inbeeldingsvermogen.

1999: BMW V12 LMR, Jenny Holzer

Kunst is niet altijd iets wat perse mooi of visueel aantrekkelijk is. Amerikaanse artiest Jenny Holzer baseert haar kunst op spreuken die ‘nooit onjuist zullen worden’. Haar bijdrage aan de BMW Art Cars is dan ook een BMW V12 LMR die veelal wit bleef. Een aantal spreuken kwamen terecht op de bovenkant, zijkanten en de spoiler. Niet perse mooi, wel iets wat indruk moet maken.

2007: BMW H2R, Olafur Eliasson

Ja, je kijkt naar een auto. Sterker nog, je kijkt naar een auto die laat zien wat voor impact de auto op het milieu moet gaan hebben. Het is een meerlaags ‘schelp’ die over een auto heen is gebouwd om natuurlijke vormen van water te laten zien. Zie jij jezelf al rijden?

We horen je denken: wat is hier auto aan? Nou, dat er daadwerkelijk een auto onder schuilgaat. Het gaat om een BMW H2R, een prototype raceauto op waterstof waarmee BMW in de jaren ’00 probeerde om te kijken hoe waterstof gebruikt kan gaan worden. Een zoektocht die nog steeds gaande is.

2010: BMW M3 GT2, Jeff Koons

Even weer met beide benen op aarde en terug naar één van de meest bekende BMW Art Cars. Dit is namelijk gewoon weer een artiest die zijn werk kwijt mocht op een raceauto die daadwerkelijk zou gaan racen. In 2010 werd de BMW M3 GT2 onthuld met werk van Jeff Koons. De kleurrijke explosie van lijnen is ook weer gebaseerd op ‘de snelheid die auto’s oproepen in de mens’. Het idee is dat de auto eruit ziet alsof ‘ie op topsnelheid beweegt, terwijl hij stilstaat.

2017: BMW M6 GT3, Cao Fei

De twee meest recente BMW Art Cars zijn allebei op basis van een BMW M6 GT. De eerste is door Chinese artiest Cao Fei en het is een bizar ding. Het is namelijk een digitale Art Car. Je zal hem niet vinden op een circuit, maar op een digitale experience waar je de auto alleen kunt zien met een Augmented Reality-bril, die de lijnen rondom de auto ook projecteren. Een bizar stukje moderne kunst.

2016: BMW M6 GTLM, John Baldessari

2016 komt vóór 2017 maar BMW liet toch de nieuwere M6 door Cao Fei eerder zien dan deze van John Baldessari. De auto staat symbool voor een simpele vorm van satire met een touch van zijn eigen werk. Blikvanger is dat er groot ‘FAST’ op de zijkant staat. Een claim die meestal geen uitleg nodig heeft, maar goed. Dit is ook een staaltje bizarre moderne kunst.

Onofficieel

Dit zijn de 19 officiële BMW Art Cars, maar er zijn veel vaker artiesten die in samenwerking met BMW een keer hun kunst mochten tonen. Deze worden niet gezien als officiële Art Cars, maar ze bestaan toch. Een recent voorbeeld is de BMW M2 CS Cup door Belgische artiest en komiek Jeroom Snelders.