Fanboys hebben er zonder twijfel eentje, maar ook de ‘gewone’ autoliefhebber heeft vaak een favoriete BMW 5 serie. Stuk voor stuk goed sturende machines, voorzien van smakelijke motoren, ieder met een herkenbaar en toch eigen gezicht. De beste, lekkerste en snelste? We hebben de generaties eens naast elkaar gezet.
Het begint allemaal in de seventies. Hippies, een aanstaande brandstofcrisis, Duitsland schaamt zich nog diep en BMW komt met de E12 5 Serie. Misschien wel het begin van BMW zoals we dat nu kennen. Immers past het Beierse merk voor het eerst de nieuwe naamgeving toe en evolueren de modellen sindsdien gestaag.
BMW 5 Serie E12 (1972-1981)
Zeer karakteristiek BMW. Een naar voren overhellende, scherpe neus. Het knikje bij de C-stijl en natuurlijk 4 koplampen. Allereerst alleen leverbaar met viercilinders, een jaar na de introductie kwam daar ook een 6 in lijn bij. Ontworpen door Marcello Gandini en een succesvol model maar toch vaak vergeten. Wellicht door de leeftijd, misschien waren de opvolgende generaties gewoon echt zo veel beter.
Er is nog een derde reden: BMW maakte van de E12 nooit een echte M5. Toch lag de basis voor de ubersedan wel in deze generatie. Het was de eerste auto waar BMW Motorsport aan mocht knutselen. Allereerst aan een Motorsport 533i met om en nabij 200pk, tegen het eind van de modelcyclus ook een 218pk BMW E12 M535i. Inclusief M-spoilers, recaro sportstoelen, een limited slip differentieel en aangepast onderstel. In totaal zijn er tussen 1976 en 1981 een nette 14.436 E12’s in Nederland verkocht.
BMW 5 Serie E28 (1981-1988)
Voor velen begint bij de E28 echt de jaartelling. Qua uiterlijk minimaal afwijkend van de E12 en vooral ‘Duitser’. Meer aanwezig, voor het oog gespierder, toch zonder de sier van de scherpe neus en slanke lijnen te verliezen. Zoals zo veel oude BMW’s tegenwoordig geplaagd door de roestduivel, desalniettemin een gewild klassieker/youngtimer.
De 5 Serie had haar naam als performance sedan genaakt en bij de introductie van de E28 waren er ook meteen een 150pk en 177pk zescilinder verkrijgbaar. In 1984 stond op de AutoRAI de eerste echte M5, als E28. Voorzien van de motor uit de M1 en op slag de snelste productie-sedan ter wereld. De 24-kleppen 3,5 liter zes-in-lijn had in de BMW E28 M5 286pk (bij 6500 tpm) en 340Nm (bij 4000 tpm). In de handen van Alpina zelfs goed voor 340pk.
Hoewel niet absoluut is de E28 in onze ogen relatief heel erg snel. Zeker de M5. Toen, in 1984, waren de specificaties voor een vierdeurs sedan ongekend. Van 0 naar 100km/u in iets meer dan 6 seconden terwijl normale auto’s de grootste moeite hadden de 10 seconden grens te doorbreken. De E28 haalde 247 echte kilometers per uur, begrenzers speelden nog geen rol. Daarom de snelste 5 Serie. Uiteindelijk bracht BMW in Nederland 18.905 E28’s aan de man.
BMW 5 Serie E34 (1988-1996, )
Terwijl BMW de laatste M5’jes van de vorige generatie nog afleverde stond de volgende generatie 5 Serie in 1988 klaar. Een kleine revolutie. Een volledig nieuw ontwerp. De E34 was bij dezelfde hoogte 10 cm langer en 5cm breder dan de E28. Dus nog veel meer aanwezig. Het gewicht groeide mee maar het onderstel ook. Ondanks de groei lag de E34 ongekend strak op het asfalt.
BMW werkte net zo hard aan de techniek als het uiterlijk. Tot 1993 niet aan de motoren, wel aan de actieve en passieve veiligheid. De E34 had een veel beter onderstel, nieuw ABS systeem, airbags en later stabiliteits- en tractiecontrole. De absolute instapper was een 1,8 liter viercilinder, verder alleen zescilinder lijnmotoren van 2 liter of groter voor deze 5 Serie. Er waren zelfs een 3 liter en 4 liter V8 verkrijgbaar. In 1993 kreeg de E34 VANOS, BMW’s systeem voor variabele kleptiming.
