Het verhaal van een coupé met zes kabouters

De iets oudere Autoblog-lezer zal de bekende reclame nog wel kennen.

Vraagje: welk merk had in de vroege jaren ’90 de meest originele modellijn? Volkswagen? Nee, die waren alleen bezig met Golfjes, grote Golfjes (Passat) en kleine Golfjes (Polo). Citroen? Altijd een goede contenter geweest, maar juist begin jaren ’90 viel het een beetje tegen. De AX, ZX en XM waren absoluut goede auto’s, maar niet zo bijzonder als 10 jaar eerder. Alfa Romeo? Zou kunnen. De 164 was een van de mooiste sedans in zijn klasse, de 33 was een fijne C-segmenter en de 75 was een raszuivere Italiaanse BMW. Maar de Spider was inmiddels stokoud.

Dat bleek wel uit de grootste nieuwe concurrent voor die klassieke Alfa, namelijk de Mazda MX-5. Want laten we eerlijk zijn: in die tijd waren ze bij Mazda bijzonder ambitieus. Werkelijk elke niche werd gevuld en alles ging net even anders. Wie dacht dat Japanners saai waren? De MX-5 bleek een waanzinnig succes. Dusdanig groot dat andere merken ook snel met een betaalbare sportwagen op de markt kwamen. De 323F was een van de eerste vierdeurs coupé’s, de 121 bolhoed met berenvelgen was voor eindbazen en de Autozam AZ-1 was een miniatuur supercar met middenmotor, vleugeldeuren en achterwielaandrijving. Al een beste opsomming, zeker als je er rekening mee houdt dat de RX-7 en Cosmo nog niet eens benoemd zijn.

We vergeten er nog wel meer. De meeste van de leuke Mazda’s waren bedoeld voor de Japanse markt, maar naast de 323F én de MX-5 kregen de Europese Mazda-dealers nog een leuke, compacte, sportieve Mazda: de MX-3. Zoals de naam aangeeft werd deze auto ónder de MX-5 gepositioneerd. In technisch opzicht is de auto verwant aan de 323, maar dan een ingekorte versie daarvan. De concept-versie werd gepresenteerd in 1990 en werd nagenoeg ongewijzigd in productie genomen.

In Japan was de MX-3 verkrijgbaar onder twee namen en beide zijn gek genoeg niet eens MX-3! De instapper met 1.5 motor kon besteld worden als Mazda Autozam AZ-3. Autozam was een soort submerk van Mazda dat speciaal gericht was op de jongere Japanner. De auto paste dus mooi in lijn met de Autozam AZ-1. Andere Autozams waren veelal Suzuki’s met een andere badge. De Autozam AZ-3 was in dit geval een auto die het gamma naar boven afrondde.

De MX-3 met 1.6 en 1.8 motor was leverbaar via de Eunos dealers. In Japan kon heette de MX-3 de Eunos Presso, in Nieuw-Zeeland de Eunos 30X. Het merk Eunos was gericht op prestige en sportiviteit. Auto’s als de Eunos 500 (Xedos 6), Eunos 800 (Xedos 9) en natuurlijk de Eunos Cosmo zijn daar goede voorbeelden van. De meest bekende is de Eunos Roadster, die wij allemaal kennen als MX-5. De Eunos Presso was nu juist de afronding naar onderen.

Terug naar Europa, of beter nog: Nederland. Want ook in ons koude kikkerlandje werden wij verblijd met dit kekke coupeetje. Zo van een afstandje zou je de auto kunnen zien als een concurrent voor de Ford Puma of Opel Tigra. Alleen was de Mazda MX-3 er al in 1991! De styling was enorm geslaagd te noemen. Natuurlijk, de ronde lijnen geven aan dat het een jaren ’90-auto is, maar het is design-technisch niet een hopeloos verouderde auto. Met name de achterkant mag er zijn.

In Nederland kon je kiezen uit twee motoren. De eerste was een vrij eenvoudige 1.6 viercilinder, de B6-2E. Deze zestienklepper met een enkele nokkenas leverde een vermogen van 90 pk en 135 Nm. Niet echt spannende waarden, maar door het lage wagengewicht (iets meer dan 1.000 kg) waren de prestaties prima: 0-100 km/u in 10,5 seconden en een topsnelheid van 179 km/u. Een instapversie van de Opel Tigra of Toyota Paseo kon je dus wel hebben.

Maar je wilde niet de instapper, je wilde de topmotor: de 1.8. Dat is in principe niet bijzonder. Dat zijn de specificaties ook niet, eigenlijk. Ook in 1991 was 136 pk en 160 Nm niet bijster overdadig. Het karakter van de auto was dat echter wél. De cilinderinhoud werd namelijk verdeeld over zes cilinders. Mazda had deze keuze gemaakt vanwege de thuismarkt. Daar worden grotere motoren zwaarder balast. Om zo toch een unieke, soepele motor aan te kunnen bieden werd het slagvolume beperkt tot 1845 cc. Elke cilinder was dus iets groter dan 300 cc, vrij klein dus. Mazda Nederland speelde daar geinig op in met deze reclame, waarbij de zes kabouters als cilinders fungeerden.

Ondanks dat de K8-DE niet een enorme krachtpatser was, was het blok een juweeltje. Een aluminium V6 met dubbele bovenliggende nokkenassen en 24 kleppen in totaal. Ook was dit naamachientje uitgerust met een variabel inlaatspruitstuk. De Japanse variant kreeg een andere specificatie van dit blok mee (K8-ZE). Vanwege andere emissie-eisen was dat blok ietsje sterker: 144 pk. Alle MX-3’s hadden in Nederland een handgeschakelde vijfbak, in sommige markten was een viertraps automaat leverbaar.

In 1994 worden de MX-3 licht herzien. Aan het uiterlijk is eigenlijk niets te zien. Groot gelijk, want dat was juist een USP van de auto. Een verschil is dat de 1.6 nu ook standaard een bestuurdersairbag heeft. De grootste wijziging is echter die 1.6 zelf. Dat is nog steeds een 1.6 zestienklepper, maar dan met een extra nokkenas. Het mist zijn uitwerking niet op het vermogen, dat steeg naar 110 pk. Volgens Mazda waren de prestaties krek eender (0-100 in 8,5 sec. en 202 km/u).

Waarschijnlijk om de prestige van de V6 hoog te houden. De V6 was dik 7.000 gulden duurder. Na een paar kleine wijzigingen aan het blok leverde deze zelfs iets minder vermogen dan voorheen: 132 pk. Ook hier had het geen invloed op de prestaties, volgens Mazda. Aan het uiterlijk is overigens nauwelijks te zien of het een 1.6 of een V6 is. De 1.6 had standaard 14” wielen, de V6 kreeg 15” wielen. Achter de wielen had de V6 schijven rondom, de 1.6 had achter trommels. Oh, de V6 had een dubbele eindpijp, de 1.6 een enkele.

De Mazda MX-3 bleef tot 1998 in productie. Echt een directe opvolger heeft de auto niet gekregen. In deze periode was de markt verzadigd met kleine coupé’s. Werkelijk elk merk had er eentje in de showroom staan. Het was toen echt de ideale auto voor erbij. Stoer, geinig en sportief. Eigenlijk is er niets veranderd, alleen aan de perceptie van die drie woorden. Wat vroeger MX-3 is, is nu CX-3. Ook de ideale auto voor erbij: stoer, geinig en sportief (volgens hun eigenaren). Maar een ding kan je niet krijgen in de CX-3: een heuse V6.