7 dingen die je moet weten over de dalende olieprijs

De wereld is de laatste weken in de ban van een olieprijs die flink onder druk staat, en al eventjes terug is in een bedrag van 2 decimalen per vat. Dit heeft allerlei oorzaken en consequenties: een overzicht.

De dalende olieprijs heeft vooral te maken met een verruiming van het aanbod, hoewel het de vraag is of we al peak oil-achtige proporties hebben bereikt. Maar dit komt niet (alleen) doordat de OPEC (goed voor 40-45% van de prooductie) de kraan verder opendraait. Hoe het ook zij, de prijzen dalen, en de volgende zaken zijn hier allemaal mee verbonden.

• Frackende Amerikanen zorgen voor meer aanbod

George Bush riep een decennium geleden dat de VS minder afhankelijk moest worden van buitenlandse olie en zal fracking (het kraken van bodemlagen met chemicaliën) met plezier bekijken. Dat het grondwater misschien voorgoed verontreinigt door de chemicaliën, dat is bijzaak. In ieder geval wordt het aanbod groter, waardoor de prijs daalt.

Saoedi-Arabië zou het volgens de geruchten met lede ogen aanzien, en zijn aanbod verruimd hebben om frackers de kaas van het brood te eten. De kostprijs ligt namelijk rond de $85 dollar per vat, terwijl een vat momenteel $83 doet. Maar zelfs als er nu even gepauzeerd wordt in de VS, dan gaat het kraken vrolijk verder zodra dit weer rendabel is.

• De rol van speculanten is groot

Olie is een emotionele markt, waar flinke winsten op te behalen zijn. Volgens sommige experts hebben investeerders eerder massaal olie ingekocht in de verwachting dat de prijs zou stijgen. Niet geheel onverwacht, want zowel Libië, Irak en Nigeria zijn nog superinstabiel. Toen de verwachte stijging een daling werd hebben veel hedgefondsen hun verlies genomen en flinke voorraden op de markt gedumpt, wat de prijs verder deed zakken.

• Het is dodelijk voor bepaalde regimes

Voor sommige landen is niet inkomstenbelasting, maar olie de voornaamste inkomstenbron. Deze landen hebben de afgelopen jaren dankzij stijgende olieprijzen en dolllars die tegen de plinten klotsten steeds ruimer gebudgetteerd, waardoor er een veel hogere prijs per vat dan voorheen nodig is om de begroting sluitend te krijgen. Voornaamste voorbeelden hiervan zijn Venzuela, Iran, maar ook Saoedi-Arabie en Rusland. Deze laatste twee partijen kunnen het echter nog wel even uitzingen door respectievelijk enorme reserves en een flinke daling van de roebel.

• Dure extractiemethoden gaan in de ijskast

Wanneer er enorme prijzen voor een vat olie worden betaald loont het om research en/of oliewinning te doen die wat meer kost dan de traditionele oliewinmethoden. We noemen bijvoorbeeld het winnen uit teerzanden, fracking, en winning op moeilijk bereikbare plekken of plekken met niet-ideale klimatologische omstandigheden (zoals de noordpool).

• Een lage olieprijs drukt de inflatie

Wanneer er minder aan de pomp (en de hieraan gekoppelde gasrekening) wordt afgerekend daalt de inflatie. Op dit moment is een dalende inflatie in Europa, waar het deflatiespook juist loert, allesbehalve wenselijk.

Hiertegenover staat echter de stelregel van het IMF dat een daling van de olieprijs met $20 goed is voor 0,4 procent groei van de wereldeconomie. En meer economiche activiteit is weer killing voor deflatie, omdat het de consumptie aanjaagt.

• Zuinigere auto’s zijn debet aan lagere olieprijzen

Natuurlijk, olie wordt voor veel andere dingen gebruikt dan de raffinage van benzine of diesel, maar de 80 miljoen auto’s die er elk jaar bij komen (er rijden momenteel in totaal 1+ miljard rond) hebben wel degelijk een flinke invloed op de olieconsumptie. Een huidige nieuwe auto is met gemak 20 tot 30% zuiniger dan een vergelijkbaar model 10 tot 15 jaar geleden. Tel hierbij dat de westerse wereld volgens sommige analisten in een staat van ‘peak car’ verkeert, waarbij het algemene autobezit niet verder groeit, maar zelfs zal afnemen, en we zien dat de vraagkant vanuit de auto-industrie niet meer aantrekt.

• Brandstofsubsidies kunnen afgebouwd worden

Er zijn nog veel landen waar de benzineprijs kunstmatig laag wordt gehouden door er flinke subsidies op los te laten. Hoewel het de bevolking rustig houdt is het fnuikend voor de staatsfinanciën. In Indonesië gaat maar liefst een vijfde van het totale budget op aan brandstofsubsidies, een onhoudbare situatie. De zojuist gekozen president Widjojo, een man van het volk, zal de dalende olieprijzen dan ook met opgelucht hart gadeslaan.

India, dat 14% van zijn budget opsoupeert aan subsidies, schafte onlangs de subsidie op diesel al af.

En mijn situatie? Wat merk ik aan de pomp?

Bij een dalende olieprijs hoort een dalende brandstofprijs, en die is dan ook een feit. De vraag is alleen hoe ver deze nog zakt. De oliemarkt is niet puur een spotmarkt, er worden ook langetermijn-contracten afgesloten. Bovendien is de benzine die je nu tankt waarschijnijk geraffineerd uit duurdere olie, de prijswijzigingen zijn nooit direct. Maar in ieder geval gooi je nu voor minder euro’s je tank vol dan voorheen.