Onterecht bescheiden.
Vaak krijgt de S-klasse de naam de ’technologische vaandeldrager’ te zijn. Elke generatie is als een nieuwe Media Markt folder. Allemaal nieuwe dingen die je kan bestellen. Als je eenmaal alle gadgets hebt, kun je je geen leven meer voorstellen zonder. Eén van de meest over-ontwikkelde auto’s qua gadgets is de Mercedes-Benz S-Klasse van de W140 generatie. Begin jaren 90 waren er weinig auto’s zó vooruitstrevend als Das Haus’ ultieme expressie van technologische voorsprong. Maar is dat ook zo? Er was een relatief kleine autofabrikant in Hiroshima dat dapper weerstand bood. Deze eigenwijze, maar ingetogen rakkers wisten een auto neer te zetten die zijn tijd ver vooruit was zonder dat iemand het wist: de Mazda Eunos Cosmo.
De eerste Mazda Cosmo is de bekendste generatie. Achteraf gezien was het een waanzinnig belangrijke auto voor Mazda. Mazda bouwde in de jaren ’60 nog niet heel veel auto’s en Toyota lag op de loer om het merk over te nemen. De Mazda Cosmo was een uiting voor Mazda om te laten zien waar ze toe in staat waren en het merk meer een eigen identiteit te geven. En dat lukte magistraal. De auto was origineel, technisch geavanceerd en bloedmooi. Dit was de eerste Mazda met een wankelmotor. Het verhaal achter eerste generatie van de 110S (de L10A en L10B) is bekend.
De tweede generatie was niet zozeer een slechte opvolger, dan wel een andere type auto. De Cosmo CD werd ook wel RX-5 of 121 (jazeker) genoemd. Het was een coupé op basis van de populaire Mazda Luce, een full size luxe auto sedan. De naam was in sommige markten afhankelijk van de motor. Zat er een rotatiemotor in dan was het RX-5, in het geval van een viercilinder benzinemotor heette de auto 121. De eerste serie van de CD-generatie is ook in Nederland geleverd, de tweede generatie alleen in Japan.
Ook de tweede generatie Cosmo deelde zijn basis met de Mazda Luce. Deze grote sedan werd in Europa verkocht als Mazda 929. Het motoren aanbod was uniek en is dat eigenlijk nog steeds. Tot nu toe is er geen andere auto geweest die je kon krijgen met zowel een rotatiemotor als een benzine- en dieselmotor met conventionele zuigers. Ja, de Mercedes C111 was er ook met een rotatie-, diesel- of benzinemotor, maar werd nooit in productie genomen. Weer een unicum voor Mazda.
De heren in Hiroshima zijn al halverwege de jaren ’80 bezig met hun visie voor de ultieme GT. Dat resulteerde in de vorm van de MX-03. Deze conceptcar werd in 1985 al gepresenteerd. Het idee was om de ‘Grand Tourer’ van de toekomst te maken. De MX-03 had een opmerkelijk silhouet en vooraanzicht. Dankzij het gebruik van een wankelmotor kon de neus enorm laag gemaakt worden. Ondanks dat het een luxe coupé was, had de MX-03 ook alle ingrediënten om een fijne rijdersauto te worden. De directie van Mazda gaf akkoord en een select team van ingenieurs en designers beginnen aan de ontwikkeling van een straatversie.
Eind jaren ’80 introduceert Toyota een geheel nieuw merk, Lexus. Toyota hoopt hiermee aansluiting te vinden in het premium segment. De auto’s zijn goed genoeg, maar in het hogere segment is een ‘badge’ minimaal net zo veel waard als de kwaliteit die dezelfde badge belooft. Daarom is Toyota niet de enige, want ook Nissan (Infiniti) en Honda (Acura) presenteren hun luxemerken. Mazda kan niet achterblijven en komt met een eigen merk: Eunos.
