Fernando Alonso: een 17-jarige F1 carrière in vogelvlucht

De wenkbrauw geeft er de brui aan.

Het was toch nog wel een beetje schrikken toen Alonso en McLaren gisteren bekendmaakten dat we de Spanjaard volgend jaar niet terug zullen zien op de F1-grid. Oké, Fernando gaf steeds vaker aan dat hij eigenlijk wel genoeg had van de sport. Alonso zit dan ook in een lastig parket. Dat de tweevoudig kampioen nog steeds bij de beste coureurs in het veld hoort staat eigenlijk buiten kijf, maar desalniettemin heeft ALO vrijwel geen perspectief op overwinningen laat staan kampioenschappen. De topteams hebben namelijk een soort cordon sanitaire opgetrokken rondom de tweevoudig kampioen en winnen met zijn huidige team McLaren, dat zit er op korte termijn niet in. Zodoende heeft de 37-jarige veteraan besloten dat hij er genoeg van heeft en een andere uitdaging op gaat zoeken. Maar hoe is het eigenlijk zo ver gekomen? Bij deze een terugblik op een indrukwekkende F1-carrière, die nog zo veel indrukwekkender had kunnen zijn.

Opstapklasses
Hoewel dit artikel vooral gaat over FA’s F1-carrière, kunnen we de weg naar de F1 natuurlijk niet geheel ongemoeid laten. Alonso was er vroeg bij: als driejarig mannetje begon hij met karten, met zijn vader als monteur. Volgens de overlevering was er niet enorm veel geld voorradig in huize Alonso, zoals dat wel het geval was bij sommigen van zijn concurrenten. Soms moet je dat soort verhalen echter met een korreltje zout nemen. Coureurs vertellen nou eenmaal graag dat ze hun carrière niet te danken hebben aan een grote zak geld van hun vader, maar puur op talent verdiend hebben.

Hoe het ook zij, Alonso deed het -uiteraard- goed in de karts. Hij won verschillende Spaanse kampioenschappen en in 1996 ook de Junior World Cup. In 1997 won ‘Nando de Spaanse én Italiaanse Inter-A titel en in 1998 won hij nog een keer de Spaanse Inter-A titel en pakte hij de tweede plek in het Europees kampioenschap. Spaans race-coryfee Adrian Campos was onder de indruk en gaf Alonso zijn eerste test in een formule-auto op het circuit van Albacete. Een jaar later debuteerde Alonso in de Euro Open MoviStar by Nissan, de latere World Series by Renault. ALO won direct het kampioenschap, zij het op het nippertje. In de laatste race scoorde hij de snelste ronde van de race én de overwinning en troefde daarmee rivaal Manuel Gião af. Manuel wie? Precies ja…

Weer een jaar later, we spreken 2000, was het tijd voor de stap naar de F3000. De voorloper van het GP2 en F2 kampioenschap stond destijds al bekend als de kweekschool voor F1-talent. Wel waren de coureurs vaak al wat ouder als ze de klasse bereikten. Met zijn leeftijd van 18,5 jaar was Alonso bijna een jaar jonger dan de op een na jongste coureur in het kampioenschap. Het begin was moeizaam. Na zes races stond Alonso nog gelijk met Christijan Albers in de stand met nul punten achter zijn naam. In de laatste vier races redde de Spanjaard zijn toekomst in de F1. In de zevende race scoorde hij zijn eerste puntje met een zesde plaats en in de laatste twee races werd hij tweede respectievelijk eerste. In de eindrangschikking was het voldoende voor plek vier, achter Bruno Junqueira, Nicolas Minassian en Albers’ teamgenootje Mark Webber.

Het debuutjaar bij Minardi
In 2001 promoveerde Alonso als 19-jarige naar de F1. Destijds een sensatie; hij was de derde jongste debutant ooit. ‘Nando moest bescheiden beginnen bij Minardi, het Italiaanse traditieteam dat traditioneel aan de achterkant van de grid te vinden was. Het zou overigens het eerste jaar worden onder de bezielende leiding van Paul Stoddart, die het jaar ervoor nog de teambaas was van Webber en Albers in de F3000. De nieuwe leiding zorgde echter niet voor een ommezwaai bij het team: dat bleef relaxt achter de rest van het veld aanhobbelen.

