Zo simpel kan het zijn.
Achter de meeste uitvindingen schuilt geregeld een simpel verhaal. Zo ook geldt voor het idee van Frank-Werner Mohn, die als jonge technicus bij Daimler een ongelukkige situatie wist om te zetten in een levensveranderend systeem. Mohn is een van de meesterbreinen achter ESP.
Als een van de voorvaderen van ESP speelt Mohn een buitengewoon belangrijke rol binnen de industrie. Zijn carrière begon bij de elektronica-afdeling van Daimler, waar hij vanaf ’82 hielp bij het ontwikkelen van hun motoren. Vijf jaar later verliet hij deze plek en kreeg hij verantwoordelijke taken bij het ABS-programma, dat precies in dat jaar op de markt werd gebracht. Hoewel zijn werk hier enorm op prijs werd gesteld, duurde het nog twee jaar voordat hij zijn roeping zou vinden.
In januari van ’89 was Mohn met een aantal collega’s op weg naar een afgelegen gebied in het noorden van Zweden om een aantal auto’s te testen. Onderweg naar hun bestemming kwamen ze bij een gebied waar het spekglad was. De weg was volledig bevroren geraakt na een ijskoude nacht. Mohn was op het stuk net iets te gretig geweest met het geven van gas, waardoor de achterkant uitbrak en ze muurvast kwamen te staan in een berg met sneeuw. Nadat zijn collega’s het tafereel hadden zien gebeuren en er rijkelijk om hadden gelachen, schaamde Mohn zich dood om het voorval. Deze schaamte sloeg binnen enkele nachten echter over in een idee dat de wereld zou veranderen.
Zie, Mohn was gaan nadenken over het ontstaan van de situatie. Volgens hem hadden de zijwaartse krachten grote invloed gehad op het ongeluk. Hierop bedacht hij een manier waardoor dit in de toekomst tegengegaan zou kunnen worden. Zijn idee kwam in de basis neer op het stabiliseren van het voertuig, door het geforceerd af te remmen. Het enige dat nu resteerde was testen of zijn idee werkte.
Na zijn afdelingshoofd enkele maanden te hebben geïrriteerd met allerlei vragen en voorstellen, lukte het hem in april om hem te overtuigen om zijn eigen project te starten. Het was echter belangrijk dat niemand anders erover te weten zou komen. De volgende twee jaar werd het project dus grotendeels in het geheim uitgevoerd. Pas in ’91 was het tijd om hun bevindingen te openbaren.
Datzelfde jaar nog namen ze een W124 mee naar Zweden, waar ze de auto en een prototype van het systeem uitgebreid gingen testen. Het bleek al gauw een succes. Een metgezel op hun tocht, een medewerker van de transmissie-afdeling die altijd extreem voorzichtig reed, werd in de wagen gezet en reed zonder enige problemen en met vol vertrouwen over het bevroren meer. De nodige mensen waren overtuigd en het project werd in volle stoom doorgezet, waarna het enkele jaren later voor het eerst op een S600 uit ’95 verscheen.
De uitvinding heeft in zijn relatief korte bestaan heel wat levens gered. Dit is niet onder de radar gebleven. Nadat het al langere tijd bij verschillende autofabrikanten werd geleverd, werd het enkele jaren geleden in de EU een verplicht goed op nieuwe voertuigen.
Mohn zal aan het einde van dit jaar met pensioen gaan, maar zijn ideeën zullen nog lang voortleven. Hij werkt nog altijd bij Mercedes, waar hij momenteel bezig is aan zijn laatste project: het ontwikkelen van techniek voor autonome voertuigen. Als hij niet actief bezig is met techniek en veiligheid, leert hij anderen er wel over op universiteiten.
Meer weten over ESP? Neem een duik in ons archief en lees dit verhaal.
Weer wat geleerd! Net als vaker het geval, ben ik ook hier weer extra blij mee autoblog! Toppie
@jamesbond007: Graag gedaan! :)
Maar dan de vraag die ik graag beantwoord zie, hoe werkt het systeem dan? Hoe meet de auto bijvoorbeeld zijwaarts krachten/reacties?
