Renault 5 Turbo 3E krijgt in-wheel-motoren: deze auto’s hadden het ook

De nieuwe Renault 5 Turbo 3E krijgt iets unieks: in-wheel-motoren. Maar toch is Renault daar niet de eerste mee: deze auto’s hadden het ook.

In dit verhaal:

• Wie was de eerste met in-wheel-motoren?
• Welke auto’s maakten eerder gebruik van in-wheel-motoren?
• Welke motor gebruikt Renault voor de 5 Turbo 3E?

Een voorwielaangedreven Porsche

Net als Porsche plakt Renault de letters Turbo op een elektrische auto. En net als Porsche gebruikt Renault in-wheel-motoren. Waarom is het dan uniek dat Renault deze motoren gebruikt? “We weten geen andere fabrikant die er op dit moment gebruik van maakt,” vertelde een designer enthousiast tijdens de presentatie van de 5 Turbo 3E. En dat klopt ook: Porsche monteerde ze bijna 130 jaar geleden — bepaald niet ‘op dit moment’.

In 1897 ontwikkelde Ferdinand Porsche zijn eerste naafmotor voor Béla Egger & Co, het bedrijf waar hij destijds werkte. Daarna vertrok hij naar Jacob Lohner & Co, waar hij pas echt op stoom kwam. Speciaal voor de wereldtentoonstelling van 1900 in Parijs bouwde hij een nieuwe wielnaafmotor. Op diezelfde wereldtentoonstelling demonstreerde Rudolf Diesel trouwens een prototype van zijn dieselmotor, terwijl op een andere plek de allereerste roltrap werd getoond. Porsches auto had twee motoren, die de voorwielen aandreven: met 2,5 pk per stuk bezorgden ze de Porsche een topsnelheid van 32 kilometer per uur.

Niet veel later jaar bouwde Porsche een raceauto met vierwielaandrijving, de Lohner-Porsche Mixte, een hybride met vierwielaandrijving. Hoe dat vierwielaandrijvingssysteem eruitzag? Vier naafmotoren! Je kunt deze auto, door Porsche La Toujours Contente genoemd, overigens nog steeds bekijken in fahr(T)raum, een Oostenrijks museum dat aan Ferdinand Porsche gewijd is.

Naar de maan

Porsche was niet de enige die naafmotoren gebruikte. Aan het eind van de negentiende eeuw werden er patenten verleend aan diverse uitvingen, die uiteraard allemaal net een beetje anders waren. Dat waren niet alleen elektrische motoren, maar ook verbrandingsmotoren en stoommotoren. Lohner was echter het bekendste bedrijf dat het op enige schaal toepaste. Porsche verliet het bedrijf in 1906, maar Lohner ging nog door met het bouwen van de auto’s tot 1920. Daarna raakte de in-wheel-motor een beetje uit de gratie, vooral omdat gaandeweg de verbrandingsmotor het won van de elektromotor.

Toch was de Lohner-Porsche met zijn naafmotoren decennia later nog een belangrijke inspiratiebron voor een heel ander voertuig: de Moon Buggy, officieel Lunar Roving Vehicle. Deze werden in de jaren zeventig door de NASA op de maan gebruikt, waar ze nog steeds staan. Tijdens die reisjes (de langste was 35,9 kilometer) werden vooral stenen verzameld, die meegingen naar de aarde voor onderzoek.

Eerdere auto’s met in-wheel-motoren

Daarna zagen we de in-wheel-motor vooral bij concept cars, zoals de Mitsubishi MIEV (2005), Honda FCX (2005), Citroën C-Métisse (2006) en Peugeot BB1 (2009). Bij die laatste was het noemenswaardig dat Peugeot daadwerkelijk journalisten met de auto liet rijden; veel concept cars zijn daar niet toe in staat, maar de BB1 was full functional. Het merk speculeerde zelfs over productie, maar zestien jaar later lijkt het een veilige aanname dat dat er niet meer van zal komen.

Het Monegaskische sportwagenmerk Venturi kondigde ook een productiemodel aan met in-wheel-motoren, namelijk de Venturi Volage, voor het eerst te zien op de Salon van Parijs in 2008. Je kent Venturi misschien nog van de GT die het merk in de jaren tachtig maakte, met een PRV-motor met turbo. In 2000 ging Venturi echter failliet, waarna het besloot dat de toekomst elektrisch was. Dat leidde tot de Fétish, waarvan er 25 verkocht zijn. In dit verhaal kijken we echter naar de Volage, die het productiestadium nooit haalde. De concept car uit 2008 was voorzien van het Michelin Active Wheel. Elk van de wielen had daarbij twee elektromotoren: eentje voor de aandrijving en eentje voor de elektrische ophanging. Met een vermogen van ongeveer 300 pk sprintte je in minder dan vijf seconden naar de 100. Zelf had het bandenmerk in 2004 al de concept car Hy-Light laten zien, maar het project kwam niet van de grond: in 2014 trok Michelin de stekker eruit.

Dat Active Wheel was een vinding om het hogere onafgeveerde gewicht in bedwang te houden. Andere merken probeerden dat weer op heel andere manieren. Zo was er in 2010 de Mercedes-Benz SLS AMG E-Cell met vier near-wheel-motoren. Die zouden de voordelen van in-wheel-motoren combineren met het voordeel van een lager onafgeveerd gewicht. Ook de productieversie ervan, de SLS AMG Electric Drive, had deze vier near-wheel-motoren. De wereld was echter nog niet klaar voor een elektrische sportauto met een prijs van meer dan vier ton: volgens sommige bronnen werden er maar negen exemplaren verkocht, maar Mercedes-Benz zelf houdt het op 23 stuks. De huidige elektrische G-Klasse, de G 580, is nu al succesvoller en is eveneens voorzien van vier near-wheel-motoren.