In de late jaren ’80 en vroege jaren ’90 was de Japanse automobielindustrie op een absoluut hoogtepunt. Na een jarenlange designtaal van inhouden en kopiëren gingen ze hun eigen koers uitzetten. Vaak succesvol, soms niet. Maar als er één vlak was waarop de Japanners los gingen was het wel de te techniek. Ze waren moediger dan ooit en kwamen met een hele hausse aan kostbare technologische meesterwerkjes. Denk aan de Honda NSX, Lexus LS400 + SC400, Mazda RX-7 (FD), Mitsubishi 3000GT, Nissan 300ZX (Z32) + Skyline GT-R (R32) en Toyota Supra. Allemaal peperdure aanvallen op het beste wat Europa te bieden had: Ferrari, Porsche en Mercedes-Benz. In dat rijtje kan de volgende auto toegevoegd worden: de Mazda Eunos Cosmo. Het merk ‘Eunos’ stond voor sportieve premium auto’s. In Europa werden sommige van deze auto’s als Mazda verkocht. Denk aan de Eunos Roadster (MX-5), Eunos 500 (Xedos 6), Eunos Presso (MX-3) en Eunos Lantis (323F). Maar het absolute hoogtepunt van het merk was de Eunos Cosmo.
In tegenstelling tot zijn twee voorgangers was de Eunos Cosmo enkel en alleen leverbaar met rotatiemotoren. De instapper had een 13B-RE in het vooronder liggen. Kenners weten bij het horen van de naam voldoende, want het is inderdaad het blok dat later ook in de Mazda RX-7 (FD) terecht zou komen. Het bijzondere aan de motor was niet zozeer het feit dat het een wankelmotor was, maar de werking van de turbo’s. Het blok had een sequentiële twin-turbo setup. Een turbo voor een snelle respons in de lage toeren en een turbo voor veel vermogen hoog in de toeren. In de Cosmo was dit blok goed voor een kleine 240 pk. Niet verkeerd voor een 1.3 liter. De sequentiële turbo werd door BMW later opgepakt met de 335i en 535d.
Maar het absolute pronkstuk was de 20B-REW. Dit blok had maar liefst 3 rotatieschijven. Ook hierop werden twee turbo’s gemonteerd. Koppel is normaal gesproken een dingetje voor rotatiemotoren. Mede dankzij de twee turbo’s was dat geen enkel probleem. 407 Nm uit een 2-liter blok is zeker niet verkeerd. Dit resulteerde in uitstekende prestaties. 0-100 duurde iets minder dan 6 seconden terwijl de topsnelheid 255 km/u bedroeg. Nu is er een kleine aantekening betreft de topsnelheid. In Japan zijn alle auto’s begrensd op 180 km/u, zo ook de Eunos Cosmo. Maar de Cosmo was dus meer dan een match voor zijn concurrenten. Hoe kwam dat? Ondanks de enorm afwijkende motor, was de rest van de aandrijflijn vrij behoudend. De transmissie was een viertraps automaat (toentertijd was dat gangbaar) en de aandrijving geschiedde op de achterwielen. In combinatie met de relatief lichte 2-liter motor woog de Eunos Cosmo slechts 1570 Kg. Voor een vierzitter niet een verkeerde waarde.