Alonso kon alleen zijn talent tonen door teamgenoot Tarso Marques te verslaan. Dat deed hij dan ook over het algemeen, hoewel we daarbij moeten aantekenen dat Alonso eventuele nieuwe onderdelen ook altijd als eerste kreeg. Je zou kunnen zeggen dat hij al vroeg leerde dat het belangrijk is de ‘nummer 1′ van het team te zijn. Als je echter de officiële eindstand van seizoen 2001 bekijkt, zul je zien dat Marques boven Alonso geëindigd is. Fernando’s beste resultaat was namelijk een tiende plaats, terwijl Tarso een keer negende werd in een race waarin ‘iedereen uitviel’. Voor beide posities kreeg je destijds nog geen punten, maar ze tellen wel mee om de eindrangschikking te bepalen. Tarso is dus een van de weinigen die kan zeggen dat hij Alonso verslagen heeft als teammaat in de F1. Zijn F1-carrière was na 2001 echter wel over. Dat is dan weer minder fijn.

Het grote succes bij Renault
In 2002 deed Fernando een stapje terug om in 2003 een stapje vooruit te kunnen maken. Hij ging testen voor het team van Renault, dat het team van Benetton weer eens in eigen beheer had genomen. Renault was (net als nu?) op de weg naar boven en Fernando was de man die daar uiteindelijk maximaal van profiteerde. In 2003 bemachtigde hij het beloofde racezitje naast Jarno Trulli. Al snel volgde het eerste podium in Maleisië en later dat jaar ook de eerste overwinning in Hongarije. In 2004 stagneerde de opmars een beetje: Alonso won geen race. Trulli wel, die pakte in Monaco de enige overwinning uit zijn carrière. Toch werd de Italiaan later ingeruild voor zijn landgenoot Fisichella (via een kort en vreemd intermezzo met Villeneuve).

In 2005 viel daarna alles op zijn plek voor Alonso. Fisico kon hij makkelijk hebben en de Renault ging als een speer, mede dankzij de fameuze ‘massademper’ in de neus. In 2005 voerde Alonso een strijd met Raikkonen in de McLaren. Die laatste was, zeker aan het eind van het jaar, de snellere auto. Maar de Macca was ook onbetrouwbaar. Alonso’s constantheid leverde hem zodoende de titel op.

2006 was in veel opzichten een herhaling van zetten, behalve dat de grote rivaal dit jaar niet gevormd werd door Raikkonen met zijn McLaren, maar door Schumacher met zijn Ferrari. De grootmeester had een verschrikkelijk seizoen beleefd in 2005, maar Ferrari kwam terug in 2006. Net als in 2005 speelde onder andere technische malheur, dit keer van Shuey, Fernando in de kaart. De Spanjaard pakte zijn tweede titel. Nog een mijlpaal: de wenkbrauw pakte dit jaar ook zijn eerste zege in Monaco. De winst tegen de vertrekkende Schumacher leek een teken aan de wand te zijn. Het stokje werd overgedragen, zou je kunnen zeggen. De wereld lag aan Alonso’s voeten. Niemand had kunnen bevroeden dat het, zeker in sportief opzicht, vanaf hier alleen nog maar bergaf zou gaan.

McLaren part one
Fernando verliet voor seizoen 2007 namelijk het bekende, (voor hem) warme nest van Renault ten faveure van de kille, robotachtige toko van Ron Dennis. Het waren de hoogtijdagen van Rons drang om de perfectie na te streven met McLaren. De schroeven van het glazen paleis in Woking mochten geen zichtbare kruiskoppen hebben en Alonso zelf liefst geen lange lokken. Met een kortgeschoren koppie werd Alonso gepresenteerd naast de eveneens kortgeschoren rookie Lewis Hamilton, die achtereenvolgens het Europese F3 kampioenschap en de GP2-serie gewonnen had.

Dat Lewis snel was, wist iedereen. Dat hij in zijn eerste seizoen al de grote nieuwe held van de F1 kon bedreigen, dat hadden echter weinigen verwacht. Naarmate het seizoen vorderde kwam LH44 steeds beter tot zijn recht. Alonso voelde de hete adem in zijn nek en dacht dat het Britse team haar Britse rijder misschien wat voortrok. Dus greep de Spanjaard terug op dubieuze technieken. In Hongarije kookte de frustratie over. Alonso liet Hamilton opzettelijk wachten in de pitstraat, zodat die laatste tijdens de kwalificatie geen goede laatste run meer kon maken.