Hollands glorie

Een Nederlands merk met grootse plannen zou de in-wheel-motor pas echt tot grote hoogten stuwen. Nee, niet Spyker. De Lightyear 0 zou erdoor worden aangedreven. Het had zo mooi kunnen zijn, maar we weten inmiddels hoe het is afgelopen met de zonneauto uit Brabant. Dezelfde elektromotoren werden gebruikt in de Lordstown Endurance, die niet veel succesvoller was dan de Lightyear. Na 450 exemplaren kwam de productie van deze Amerikaanse pick-up ten einde.

Er is nog een Nederlands bedrijf dat heil ziet in de in-wheel-motoren, maar daarvoor moeten we kijken naar een restomod — al spreken de makers over een ‘electromod’. Vorig jaar leverde The Landrovers de eerste elektrische Defender, 600 pk sterk en voorzien van vier motoren. Het Amsterdamse bedrijf had al in 2022 een prototype gereed en is overtuigd van de voordelen: geen olie, geen versnellingsbak, geen assen, minder onderhoud. En dan gaat de accu ook nog eens een miljoen kilometer mee, bezweert het bedrijf. Dat komt wel met een prijskaartje, want de prijzen beginnen bij 482.500 euro.

BMW ziet er heil in

Je zou dit verhaal kunnen lezen als een reeks mislukkingen en mooie projecten die niet van de grond kwamen, en denk je misschien dat het inmiddels over en uit is voor de in-wheel-motor. Maar alle begin is moeilijk en fabrikanten hebben het nog geenszins opgegeven. Niet alleen Renault ziet het zitten met de naafmotor, ook andere fabrikanten denken nog steeds dat het een goede optie is. Naar verluidt is de nieuwe sportwagen van BMW voorzien van in-wheel-motoren. BMW werkt al sinds 2021 samen met DeepDrive, een startup uit München die zulke motoren produceert. DeepDrive werkt niet alleen samen met BMW, maar ook met andere fabrikanten en toeleveranciers, waaronder Continental. BMW liet vorig jaar echter weten dat dat niet op korte termijn tot een productiemodel zou leiden. “DeepDrive heeft een spannende visie ontwikkeld voor de elektrische aandrijving van de toekomst,” zei Karol Virsik afgelopen jaar. Virsik werkt bij BMW aan nieuwe voertuigconcepten en technologieën. “Met onze Startup Garage experimenteren we met DeepDrive en onderzoeken we hoe aandrijvingen eruit zouden kunnen zien in de generatie na de volgende.” De tests van BMW verliepen overigens goed, aldus Virsik. “De prototype-onderdelen van DeepDrive overtroffen grotendeels onze specificaties. Dat is echt ongebruikelijk in zo’n vroeg stadium en met een volledig nieuwe technologie.” Het lijkt er echter niet op dat de Duitsers Renault te snel af zullen zijn met het implementeren van deze technologie.

Welke motor krijgt de Renault 5 Turbo 3E?

Renault heeft nog geen exacte specificaties over de motoren van de nieuwe 5 Turbo 3E gedeeld. We weten dat de motoren 200 kW zullen leveren, maar verdere details zijn nog spaarzaam: het duurt immers nog twee jaar voordat Renault de auto’s gaat afleveren. “We maken geen eigen motoren, maar gebruiken een aangepaste versie van een toeleverancier,” liet projectleider Michael Grosjean weten bij de presentatie in Frankrijk.

Laat er nu toevallig dit jaar een in-wheel motor beschikbaar komen met 200 kW. Fabrikant Elephe heeft vanaf het derde kwartaal van 2025 prototypes beschikbaar voor ‘geselecteerde fabrikanten’. We weten niet zeker of Renault van deze motor gebruik gaat maken, ook al omdat deze motor eigenlijk bedoeld is voor gebruik in de voorwielen, maar we konden in ieder geval geen andere fabrikant vinden die op korte termijn dergelijke motoren aan de industrie gaat leveren. Daarom — en omdat het je een beeld geeft van de grootte en het gewicht van zulke motoren — geven we je alvast wat details over de Sonic.1 van Elephe.

De motoren zijn compact: ze hebben een volume van 14 liter. Wel zorgen ze voor een hoger onafgeveerd gewicht, aangezien ze 40 kilo per stuk wegen. Om genoeg ruimte voor de motor te hebben, moeten 21 inch wielen gemonteerd worden. Dat maakt het niet helemáál zeker of Renault deze motoren gebruikt: de 5 heeft wielen die ‘maar’ 20 inch groot zijn.

Overigens bestaan er ook andere fabrikanten die met in-wheel-motoren bezig zijn, zoals Protean, waarmee Lotus geëxperimenteerd heeft. Al in 2010 liet Lotus Engineering, toch niet de eerste de beste als het gaat om onderstelafstemming, weten dat de voordelen van in-wheel-motoren ruimschoots opwegen tegen het hogere onafgeveerd gewicht. Bij een test van het merk met een bestaande auto verslechterde het weggedrag weliswaar iets, maar bij een nieuw ontworpen model zou hier in de ontwerpfase al rekening mee kunnen worden gehouden.