Voor wat betreft de M5 pakte de E34 ‘het’ op waar de E28 stopte. Een kleine update van de zescilinder maakte 3,6 liters en 315pk vrij. Tot 1992, toen de inhoud steeg naar 3,8 liter en het vermogen naar 340pk. Ook besloot BMW Motorsport zich te wagen aan een touring. Tot de BMW E61 M5 (2007) de enige station-M ooit in productie. Daarom, en omdat BMW meer E34’s verkocht dan E12’s en E28’s bij elkaar, de lekkerste 5 Serie.
De E34 deed het bovendien weer beter dan haar voorgangers. BMW verkocht 21.752 sedans. Van de station werden der maar 2.410 in Nederland op kenteken gezet. Tegenwoordig met recht een liefhebbers auto.
BMW 5 Serie E39 (1995-2003)
Opnieuw revolutie. Dit keer een klein beetje breder en een nog nauwelijks vergelijkbaar uiterlijk. Enkel rechte lijnen maakte plaats voor meer ronde vormen. De brug tussen twee millennia en een auto die nu eigenlijk nog steeds voldoet aan alle veiligheids- en milieu eisen. Het meest tijdloze ontwerp van de hele 5 Serie range?
De enige viercilinder in de E39 was een klein dieseltje. Er werden er nog meer van gemaakt dan van de E34. De M5 liet een paar jaar op zich wachten maar kwam in 1998 knalhard terug met 4,9 liter 400pk V8. Het gros rijdt nog steeds rond en is, mits origineel, eigenlijk vrij van vooroordelen. De eerste diesels hadden nog wat ’tractor’ in zich maar vanaf 2000 was deze 5 Serie ook gewoon voorzien van potente common rail motoren.
Anno 2011 is de E39 M5 nog steeds een bijzondere machine. Origineel enkel handgeschakeld en in handen van een goede chauffeur in 5,3 seconden bij de 100km/u. Sneller en meer bijzonder is het sindsdien nauwelijks geworden. Een ruim en volledig op de chauffeur gericht interieur. Uitmuntende afwerking. Je voelt hem al aankomen. Ja: dit was de beste 5 Serie. Toch een tikkeltje minder populair dan de E34. BMW verkocht in Nederland 18.720 E39 sedan’s en 5.515 touring’s.
BMW 5 Serie E60/61 (2003-2010)
Deze kan iedereen zich natuurlijk nog goed herinneren. Kortgeleden pas vervangen door alweer de volgende generatie en eigenlijk net als de E39 een revolutie. Allereerst gehaat om de radicale veranderingen in het uiterlijk, later om dezelfde redenen juist geliefd. Langer, breder en hoger dan alle 5 Series tot dan toe.
Vanaf de E60/61 weer meer viercilinders in de 5 Serie maar ook veel grotere motoren. Keuze genoeg, instappen met een 2,0 liter vier-in-lijn om via een 3 liter zescilinder en 4,8 liter V8 op te klimmen tot de 5,0 V10 in de M5. Een M5 die met zijn uiterlijk voor het eerst niet loog over zijn prestaties. Gewoon een wolf in wolfskleren.
Toch is de E60/61 qua kwaliteit een geplaagd model. Rammels en een weinig ergonomisch interieur. De (in het begin) geplaagde iDrive en een inefficiënte indeling maken het een duidelijk mindere “5”. Naar het einde van de productie zijn de grootste fouten er wel uit gehaald, ruimer werd de auto er nog niet op. Iets wat je natuurlijk snel vergeet als je in je Touring met V10 rond kan scheuren.
Met de kortere levensduur ook minder verkopen voor de E60 en E61 in Nederland. Er werden 12.918 E60’s (sedan) op kenteken gezet maar nog steeds 5.542 E61’s. In verhouding dus wel steeds meer tourings.
Tot zover het overzicht. Hoewel het van generatie op generatie soms niet opvalt zijn de verschillen bij de 5 Serie groot. Inmiddels zijn we al aan generatie F10/11 toe. Sinds 3 generaties weer een wat behoudend model. Het lijkt een populaire auto te worden, met ruim 2.200 verkochte sedan’s (F10) sinds de introductie in 2010. Touring-rijders (F11) hebben vooralsnog een zeldzame auto met slechts 275 exemplaren op kenteken. En dan de nieuwste M5; we hebben nog geen verkoop aantallen maar WEL een rijtest!
dat vind ik toch wel aardig wat hoor als je al die verkoopcijfers ziet!