Later brak ook nog de controverse rondom Spygate los. McLaren had wat documentjes gejat van Ferrari. Dit kwam McLaren op een boete van 100 miljoen Dollar en diskwalificatie in het constructeurskampioenschap te staan. Boze tongen beweren dat de zaak door toedoen van onder andere Alonso aan het licht kwam. Ondanks de diskwalificatie in het constructeurskampioenschap mochten de twee McLaren-coureurs overigens nog wel strijden om het WK bij de rijders. Hamilton leek op de titel af te stevenen, maar gooide die in de laatste races alsnog in het putje. De eindstand van het WK 2007 luidt als volgt: 1) Raikkonen, 110 punten. 2) Hamilton, 109 punten. 3) Alonso, 109 punten. Alonso zelf leek het allemaal wel oké te vinden. Hij was al op de weg terug naar Renault.

De comeback bij Renault
Misschien had Alonso gedacht dat hij bij Renault gewoon weer kon beginnen in de positie waarin hij het team verlaten had. Maar dat was dan een misrekening. Waar zijn eerste periode bij Renault zich kenmerkte door een opwaartse lijn bij het team, was Renault nu op de weg naar beneden. De R28 was duidelijk minder snel dan de bolides van Ferrari en McLaren. Hét moment van het jaar kwam in Singapore, waar zich de fameuze crashgate-affaire afspeelde. Alonso’s teamgenoot Nelson Piquet junior crashte opzettelijk in de muur in opdracht van de honcho’s van het team, teneinde Alonso track position te geven op het stratencircuit en zo de overwinning te scoren. Je moet het ze nageven: het plannetje werkte perfect.

Later kwamen alle machinaties echter aan het licht en Alonso’s manager en Renault-teambaas Flavio Briatore, alsmede Renaults technische man Pat Symonds, moesten op de blaren zitten. Piquet ook, maar dankzij zijn medewerking aan het onderzoek werd hem gratie verleend. Teflon-Alonso bleef echter buiten schot. Sterker nog, hij mocht zijn overwinning om een of andere reden zelfs houden. Toen hem later gevraagd werd of hij die holle zege zelf ook beschouwt als een victorie, zei de Spanjaard ‘yes’. Kenmerkend.

Door alle kerfuffle zijn de meesten alweer vergeten dat Alonso een race later in Japan een heuse heldendaad verrichtte door de Grand Prix daar op zijn naam te schrijven. Met een beetje dank aan de weergoden, maar desalniettemin op merites. Misschien zijn deze twee races wel de ultieme microcosmos van Alonso’s carrière. Zijn talent staat buiten kijf, maar de kosten om hem in je team te hebben kunnen hoog zijn. En dan hebben we het niet alleen over geld.

Ferrari biedt uitkomst, of toch niet?
Hoewel de tweede periode bij Renault twee jaar duurde, hebben we het hierboven alleen over 2008 gehad. Waarom? Omdat 2009 een totaal meh-jaar was voor Alonso. Renault was op weg naar de exit, die uiteindelijk gevonden werd in de verkoop van het team aan Genii Capital. Alonso presteerde consistent zoals hij altijd doet, alleen de R29 was nog trager dan de R28. Maar één keer bereikte FA het podium, uitgerekend in Singapore.

Toch was iedereen in de F1 nog steeds betoverd door het talent van de Spanjaard. Zozeer zelfs dat Ferrari besloot Kimi Raikkonen 25 miljoen Dollar te geven om er een jaartje tussenuit te gaan (uiteindelijk werden het twee jaren). Dit werd mede mogelijk gemaakt door sponsor Santander. Want dat mag wel even gezegd worden: Alonso’s opmars in de F1 liep parallel aan de hoogtijdagen van de Spaanse natie op economisch en (dus) sportief gebied. Rafa Nadal domineerde op de tennisbaan, het Spaanse elftal werd Europees en later Wereldkampioen en Alonso was de man in de F1. Santander was al sponsor geworden van McLaren toen Alonso daar ging rijden (en dat contract liep nog), maar deed Ferrari er even bij.

De keuze voor de Spanjaard leek zich uit te betalen. Twéé keer sleepte de wenkbrauw zijn rode bolide bíjna naar een wereldtitel, in 2010 en in 2012. Vooral in 2010 had het misschien moeten gebeuren, maar in de laatste race maakte Ferrari een inschattingsfout. Alonso ving die race in Abu Dhabi aan als de leider in het kampioenschap, maar het team beschouwde Mark Webber, die op de tweede plaats stond, als de grootste concurrent. Webber vergooide echter zijn kwalificatie en startte slechts als vijfde, twee plaatsen achter Alonso. Vettel pakte de pole.