De Cosmo was dus behoorlijk vlot. Met name de tussenacceleraties waren een sterk punt van de Cosmo. De zelflerende automaat was voor zijn soort relatief snel. 80% van het maximum koppel was al beschikbaar vanaf 1.800 tpm en de sequentiële twinturbo-setup zorgde voor een vinnige respons op het gaspedaal. Het overzicht hieronder geeft weer hoe de concurrentie zich verhield tot de concurrentie uit onder andere Newport Pagnell, München en Stuttgart:
| Motor: | Max. pk / Nm | 0-100 km/u: | V-Max: | Nieuwprijs: | |
|---|---|---|---|---|---|
| Aston Martin Virage | 5.3 V8 16v, NA | 330 pk / 460 Nm | 6,5 sec. | 250 km/u | €244.000 |
| BMW 850i (E31) | 5.0 V12 24v, NA | 299 pk / 450 Nm | 7,4 sec. | 250 km/u | €112.000 |
| Jaguar XJ-S V12 | 5.3 V12 24v, NA | 277 pk / 404 Nm | 8,1 sec. | 238 km/u | €81.000 |
| Mazda Eunos Cosmo 3 Rotor (JC) | 2.0 R3, 6v, Twin Turbo | 325 pk / 407 Nm | 5,7 sec. | 255 km/u | €95.000 |
| Mercedes-Benz SL500 (R129) | 5.0 V8 24v, NA | 326 pk / 450 Nm | 6,2 sec. | 250 km/u | €128.000 |
| Nissan 300 ZX Twin Turbo (Z32) | 3.0 V6 24v, Twin Turbo | 268 pk / 370 Nm | 7,1 sec. | 250 km/u | €87.000 |
| Porsche 928 S4 | 5.4 V8 32v, NA | 320 pk / 430 Nm | 6,3 sec. | 265 km/u | €120.000 |
Qua prestaties hoefde de Cosmo zich dus niet te schamen. Integendeel. Maar er was één onderdeel waarop de luxe GT zich ontdeed van de concurrentie: gadgets (spreek uit kad-kets). Een radio CD-speler was niet uniek, maar wel bijzonder voor die tijd. Vergeet niet dat ‘Brothers In Arms’ (het eerste CD album waarvan er meer dan 1 miljoen exemplaren waren verkocht) slechts 5 jaar oud was. Maar als je een luxere uitvoering had dan kreeg je een cd-wisselaar voor maar liefst 12 (!) cd’s, terwijl iedereen nog langspeelplaten en cassettebandjes in de kast had staan. Kon je alle edities van The Synthesizer Series onderweg beluisteren.
Maar daar hield het niet op, de Cosmo had automatische airconditioning met de bediening via een touchscreen. Via dat aanraakscherm kon je ook de uitgebreide boordcomputer bedienen. Als kers op de taart kon je ook bellen in de auto. Ok, er zijn meerdere auto’s in die tijd waarmee dat kon. Een navigatiesysteem was overigens wel een unicum. Gebruikte je het scherm niet voor de navigatie, dan kon je televisie er op kijken. Daar stopte het niet, want je kon je videorecorder er op aansluiten, als je dat wilde. In 1990!
Er waren drie uitvoeringen van de Mazda Cosmo.
- Type E (‘Elegant’)
Dit was de luxeuze variant. Je kon deze herkennen aan het volledig lederen interieur, naar keuze in het beige! Mede door deze uitvoering en de elegante lijnvoering van de auto zelf werd deze auto ook wel eens de ‘Japanse Jaguar’ genoemd. - Type S (‘Sport’)
Dit was de sportievere variant. Het interieur was nu niet met leder maar met stof bekleed. Ook was het onderstel een tandje harder. De veren kregen een update. De Type S kreeg grotere en bredere banden. - Type SX (‘Sport’ eXtra)
Dit was de ‘ultieme versie’. Deze had het onderstel van de Type S. Verder kreeg je een donker sportiever interieur, volledig met leder bekleed. Aan de buitenkant kon je de auto herkennen aan de 16″ BBS honingraat velgen, met als optie zelfs 17″.
De Eunos Cosmo is enkel in Japan geleverd (evenals het merk Eunos) en dat is een enorme zonde. Ten eerste was de Cosmo een imagebuilder van jewelste. De auto had enorm veel voor Mazda kunnen betekenen als voorloper van bijzondere techniek. Niet alleen de BMW 8-serie of de Mercedes SL waren de technologische top van 1990, de Cosmo hoort zeker in dat rijtje thuis. De andere reden is de Japanse regelgeving. Dankzij de afmetingen van de auto en de motor viel de Cosmo in een hoek waar belastingtechnisch de klappen vielen. De Eunos Cosmo was al bijzonder prijzig, maar de belastingen deden er een flinke schep bovenop. Dus ook in het thuisland keek bijna niemand er naar om.