Super gaaf stukje, leuk dat ook jullie de E34 de beste vinden. Geniet elke dag van de mijne!!
@E34M5Touring: Sorry de lekkerste, nog mooier!
@E34M5Touring: Ik ben opgegroeid met een E34 520i uit 1990, een prima auto die de M5 throwingstar-velgen had. Een ECU upgrade en een Alpina uitlaat maakte het een auto waar ik als kind al erg gecharmeerd van was. Als deze auto niet door zijn economische waarde vervangen moest worden, had ik hem graag van mijn vader nu overgekocht. Wat een beauty was dat!
@jzaero: Heb zelf een tijdje een E34 520i uit 1995 gehad met de 150pk motor. Heerlijke auto, superstil en betere stoelen dan in de M5.
@E34M5Touring: eens. Maar voor mij de sedan
@E34M5Touring: Maar de E39 is de beste. :P :wink:
beb een aantal jaren met een e34 e39 en een e60 5serie gereden durf wel te zeggen dat de e39 de fijnst sturende 5 serie is tot nu toe.( heb nog niet met de f10 gereden) na de e39 zijn ze de hoogte ingegaan en dat merk je zeker in de bochten
@bmwpowerm5: De E39 was veel feller op het gas (ook met een automaat) dan de E60 5 serie. Deze serie is veel elektronischer en tegelijkertijd ook comfortabeler geworden. Echter nog steeds een erg goede auto, alleen het interieur is niet zo ‘solide’ als zijn voorganger.
Leuk artikel! Ik vind zelf de E34 en E39 de mooiste van het rijtje, nu relatief betaalbaar en performance waar je gewoon goed mee voor de dag kan komen! Prima auto’s en zelf ook toen ik jong was ervaringen mee gehad. Tegenwoordig hebben we een E60 525i uit 2003, binnen iets meer dan een week wordt deze 192pk sterke 6 cilinder vervangen door een 530i uit 2008 met 272pk. Ik ben benieuwd, de performancewinst zal veel schelen!
Al met al, terecht een van de best verkochte sedans in zijn klasse, want het zijn gewoon erg goede auto’s die, mits je de dure onderhoudskosten door de vingers ziet, je ook nog heel veel plezier kan bieden. Een prima tussenweg tussen comfort en sportief rijden.
De F10 als opvolger van de E60 is weer meer in lijn met de oudere 5 series. Een lichtjes naar voren hellende neus als knipoog naar de E12, E28 en E34. Prima auto en kan niet wachten tot deze voor de deur mag staan!
@jzaero: Gaaf! Zo’n 530i is zeker een geweldige auto. Voor mij blijven de E39 en de E28 toch de mooiste modellen. Zelf hebben wij een E28 525e, en tot kort geleden reed mijn moeder er dagelijks in. Heerlijke auto, vooral dat geluidje! Als ik mijn rijbewijs heb mag ik er ook eens mee “crossen”. En de E39 is tijdloos. De serie na de facelift is prachtig. Wij hadden tot vorig jaar een 530d touring, wat echt een hele mooie auto was. Die zag er jonger uit dan meninge E61. En van een mooie Alpina B10 V8 slaat mijn hart nog steeds op hol. Brrr. :)
@Alpinaa: Klopt, de E39 hebben wij zelfs 2x gehad. Eerst een 523i, daarna een 525i facelift, allebei touring. Erg goede auto, ik mis die auto wel. De laatste was total loss verklaard nadat er was ingebroken, waar alle kabels, het ingebouwde navisysteem, de boordcomputer en alle andere elektronica was meegenomen. Toen kwam er een E60 525i en wachten we nu op onze facelift E60 530i. We zijn benieuwd ;)
Heerlijk stukje tekst over een heerlijke auto. Ik hoop ook begin volgend jaar een 530i (E60) voor de deur te hebben staan. (Sorry E90)
@kaasboerin: Uit welk jaar? De facelift heeft echt een goede upgrade gekregen! 272pk ipv 231pk! Zeker voor die facelift kiezen, is nog zuiniger ook ;)
@kaasboerin: ik weet niet of je veel km’s gaat maken anders moet je voor de gein eens proef gaan rijden met de 535d
@bmwpowerm5: Heerlijke motor is dat. Paar maanden terug een pre-facelift Touring mee gehad. Rustige motor, daagt absoluut niet uit tot doortrappen, maar als je het dan toch doet… Waren prettige kilometers (+/- 300).