@jack_abarth: Klik even op de link in de laatste regel ;)
@jack_abarth: Er zitten een paar versnellingsmeters in je auto die geven zijwaarde krachten door aan een processor. De processor kan de zijwaardse kracht ook berekenen doormiddel van stuuruitslag en snelheid. Als de achterkant uitbreekt wordt de gemeten zijwaardse kracht ineens minder dan volgens de tabel . Door dan alleen de buitenste wielen af te remmen trekt de auto weer recht..
@defl8: Ach wel nee.
ESP werkt in de meest rudimentaire vorm gewoon met behulp van de ABS sensoren, en de ABS sensoren zijn weer simpele snelheidsmeters. Heel simpel, zodat het lekker robuust, en daarmee lekker betrouwbaar uitgevoerd kan worden: met ring met raampjes op de wielnaaf (precies zoals vroeger je computermuis werkte).
Anyhoe: De snelheid van elk wiel afzonderlijk wordt gemeten. Bij ABS werkt het zo: Als één wiel plotseling zeer sterk afremt of stil staat, en de rest draait wel, dan betekend dit dat dát wiel blokkeert. Door met ventielen in de remleidingen de remdruk van het blokkerende wiel te verminderen, stopt het wiel met blokkeren, en wordt het gljden herstelt tot het hervinden van grip ( en dat ging vroeger heel snel achterelkaar, waardoor je van die blokjes strepen kreeg in plaats van een lang remspoor: tegenwoordige systemen zijn vaak al zo subtiel dat nèt voor het gripverliezen wordt ingegrepen, en je zonder blokkeren tot stilstand komt, al trilt het rempedaal nog wel als een dolle)..
ESP is niet veel anders dan een geavanceerdere toepassing van de per wiel gebruikte snelheidssensoren: ESP zie je dan ook enkel in combinatie met ABS. ESP meet niet het stilstaan van de wielen, of het plotseling vertragen van de wielen, maar de snelheid van elke wiel, in relatie tot de overige wielen. Ook hier wordt het effect doormiddel van het bedienen van de remmen bereikt. Echter, in plaats van het verminderen van de remdruk van een blokkerend wiel worden met ESP juist eventueel te snel draaiende wielen afgeremd.
Bij de modernere versies zijn er misschien wel ‘zijwaartsekrachtsensoren’ aanwezig, om de boel nog eens stukje subtieler te laten reageren, maar de beste systemen werken noch altijd met simpele, betrouwbare en accurate (en daardoor goedkope) sensoren. Bij moderne auto’s is het ESP systeem ook gekoppeld aan het motormanagement en wordt naast het bedienen van de rem óók het motorvermogen tijdelijk getemperd. Dat was ‘vroeger’ nog niet zo, maar ‘vroeger’ werkte ESP dan ook niet zo verfijnt als nu. En juist dat ’temperen’ van het motorvermogen maakt dat ’t kan gaan irriteren: ESP. Ik rij af en toe in zo’n klein A-segment gebakje, met rudimentaire, verplichte ESP. Een, volgens het ESP systeem te snel genomen rotonde resulteert dan vaak in ‘nul vermogen’ bij het uitkomen van de bocht,… grrrr
@postzegel: Thnx! Mooi uitgelegd
@rrk147: helaas niet correct mijns inziens, zie mij uitgebreide reactie hiernaast
@postzegel: leuk relaas, helaas incorrect. Wat jij beschrijft in de rudimentaire vorm is geen ESP, maar vormen van tractiecontrole. En inderdaad, veel vormen van slip werden veroorzaakt door tractieproblemen en konden ook zijdelingse stappen daardoor veroorzaakt verhinderen. Echter écht ESP stabiliseert de auto zijwaarts ook als is er geen tractieverlies of ook al wordt er niet geremd, en dan zijn je ABS sensoren waardeloos. De belangrijkste sensoren hier zijn de giersensor en de sensor die de stuuruitslag meten. Door deze twee te vergelijken kan je zien of het de bedoeling is of de auto van richting moet veranderen (stuursensor) en of de auto dat doet (giersensor). Giert de auto teveel heb je overstuur en wordt het buitenste voorwiel afgeremd. Giert de auto te weinig, heb je onderstuur en wordt het binnenste achterwiel afgeremd. Beide deze situaties kunnen ontstaan zonder dat de ABS sensoren dan maar iets in het oog hebben. In de praktijk wordt het ESP systeem wel altijd gecombineerd met tractiecontrole en ABS. Hoe moderner, hoe discretere en beter deze samenwerken.
