In het Nederlands spreken we van “askanteling”, maar wat wordt hiermee bedoeld, wat zijn de voordelen en zijn er ook nadelen?
Caster heeft alleen betrekking op de sturende wielen, in de meeste gevallen zijn dat dus de voorwielen. Voor we overgaan op het meer technische verhaal: je bureaustoel of het winkelwagentje bij de lokale supermarkt heeft ook caster. Deze askanteling (we gebruiken de termen door elkaar) zorgt ervoor dat de wielen van je stoel of karretje met het voorwerp meedraaien in de rijrichting. Hoe dat komt?
Het gaat bij dit verhaal zoals gezegd om de sturende as, die onder een bepaalde hoek wordt geplaatst ten opzichte van een verticale lijn die je door de wielas kunt trekken. Klinkt wazig, is het niet. Zie onderstaand plaatje:
Links op het plaatje zie je positief caster. Deze variant vind je in principe op elke auto en dus laten we negatief caster in dit verhaal achterwege. Positief caster kan worden gerealiseerd door het plaatsen van de (McPherson-)veerpoot of de fusee-as onder een bepaalde hoek, wat in bovenstaande afbeelding wordt weergegeven met de schuine lijn die door de as van het wiel loopt. Om het nog wat visueler te maken plakken we er (motorblog-grapjes incoming) nog een foto bij van de voorvork van een motorfiets.
Belangrijk om te onthouden is dus dat het wiel om de schuine as heen “kantelt” zodra er wordt gestuurd. Dit heeft grote gevolgen voor de rijeigenschappen van je auto of motor. Door positief caster zullen de sturende wielen de rijrichting van de auto volgen en da’s vooral fijn in rechte lijn, want stabiel. Het kan dan ook uitkomst bieden bij auto’s die wat zoekerig over de weg meanderen op een recht stuk.
Daar staat tegenover dat het sturen zwaarder wordt naarmate de auto meer positief caster heeft. Op zich geen probleem aangezien stuurbekrachtiging tegenwoordig gemeengoed is. Tegelijkertijd lever je natuurlijk wel een stukje stuurgevoel in. De Toyota Starlet van ondergetekende heeft bijvoorbeeld geen stuurbekrachtiging en daardoor voelt het alsof je de vooras in je knuisten hebt. Ultiem genot én het heeft iets ontzettend mannelijks. Dit heeft verder weinig met het verhaal te maken, maar ik moest het even kwijt.
Positief caster heeft echter niet alleen gevolgen voor de rechtuitstabiliteit. Doordat de voorwielen om een (al dan niet denkbeeldige) schuine as draaien zodra er gestuurd wordt, zal het buitenste wiel door deze schuine beweging meer negatief camber krijgen. Daarmee bedoelen we dat de bovenzijde van dit wiel ten opzichte van de onderzijde naar binnen wijst. Dit is goed voor de grip en dus voor de bochtensnelheid, maar er kleeft nog een voordeel aan.
Door askanteling zal het negatief camber (zie de voorwielen van de Ferrari hierboven) alleen toenemen zodra er gestuurd wordt. Rijdt de auto rechtdoor, dan zullen de wielen dus meer rechtop op het asfalt staan en da’s positief voor de bandenslijtage. Hier staat weer tegenover dat het buitenste wiel nog zwaarder wordt belast in bochten, omdat hier meer gewicht op gaat rusten. In het uiterste geval tilt je auto het wiel aan de binnenkant zelfs op en dat is uiteraard ongewenst, want minder rubber dat contact maakt met de ondergrond. Overigens zullen racewagens meer caster hebben dan bijvoorbeeld een lichte, wendbare straatauto.
Lang verhaal kort: in principe is elke auto uitgerust met positief caster, om zo de rechtuitstabiliteit van de voorwielen te vergroten. Bovendien heeft askanteling gevolgen voor de mate van negatief camber in bochten, al is dit met name in de racerij van belang. Positief caster kan echter niet eindeloos worden vergroot, omdat het sturen steeds zwaarder of zelfs onmogelijk zou worden.
Ik heb mijn auto verlaagd, daardoor veranderde het caster. Dit kon ik corrigeren door de afstandsringen van de bovenste draagarmen te verplaatsen. Dit werkt niet met een mcpherson setup…
@fiero: vertel? Mijne is ook verlaagd maar m’n caster is denk ik het zelfde gebleven daar er compleet andere veren en dempers onder kwamen.