Dat heeft er in geresulteerd dat de auto zeer weinig verkocht is. In een kleine 6 jaar zijn er 8.875 exemplaren van gebouwd. Daarvan is een kleine 40% uitgerust met de bijzondere 3-schijfs rotatiemotor, de rest met de 2-schijfsmotor. In tegenstelling tot vele Japanse generatie genoten is de Eunos Cosmo nog niet herontdekt. Dus enorme prijsstijgingen lijken vooralsnog mee te vallen. Misschien is het nu het moment om in te stappen…
De Mazda Cosmo kreeg géén opvolger, evenals de RX-7. In 2002 verscheen er op de Tokyo Motor Show de Mazda 21 Cosmo concept. Dit was geen moderne iteratie van de Cosmo, maar een retromobiel eerste klas. De lijnen van de eerste Cosmo werden gekopieerd en op een MX-5 platform geplaatst. Sterker nog, het was gewoon een MX-5 met een andere koets. Ook het interieur was een kitscherig aangeklede MX-5.
Technisch gezien was het wel een bijzondere auto. Ja, het onderstel was van een (gemodificeerde) MX-5 maar de motor was wel degelijk bijzonder. Dit was namelijk de 13B-MSP. Dit was het blok dat later zijn weg zou vinden in de RX-8, goed voor ongeveer 250 pk. Het is bij een concept car gebleven. Gelukkig maar, want Mazda heeft met de RX-8 wederom bewezen dat het uitstekend in staat is een eigen, origineel en bruikbaar ontwerp te kunnen ontwikkelen. Gelukkig hebben ze met de RX-Vision concept aangetoond dat Mazda het hogere segment nog uit het hoofd gezet heeft. Als er ook maar een tiende van de innovatie van de Cosmo in zit belooft dat veel goeds. Wat een auto.
Wat een geweldig verdiepend artikel. Chapeau. Zou niet misstaan als special in één van de gedrukte kwaliteitsbladen.
@coffeecup: En weet je wat nog het engste van alles is? @willeme kennende heeft ‘ie het artikel zo uit z’n mouw geschudt met die achterlijk grote berg aan parate kennis van hem. Dat zie ik weinig andere autojournalisten hem nadoen.
willeme beloof je me dat je nooit een lama-farm gaat beginnen !!!
@sezz: Ja, wie was dat ook al weer? En hoe zit het vandaag de dag met zijn gefarmde lama’s?
@sezz: net als sir_smokealot die schreef meestal ook geniale stukken
@rob5nismo: Ja sir-underscore-smokalot bezorgde mij ook ongeacht de dag altijd een vrijmibo moment.
@rob5nismo: de reference naar de lama-farm was naar Smoke bedoeld ;)
Mooi artikel, interessant!
Tof ding. Wat mij betreft heeft mazda altijd wel mooie auto s geproduceerd, met uitzondering van de zwarte bladzijde in hun geschiedenis, ten tijden van de laatste generaties van de 626.
Zo een Cosmo HB staat nog wel eens op marktplaats voor een grijpstuiver ..
Geloof niet dat de JC ooit met LHD is gemaakt ..
zonde .. want door bepaalde specifieke belasting regels was dat ding veeeeeel te prijzig ..
Had het in USA zeker goed gedaan ..
1993 kwam de Lincoln mark8 op de markt ..
Denk dat die beter vergelijkingsmateriaal is dan die oermobielen in bovenstaande lijstje ..
in 1991 kwamen de Acura Legend en Lexus SC op de markt ..
Lexus heeft de cassetterecorder sinds 2015 niet meer in de standaard uitrusting ..
Maar hij is niet zo mooi…..
Ik dacht dat ze behoorlijk aan de prijs waren, maar je tikt er voor €6.000,- tot €13.000,- al een nette op de kop. Leuk artikel, volgende keer eens inzoomen op een van de vele andere mooie Japanse merken welke we hier niet kennen. Autozam, Efini e.d.!