@bmwpowerm5: M’n buurman heeft een E61 530D, voor het eerst dat ik dieselgeluid bruut vond toen ik achter ’t stuur zat, heerlijk zo’n koppelmonster… OmNomNomNom. @jzaero: Een E60 Facelift wordt (zelfs) mij voorlopig effe te duur jungske.. :lol:
@kaasboerin: Haha, ze zijn al voor vrij weinig te krijgen op de BMW website! 25.000-35.000 en als je goed kan praten kan er makkelijk 2000-3000 van af ;) ! Het zoeken waard denk ik, zeker omdat de facelift een veel beter iDrive systeem heeft. Wij hebben er iPod connectivity erbij laten zetten, werkt op zich prima, maar hij reageert daar soms wel traag op.
@jzaero: Hmm, wat is ‘weinig’ he. Zelf hecht ik niet zoveel waarde aan het iDrive systeem, ik gebruik navigatie immers zelden (1x per maand?). M-pakket is sowiezo een must (including onderstel ofcourse). Het liefst schakel, dus dat wordt al een heel groot probleem aangezien 9/10 automaat zijn (logisch ook, ‘luxe’ segment). Open dak, sportstoeltjes enzovoorts.
@kaasboerin: Ja okay, dat zijn wel wat lastigere eisen, een M-pakket en M-sportonderstel is natuurlijk erg fijn om te zien en om mee te rijden, maar je mist niet veel met het normale onderstel ;) Optisch vind ik het M-pakket vooral achter iets toevoegen, de voorkant vind ik vooral bij de facelift elegant genoeg. Sportief is natuurlijk ook erg leuk. De 530i die binnenkort hier staat is uitgerust met navi-professional, hifi, lederen bekleding, M-velgen Style 350, iPod-connectivity, automatisch dimmende binnenspiegel, xenon, automaat, etc. Setje winterbanden eronder helaas, waardoor de standaard 17 inchers eronder moeten tot volgende lente..
@kaasboerin: En inderdaad, het dieselgeluid van die BMW motoren zijn vooral binnen leuk.
E39 is inderdaad een tijdloos ontwerp
“Iets wat je natuurlijk snel vergeet als je in je Touring met V10 rond kan scheuren.”
Helaas, die V10 was er nu net niet in de Touring!
@a_buis: Hoewel, afgaande op de foto’s wellicht toch wel!
@a_buis: zeker wel !
Fantastische auto’s en geniet elke dag nog van mijn eigen E39. Volgens kenners de beste bmw ooit gebouwd (na de facelift).. Dat nemen we dan wel aan. Vind de e34 overigens de mooiste.
@Vreddy_B: De E34 is erg mooi, maar vooral in deze tijd is de E39 de betere keuze. Goed uitgebalanceerd, hedendaagse performance, top bouwkwaliteit. Een BMW uit de tijd dat ze nog hun pure roots volgden. Cockpit gericht naar de bestuurder, alleen 6-inlijn, super uitgebalanceerd onderstel, direct op het gas, toppie!
Ik ga voor die allernieuwste, die niet in het overzicht staat maar wel op de picca bovenin.
@henkbobsjon: En dan wel de station. In het zwart. Graag.
@henkbobsjon: Met chrome line en beige interieur, waar snoepje voor de deur!
de 5 serie e28:) allerbeautifuliest:)
De E39 is voor mij de mooiste….Het interieur is ook mooier dan die van de E60. De nieuwste versie moet ik nog n’s gaan rijden…
persoonlijk geen groot fan van de 5 serie, 3 serie FTW, maar mooi artikel! go Alwood :D
Vind van de 5 serie de oudere het mooist, met name die E34..