@Onehp: is die gier sensor echt altijd al aanwezig geweest bij auto’s met ESP? Die stuurhoeksensor snap ik, maar ik was in de veronderstelling dat in de begindagen er nog geen giersensoren werden gebruikt. Wellicht ben ik in de war met de eerste tractie control systemen. I stand corrected.
Een erg goed systeem maar toch zet ik het best vaak uit. Want rijplezier
@allesmetturbo: Zolang je dat bewust doet, liefst in veilige omgeving, kan dat ook. Maar ik heb het liever aan bij 99% van de bestuurders die ik dagelijk tegenkom. Er zijn maar weinig mensen die beter gaan rijden met ESP uit.
@airc: die weinige mensen hebben zelfs een soortnaam, we noemen ze “coureurs”. En “coureurs” zijn ook nog eens een eerzaam volkje want die vertonen hun kunnen alleen op een speciale plek, die plek noemen we een “circuit”. Er is een subsoort van coureurs die hun “circuit” liever “rallyproef” noemt maar dat maakt eigenlijk geen verschil.
@mashell: er zijn zelfs mensen die mijn rallyproef (ik noem ’t het liefs gewoon ” parcours “) een wel erg ruime naam geven: Nederland.
@postzegel: echte superhelden noemen dat “Europa” en hyperhelden noemen dat “wereld”.
Een beetje spielerei moet kunnen, maar binnen aanvaardbare grenzen (lees verlaten gebied of parcours ).
@allesmetturbo: Mercedes z’n ESP systeem is dan ook erg conservatief t.o.v. andere merken in de laatste generaties, haalt alle lol weg, maar tegelijkertijd kun je ‘m dan ook zo ongeveer niet meer achterstevoren zetten zelfs als je het zou willen …
@allesmetturbo: Want rijplezier is met geblokkeerde wielen vooruit schuiven?
(Ik denk dat je bedoelt dat je TCS en ESP uitzet?)
@fanboy: wat heeft tractiecontrole nou met met over de voorwielen rechtuit schuiven te maken bij een achterwielaangedreven wagen als de S klasse?
@allesmetturbo: ik zet ze in de sportstand, stoort niet maar is wel superieur aan zelfs de beste chauffeur, vooral aan hoge snelheid. Want geen enkele chauffeur kan zelf individuele wielen afremmen… Behalve als we echt gaan driften, maar dat doe ik enkel aan ‘lage’ snelheid…
Hoe kan het dat auto’s als de donkervoort nog verkocht worden zonder abs als het in de EU verplicht is?
@svdv: Alle nieuwe auto’s vanaf 2014 moeten ESP hebben, maar misschien gaat het om het type goedkeurings/introductie-jaar; dus als Donkervoort alleen maar ‘facelifts’ van een bestaand model/chassis uitbrengt dat voor 2014 goedgekeurd is, komen ze er mee weg …
@dawwg: Damn it, je had het over ABS. Daarvoor geldt (sinds 2004) dat het verplicht is voor modellen die MEER dan 500 stuks per jaar verkopen; kleinere aantallen zijn vrijgesteld…
Leuk stukje over iets wat op mijn auto zit, maar geen idee heb over het hoe, wie, wat en waarom !
@ desjonnie: Bewerkte versie van 15:51 Er zitten een paar versnellingsmeters in je auto die geven zijwaarde krachten door aan een processor, bijvoorbeeld in een scherpe bocht naar rechts. De processor kan de zijwaardse kracht ook berekenen doormiddel van stuuruitslag en snelheid. Als de achterkant uitbreekt klopt die vergelijking niet meer (je verlies grip en dus zijwaardse kracht, de auto gaat zijwaards glijden). Door dan alleen de linker wielen af te remmen in een bocht naar rechts trekt de auto weer recht.. Ben je meer dan 45 graden zijwaards aan het glijden dan wordt alleen het achterwiel nog maar geremd, ook als je correct tegen gaat sturen krijg je bonus punten van de ESP en gaat deze niet meer op het voorwiel remmen.