@dutchdriftking: Dat hangt ondermeer af van het type en de geometrie van je ophanging. Heb jij een wishbone, dan zal er weinig veranderen aan je caster angle. Maar heb jij een swingarm dan kan het wel gevolgen hebben. Hiermee beïnvloed je vervolgens ook je anti-dive en anti-squad mee (mate van duiken bij remmen).
Mooi stukje techniek. Als je het zo leest heel simpel. Maar nooit overna gedacht!
Ik heb zelf het idee dat het altijd veel beter zichtbaar is bij achterwielaandrijving. Maar wellicht komt dat ook doordat dan de wielen een veel scherpere hoek kunnen maken. Leuk verhelderend stukje zo.
@lekbak: dat heet camber en niet caster
@cthijs: het een is een gevolg van het ander, immers staan de wielen alleen zo krom als ze in een bocht staan. Komt ook overeen met het weinige stuurgevoel omdat ze zo zwaar bekrachtigd zijn.
@lekbak: Mercedes had altijd erg veel caster, als je zo’n oud ding met ingestuurde wielen geparkeerd zag staan leek het net of ‘ie ergens tegenop was gereden… Misschien heb je het daaraan overgehouden??
@davelepeef: waarschijnlijk, zelfs de w211 heeft het nog. Het gevolg is een bizar kleine draaicirkel. Mijn w124 station, toch niet de kleinste auto, kon straatje keren waar een polo moest steken. Één van de vele dingen die mij zo fan maken van Mercedes.
Ferrari, ducati, woohoo!! Topdag!
Ik ben een leek, maar caster is dus hetzelfde als camber?
@wilbertg: caster creëert bij insturen meer camber. Soort van progressief camber dus. Hoe meer je in stuurt hoe meer camber.
@wilbertg: nee. Camber is het naar binnen of naar buiten staan van het wiel. Japanners zijn er dol op als ze hun auto verleuken. Je kent het vast wel, die Japanners die alleen op het binnenste van hun band rijden omdat de velgen gekanteld zijn.
Caster is het naar voren of achteren zetten van het wiel ten opzichte van de as waarom het draait. Kijk naar je fiets; er zit een kromming in je voorvork zodat het wiel naar voren staat ten opzichte van het draaipunt van het stuur. Dàt is positief caster.
Camber kan een gevolg zijn van caster als het wiel gedraaid is. Dus als je een bocht maakt met je auto.
@lekbak en @hans33sw: bedankt voor de uitleg! Weer wat geleerd! :-)
@wilbertg: om het simpel te zeggen is er caster om de rechtuit rijstabiliteit van de auto te verbeteren dwz dat de de askanteling er voor zorgt dat de auto automatisch rechtuit wil dus na de bocht zal het stuur door de wrijving van de wielen in rechtuitpositie geduwt worden.de camber is de hoek die het wiel met het wegdek maakt deze zal in combinatie met caster ervoor zorgen dat de band in de bocht een beter contact met het wegdek maakt waardoor de bochtenstabiliteit verbeterd.camber is in een maximale positie vaak wel te zien als de wiel naar binnen of buiten staan,caster is met de wielen rechtuit niet te zien
@wilbertg:
Niet alleen een leeek?. Maar ook niet goed gelezen. Staat er namelijk beide goed uitgelegd! ?
Weer wat wijzer
Castor is een mooi ding idd! Het is alleen wel zo dat dit bij de meeste auto’s niet te verstellen is. Bij de mijne heb ik het aan kunnen passen met spulletjes van whiteline. Fabrikanten verzinnen ook wel eens wat. Zo heeft de MG ZS meer caster dan de rover 45 door de bovenste draagarmen l+r om te wisselen ;)
Leuk artikel. En daar is ie weer, de favo starlet haha. Blijft een leuk karretje
Dit zijn wat mij betreft toch wel de betere blogs op autoblog. Leest lekker weg, zitten leuke stukjes tekst in (over de Starlet) en je leert er ook nog wat van. Erg prettig! Ga zo door MauritsH!
Interresant stukkie weer..
Ik heb het altijd erg duidelijk gevonden bij de 2CV;
[url=http://s182.photobucket.com/user/jozg44/media/1988%20Citroen%202CV6/IMG_0022.jpg.html]2CV die instuurt[/url]
In het Engels heten zwenkwieltjes ook caster wheels;
[url=http://www.casterwheelsco.com/upload/middle/Stainless_Steel_Caster_Wheel_282_0_1300240025.jpg]Zwenkwieltje[/url]
En misschien wel het extreemste voorbeeld van wat het met je wielen doet als je instuurt;
[url=http://forums.bajasae.net/forum/uploads/473/2008_cornell.jpg]Baja Buggy[/url]