Het geluk gehad dat mijn ouder een E122 M535I hadden en ik er mee naar school mog, heel wat boompjes en lantarenpalen van dichtbij gezien, goede les auto ( ;
Auto is na 12 jaar op sloop beland met, ouders en 2 broers (en zus in mindere mate)en ik die allemaal dag in dag uit die auto tot de max reden, goeie oude tijd toen er nog niet op iedere hoeg geflitst werd
@yerrie: zonde van die m535, mooi exemplaren beginnen richitng de 20 k te lopen
volgende keer zal ik in het nederlands posten ( ;
@yerrie: neem aan dat je de E12 bedoeld ? lekker symbolisch, na 12 jaar weg doen :P
Stuk voor stuk gave wagens met heerlijke motoren. Prachtig geluid ook, vooral de M30 en M60B40 blokken.
Wat overigens ook niet moet worden vergeten is dat de BMW 524td destijds de snelste dieselauto was die je kon krijgen. (was volgensmij ook de eerste dieselauto die BMW leverde)
@DonEmilio: Werd de 3 serie niet als eerste met diesel geleverd? kan me vergissen hoor!
@E34M5Touring:
nee de 524td was de eerste. die kwam al in 84 en de e30 324d pas in 86 ofzo
@undifined1: wat ik zei wist het niet zeker. Was niet de meest betrouwbare diesel, 525tds was beter.
De e39 530d van na 2001 alsjeblieft. Meest fijne auto waar ik ooit mee reed. Degelijker dan dat kan een auto niet aanvoelen. En voorzien van alle luxe die vandaag de dag nog steeds luxe is, en het blijft heel. Maar het blijft belangrijk dat ie van na de facelift is. Anders raakt ie al gedateerd zonder heldere koplampen en achterlichten. Dashboard is ook veel mooier geworden. Zeker zoals ik toen had met de originele navigatie erin:)
@dragspert: Wij hadden tot begin dit jaar er een. Een blauwe touring uit 2001, met licht beige interieur en zo goed als alle opties. Wat een ontzettend mooie auto was dat. En dat geluid van de diesel was enorm gaaf!
Doe mij die 5 van Mazda maar ,past net iets meer in.
@norge: ook een lekker vergelijk… Duits premium tegen japanse rommel…
@dragspert: Niks vergelijk ,alleen een 5 tegen 5 zetten ,en de Japanse 5 is een stuk degelijker en ruimer.
De E34 vind ik een stoer model. Maar er zitten exemplaren tussen die ik te patserig vind.
De E39 vind ik de mooiste 5 serie. Een hele nette model.
De E34 vind ik zelf ook de mooiste. De E39 was misschien wel de beste (relatief gezien tegen de concurrenten) en in 1995 zijn tijd ver vooruit. De E60/61 heeft wel iets maar vind ik niet geheel overtuigend, vooral niet voor de facelift. De F10/11 is weer de absolute maatstaf in zijn klasse en ik vind het ook een hele mooie auto, maar misschien net wat te terughoudend.
Goed artikel!
wat zijn de f10 en de e60 toch eigenlijk lelijke hokken, wel is het 535D blok om te smullen
E34 of E39 aub, allebei de faceliftmodellen, liefst met M pakketje, zonder mag ook ;)
@RazorHead: als sedan of als touring, want beide modellen zijn erg gaaf.
@agera:
liefst de sedan voor mij, jij mag de break hebben dan ;)
doe mij de e28 m5 maar, jammer dat er geen melding is gemaatk van de e28 hartge h35s-24 had een opgevoerde m88(m5 motor) met 330pk
ben opgegroeid met de e39 en e28, prachtwagens
@undifined1: jammer dat er nergens verkoopcijfers van de e28 m5 in nederland zijn, zou het graag willen weten. Ik verwacht niet meer dan 3 stuks eigenlijk. Ken er 2 waarvan er eentje gesloopt is
en nu een van de 3serie…. of alleen de E30 lijkt me genoeg
Wat mij betreft een ononverzichtelijk artikel, je kan wel zeggen, lezen, maar ik wil alle feitjes op een rijtje en niet ingewikkld hoeven lezen.
Op uiterlijk? Dan wint de E28 met afstand…
@Alwood,
Een journalistiek goed geschreven artikel over de 5 van BMW. Mijn complimenten.
Voor mij zijn de E28 en de huidige F10/11 veruit de mooiste
Stuk voor stuk prachtige auto´s of het nou een nieuwe of een oude 5-serie is. De 5-serie heeft een rijke geschiedenis en hier kan de A6 niet aan tippen.