Je hebt een leuke pen @ikschrijfookoverautos, mooi stukkie weer!
@tenaci: dankjewel!
Meer van dit soort kwalitatief hoogstaande artikelen die gewoon goed te lezen zijn. Soms is er geen doorkomen aan ivm een te populaire schrijfstijl of spreektaal. Dit zit journalistiek goed in elkaar
@coffeecup: mijn dank is groot!
@coffeecup: Precies inderdaad. De schrijfstijl en persoonlijkheid moet je terug kunnen zien van de auteur
@shadowbroker: En, lukt dat een beetje? :D
@shadowbroker: En, lukt dat een beetje? :D
Destijds veel gereden in de S, die had ook wel ESP nodig. Tijdens regen was elke bocht een soort drift, ESP zorgde dat je niet om de boom heen zat. In de sneeuw was het de enige manier om niet in een hoek van 45 graden over de weg te rijden. Oh ja en ook altijd kromme remschijven, de opvolger W220 was trouwens veel en veel beter, echt een hele goede auto.
Kijk, dat is mooi, lekker geschreven en informatief.
@snel70: fijn om te horen :)
Mercedes-Benz. De uitvinder van de automobiel, van ESP, ABS, BAS, etc., etc. -> Das beste oder nichts??
@quinn: Mercedes is niet de uitvinder van ABS, dit was al in 1929 uitgevonden door Richard Voisin.
@rufctr01: ach dan 1 van die vele andere: http://tikobv.nl/innovatie.html
@rufctr01: Gabriel Voisin…
@quinn: ik ben best wel mercedes fan maar das beste oder nichts waren ze niet zo heel lang geleden ook vergeten. Man, man wat hebben ze een hele slechte tijd gehad, roest en electronica ellende was kind aan huis bij Benz.
Toch een grappige legacy om te hebben. In elke moderne auto waar je ooit in je leven in zal stappen zit iets wat jij hebt uitgevonden.
Mercedes, Voorsprong door techniek…
Hulde @ikschrijfookoverautos, fijn artikel dat prettig weg leest! Dikke lebber op je koppakkingen en ABS.
@vonklausenburg: #nohomi
@vonklausenburg: #nohetero
Die zal een mooi pensioen tegemoet gaan!
Als men in 1999 de 360 modena ook had uitgerust met ESP, had ik het apparaat hoogstwaarschijnlijk niet total loss gereden. (op een onverwacht gladde weg) Het zal wel niet “stoer” zijn: maar mijn volgende sportauto heeft ESP en dat zal ik nooit uitzetten.
@powerblue: volgens mij zit er wel iets van esp op, ik weet niet exact wat, heb het bij mijn modena nog niet uit durven proberen. Het kan zelfs uitgezet worden….
@ttr6: ASR zit erop. Voorkomt wielspin. Maar als je eenmaal dwars gaat heb je daar niets aan.
Overigens is níet Mercedes-Benz uitvinder van ESP, maar Bosch: Mercedes-Benz is wel de eerste die het gebruikte.
Anton van Zanten, die het Electronic Stability Program (ESP) heeft uitgevonden, heeft de Lifetime Achievement-prijs gewonnen in de European Inventor Awards. Van Zanten (75) stond in de finale met Tore Curstedt, de uitvinder van een beademingsapparaat voor pasgeboren baby`s, en Alain Carpentier, de uitvinder van het kunsthart.
De prijs wordt jaarlijks uitgereikt door het Europees Octrooibureau (EOB). Van Zanten nam de award op 9 juni 2016 in Lissabon in ontvangst tijdens de officiële uitreiking.
Van Zanten ging in de jaren `70 aan de slag bij Bosch in het team dat ABS ontwikkelde. In de jaren `80 begon hij met het ontwerpen van ESP, wat in 1995 op de markt werd gebracht.
Leuk stukje, anders kom je nooit iets te weten over de man achter iets.