In de race maakte Webber een vroege stop en Ferrari besloot de Ozzie te coveren door Alonso ook te laten stoppen. Alonso kwam daadwerkelijk voor Webber weer de baan op, maar achter een heel zwikje andere coureurs. In de rest van de race slaagde hij er niet in om -of all people- de voor -jawel- Renault rijdende Vitaly Petrov in te halen. Alonso en Webber eindigden slechts als zevende en achtste, terwijl Vettel de race won. Zodoende pakte de Germaan als een duvel uit een doos alsnog het WK, met vier puntjes meer dan Alonso.

McLaren part deux
De jaren bij Ferrari vorderen en Fernando verlengt zelfs zijn contract bij het team tot en met 2016. Maar het seizoen van 2014 is een ramp. Ferrari wint niet één keer. Misschien moeten we ook concluderen: Alonso maakt de auto niet beter. Wel doet de kampioen wat hij altijd doet door zijn nieuwe teamgenoot Kimi Raikkonen op te vreten. Doch in zijn hoofd is het klaar bij Ferrari. Murw geslagen door de dominantie van eerst Red Bull Racing en nu Mercedes forceert de Spanjaard een vertrek uit Maranello. Later zal hij vertellen dat de druk hem gewoon te veel werd bij team rood.

Maar waar moet je dan naartoe? Het is op dit moment (eind 2014) duidelijk dat niemand een vuist kan maken tegen Mercedes en dat waarschijnlijk ook niet zal kunnen doen in de nabije toekomst. Mercedes heeft immers een volstrekt dominante PU gebouwd en er geldt een bizarre engine freeze, dus de anderen vechten met een hand achter de rug gebonden. Behalve Honda dan. De Japanners plannen een terugkeer in de sport, maar omdat ze pas mee gaan doen in seizoen 2015 hebben ze een heel jaar de tijd gehad om zonder enige vorm van beperking een mega-PU uit de grond te stampen. Het lijkt een appeltje-eitje: gewoon het concept van Mercedes kopiëren, er wat VTEC-magie op loslaten en hoppa, kat in het bakkie.

Omdat Honda ook nog eens in zee gaat met McLaren, kan je het Alonso vergeven dat hij dacht dat zijn beste kans om Mercedes te verslaan een hernieuwd verblijf bij McLaren zou zijn. Immers is die combinatie, McLaren-Honda, legendarisch in de sport. Inmiddels weten we echter dat resultaten uit het verleden niet altijd een garantie vormen voor de toekomst. Zo’n belachelijk succes als het originele McLaren-Honda avontuur was, zo belachelijk slecht is de reïteratie.

Hierbij komt weer de negatieve kant van Alonso om de hoek kijken. In plaats van door te bikkelen met de Honda-motor, dwingt hij bij zijn team af dat het klantenmotoren betrekt van zijn oude liefde Renault. Anders is de Spanjaard pleite, zo luidt het. McLaren bindt in en verliest daarmee haar fabriekssteun en ettelijke miljoenen aan Yens. Het is begrijpelijk om dit te willen na drie jaar misère, maar het is geen rationele beslissing. Dat blijkt dit jaar: Toro Rosso is ongeveer even goed met de Honda-PU dit jaar als met de Renault-PU vorig jaar. Hetzelfde maar dan omgekeerd geldt voor McLaren. Alonso heeft nu genoeg gezien en trekt zijn conclusies. Hij zal het graag anders gezien hebben, zeker, maar tegelijkertijd gaat de Spanjaard ook gewoon weer verder naar de volgende uitdaging. Of McLaren als team er ook weer bovenop komt, dat is hun zorg.

De toekomst
Het verschil met vroeger is alleen wel dat Alonso nu niet meer binnen de F1 terecht kan voor een nieuw begin. De topteams hebben gezien wat er in het verleden gebeurd is en besloten dat de voordelen van een 37-jarige Alonso in hun team opnemen niet opwegen tegen de nadelen. Zelfs Red Bull Racing durft een dergelijke stunt niet aan. Dus moet Alonso zijn heil zoeken buiten de F1. Waarschijnlijk gaat hij zijn geluk in Amerika beproeven. En waarschijnlijk zal hij daar ook weer het nodige succes genieten. Maar of hij in de States wel jarenlang voor hetzelfde team zal uitkomen zonder op enig moment bonje te krijgen met zichzelf, de teambazen of teamgenoten, dat durven we niet te zeggen.