Damn wat zijn de e34 en e39 lekker. Nu rest van de avond op marktplaats zoeken.
E39 m5 is mijn absolute must have had droom auto.
@pizza: Exact voor mij zijn de f10 en de e39 de mooiste, maar de e39 de belangrijkste!
Voor mij zijn de e39 en de f10 de mooiste 5 series vooral de e39 was belangrijk, omdat de eerste generatie BMW X5(e53) is gebaseerd op de BMW e39 Touring. Een heerlijke auto ded e39 die nu nog een van de mooiste sedans en stations is!
@agera: De Range Rover is er toendertijd ook op gebaseerd. Die had alle elektronica van de E39.
Oh ja, daarna weet Ronin kijken, met de E34 m5.
De enige beemer thuis ooit op de oprit heeft gestaan is een E61 530D touring en daar kan ik niet veel goed over zeggen.
Een e39 of een e34 B10 alpina zie ik me anders ooit nog wel eens kopen. De E39 is sowieso een van de mooiste sedans ooit, alleen wachten totdat ze wat ouder zijn en de slechte exemplaren eruit zijn gefilterd.
@Hupke: Absoluut nu nog is de e39 net zo mooi als toen ik ben benieuwd of we dat ook kunnen zeggen van de BMW 5-serie f10 over een jaartje of 15?
@agera:
Ik vind hem nu al niet zo mooi, iets te mollig naar mijn smaak.
en nu voor België, wedden dat de verkoopcijfers anders zijn?
Leuk artikel. De E39 is nog steeds erg mooi en eigenlijk best wel tijdloos. De nieuwe F10 vind ik echter ook een zeer mooi voorkomen hebben.
voor mij toch de e12 als hobby en een e39 530d voor dagelijks gebruik
er staat wel een fout in het artikel. er staat dat de e28 m5 in handen van aplina goed was voor 340 pk. maar dat was gewoon een 12 kleps 535i motor met turbo. de hartge h35s-24 had alleen 330pk door de m88 (m5 motor) te tunen
De E60 blijft voor mij een afschuwelijk lelijke bak. Gelukkig is zijn opvolger vele malen beter.
E39 zonder twijfel! Nog de klassieke BMW-looks maar met de moderne technologie aan boord. Met de E60 verprutste BMW het helemaal, lelijk hok! Gelukkig zijn ze weer op de goede weg terug.
Zelfs als audi-fan moet ik zeggen; erg mooi artikel. Wat is die 5-serie stiekem toch ook een mooie auto!
Respectabele line-up, maar de vormgeving van de e60/61 blijft voor mij een miskleun. Bangle en BMW-konten, het was nooit een sterke combo. Gelukkig is de F10 en vooral F11 w?l een mooie auto.
De 5er blijft een toffe auto, ik blijf de E39 erg mooi vinden (na de facelift). Zelf rij ik rond in een E28, zeker een toffe auto.
Jammer dat er met geen woord gerept wordt over de 524 TD (E 28). Wat mij betreft is daarmee destijds een nieuw diesel-tijdperk begonnen. Ging je ineens met gemak de 160 kph voorbij, met je diesel.
Prachtig artikel. Kan dit niet met een linkje aan de BMW 5 serie Wiki pagina gekoppeld worden? ;)
Doe mij maar de e28, wat een stoere auto is dat zeg..!!
er staat een blauwe op mijn oprit.. ;-)
Dan vind je de video van de driftende Polen in een e28 op autojunk vast ook leuk :)
die brengen het weer naar een lager nivo jammergenoeg, maar wel grappig…
Leuk is dat ! De e34 is ’t meest populaire 8)
@e34m5racingdynamics408hp: ik zal maar niet vragen waarom :P
Na bijna 8 jaar met mijn 525D heb ik beslist eens te vernieuwen. Ik heb 175000 km zorg voor Hem gedragen. Ik heb nog nooit zo lang met een auto gereden. Ik kon er gewoon geen afstand van doen. zelfs ondanks mijn enthousiasme voor de nieuwe zal ik deze wagen (x1 20i) nooit vergeten. Ik heb Hem zelfs nog niet te koop gesteld…..
sorry, ik heb een 525D (E63)…. deze zal worden vervangen door een X1 20i 8-traps.