@eunosroadster: ik ben dus niet de enige die na dit soort artikelen met frisse moed een zoekactie op touw zet ;)
In de jaren ’90 daaaaaagenlang video’s zitten downloaden via 33k6, om te kijken of de oprichter van 3rotor.com met z’n getunede JC Cosmo de 300 km/h aan kon tikken op een verlaten Australische snelweg… :)
Mooi stuk weer hoor! Japanners hebben altijd een streepje voor. Overigens lijkt de cosmos wel een beetje op de 626 coupe.
Goed verhaal weer!
Ik vind dit dus wel echt een mooie auto, mooi strak. Helaas wel weer een typisch Japans/Mazda verhaal, boordevol interessante techniek, maar niet passend bij de markt. De ontwikkelingskosten kunnen nooit terugverdiend zijn met slechts 8.000 verkochte auto’s.
Dank voor het verrrijken van mijn kennis aangaande Japanners! Wat een gave, mooie wagen zeg!
Wat een fijn geschreven stuk over een automerk dat zeker in de jaren tachtig en negentig bijzonder succesvol was met hun toenmalige modellen,denk aan de 323 en 626 serie (zelf een bijzonder fijne 626 coupe en een 323f mogen bezitten) ik hoop dat ze in de toekomst weer net zo succesvol mogen worden als toen.
Mooi verhaal over een inderdaad onderschatte auto. De bekende journalist LJK Setright reed er ooit eentje voor het blad CAR. Hij noemde het de beste auto van de wereld. Een tijdje geleden schreef Bas van Putten erover in AW Classics. Hij vond het ook een fantastische auto.
Ook leuk: alle gadgets deden het gewoon in die auto. De W140 waar Willeme aan refereert was de eerste Benz die veel problemen had van elektronische aard.
In Zeeland zit een Mazda-garage die er in gespecialiseerd is: http://www.autohoebeke.nl/
Leuke site die heel erg hebberig maakt!
Prachtig.
Zowel de auto, de historie, het verhaal en het artikel. Dank @willeme!
Dat bedieningspaneel ziet er, zeker voor die tijd, best cool uit inderdaad: https://youtu.be/oS0_w_qvYHo?t=3m53s.
Mooi artikel inderdaad. De 3de en 4de generatie heb ik nooit echt mooi gevonden. Al is de 4de natuurlijk legendarisch door de 20B motor.
Leuk artikel Willem! Weer wat geleerd.
Mooi artikel en de 20B is ook fijn. Zelf een RX-7 gehad en wankelmotor blijft gaaf. Heb er welgeteld 2x mee over de Ring gereden, waarvan 1x in de regen. Toen heb ik het maar opgegeven want ik was nog niet klaar voor 25% sper, slechte achterbanden en achterwielaandrijving. Later wel weer goedgemaakt met semi-slicks in de regen op mijn Elise ;)
@willeme: anders een keer kopje koffie doen in W’stad?
Heerlijk geschreven, zoals verwacht. Zelfs wanneer je geen fuk om auto’s geeft, weet Willem met deze artikelen je aandacht zonder meer vast te houden. Ik vind prima!
Willeme moet echt een enorm hoofd hebben wat een kennis! In dit geval voor mij niets nieuws, daar waar ik een FD gehad heb. Maar hij weet alles van alles op autogebied. Gaaf. Willeme, zou je ook eens zo’n mooi stuk willen schrijven over ɛ̃fini?
Sterk geschreven artikel zoals ome Willem dat zo goed kan, heerlijk leesvoer en weer heel wat opgestoken.
Tsja, ik hoop iedere weem ol een bijdrage van de rubriek ‘ stiefkinderen van de auto industrie ‘
en iedere keer word ik blij verrast !
Geen voor de hand liggende auto’s of allemans vrienden.
Gedegen schrijfwerk en giede uitkeg.
Gaan jullie nou ook altijd gelijk Googelen voor zo’n wagen?
@desjonnies: Herkenbaar, na het lezen van het artikel over de klassieker van de week duik ik gelijk Google in, in een poging nóg meer informatie te vinden. Om tot de ontdekking te komen dat alle belangrijke wetenswaardigheden al door @Willeme gemeld zijn.
Maar de Google zoektocht stopt dan natuurlijk niet, stap 2 is zoveel mogelijk over het merk opzoeken uit nieuwsgierigheid naar wat het merk in die periode nog meer voor een moois gemaakt heeft. En dan is het maar een kleine stap om uit te vissen wat concurrenten in die tijd deden.
En als ik dan uitgegoogled ben ga ik naar Marktplaats of andere verkoopsites om daar verder te zoeken en te dromen. En voor ik het weet verdwaald ik daar helemaal en kom ik door van de hak op de tak bij een aanbod van de wildvreemdste auto’s uit die helemaal niets meer met de auto uit het artikel te maken hebben. Om daar vervolgens weer van alles en nog wat over te Googelen.
En soms kom ik dan iets tegen wat ik graag wil hebben en kan ik zo een half jaar iedere dag net zo lang het nieuwe aanbod van de droomauto bekijken tot ik genoeg gespaard heb en het juiste exemplaar tegenkom.
En dat allemaal door die mooie artikelen op de Zaterdagavond, die mijn enthousiasme soms iets té veel aan weten te wakkeren.
@desjonnies: Jep, heel herkenbaar, en dan kom ik in een labyrint van Wikipedia terecht waarbij ik steeds kan doorklikken naar aanverwante modellen en dan ben ik zo een hele avond zoet op m’n I-pad.
Mooi dat je zoveel tijd steekt in ‘vergeten’ auto’s. Idd, kunnen de autobladen puntje aan zuigen!
Lekker wakker worden zo hoor. Bij de artikelen van @willeme heb ik altijd zoiets van: Verrek, ja dat ding was er ook nog. En waar ik dan al blij ben dat ik er ooit iets van heb opgeslagen en mijn familie mij alleen daarom al een lopende auto-encyclopedie vindt omdat ik merk en type ken, lepelt Willeme gewoon ff een heel verhaal gelardeerd met onderbelichtte feitjes op (waarschijnlijk inderdaad vanuit parate kennis)…. Scary shit man….
Is die 20B-REW ook in andere modellen geleverd? Had een mooie top spec RX-7 kunnen zijn, ruim 400Nm is wel lekker natuurlijk! Levert Mazda zulk spul ook als crate motor? Leuk blok voor projecten.
-edit: thanks! Is recht gezet!-
20B is enkel in de Cosmo geleverd, maar is erg gewild om in de RX7 te steken (er is er eentje in NEderland trouwens). het heeft een hele beweging in gang gezet om motoren te gaan bouwen met meerdere rotors. tot zelfs een 6 rotor toe
check Youtube ‘PPRE’ , pulse performane, kiwi racing etc.
Valt niemand hier op dat de kont van de concept MX-03 uit 1985 wel goed lijkend/gejat/gekopieerd is door de iconische Honda NSX uit 1990?
Dat was iig mijn eerste gedachte toen ik de MX-03 ging googelen ;)
@jvthof:
Iedereen kopiëert en jat.
Pininfarina wist rond 1960 VIER dezelfde ontwerpen te verpatsen.
In 1965 jatte iedereen weer DE idee het concept van de R16.
In 1970 jatte Rover weer het concept van DE SUV avant-la-lettre de Jeep Wagoneer.
Moet ik nog doorgaan?
@desjonnies: natuurlijk, zelfs nu nog gebeurt dat… en tussen 1985 en 1990 jatte ik ook, snoepjes uit de snoeppot dan wel ;).
Maar de gelijkenis viel mij gewoon erg op, waar ik ook had verwacht dat andere hierop zouden reageren.
Daarbij was de NSX een iconisch model… ontwikkeld vanuit een bepaald oogpunt wat schijnbaar 5 jaar eerder door Mazda al gezien was. Vond ik dus noemenswaardig!
Prachtig artikel. Heb altijd al een zwak gehad voor de eerste generatie Cosmo