Een auto zo vooruitstrevend dat GM niet wist wat ze ermee aan moesten.
Flashback. Het is 2009. De kredietcrisis laat enorme sporen na. Gevestigde namen vallen bij bosjes om. In de Amerikaanse autowereld zijn er drie grote spelers: Ford, Chrysler en General Motors. Ford weet ternauwernood zelf het hoofd boven water te houden. Chrysler loopt enorme financiële schade op en ook The General is aan het wankelen. De laatste twee concerns moeten hun handen ophouden en de overheid om steun vragen om te kunnen overleven. Aan de ene kant hebben ze er natuurlijk een potje van gemaakt. Jarenlang werd er ouderwetse techniek verkocht, zonder te investeren in de toekomst. Niet alleen op technisch vlak, maar ook op financieel vlak. Ford had namelijk wél voldoende reserves om niet kopje onder te gaan. De houding van Chrysler en General Motors was stuitend. Gezien de enorme belangen en vooral vanwege vele duizenden banen die op de schop moesten, waren ze too big to fail. De vraag en goedkeuring voor het verlenen van staatsteun ging niet zonder slag of stoot.
Dat kwam niet alleen omdat General Motors en Chrysler er een financieel potje van hadden gemaakt, maar ook door de tomeloze arrogantie. Zo lieten de hoge heren zich tijdens de onderhandeling in privé-jets vervoeren en voorrijden met limousines. Niet dat het om de vorm gaat, absoluut niet. Maar op het moment dat je voornemens bent massa-ontslagen door te voeren en datzelfde volk min of meer om een lening moet vragen, is het raadzaam je iets nederiger op te stellen. Een van die mensen was Rick Wagoner. Onder zijn bewind wist GM tijdens deze bizarre periode een verlies van 82 miljard dollar te ‘behalen’. Dankzij dit hoogmoedige wanbeleid moest Wagoner op instigatie van het Witte Huis opstappen. Hij was het gezicht van alles dat slecht was aan de Amerikaanse autoindustrie.
Rick Wagoner werd in 2000 benoemd tot CEO van General Motors en voorzitter in 2003. Waar Wagoner erg goed scoorde was stroomlijnen van de productie en het snijden in kosten. Toch twee dingen waar de aandeelhouders erg tevreden mee zijn. Eén ding was Wagoner niet: een visionair. Zelfs niet op de korte termijn. Voor Wagoner waren alternatieven als hybrides en volledig elektrische auto’s niet winstgevend te krijgen en dus niet interessant voor General Motors. Klaar.
U ziet, we gaan telkens verder terug in de tijd. Het is niet de bedoeling Rick Wagoner in diskrediet te brengen. Dat heeft hij immer grotendeels zelf al gedaan. Het meest opmerkelijke is dat hij de mogelijkheid had om De Grote Verlosser te zijn in de autowereld. De Jesse Klaver van de mobiliteit. De ‘Elon Musk’ voordat Elon Musk ook maar dacht aan een elektrische auto, waarover later meer. General Motors heeft namelijk de kans gehad om zich als pionier van de autowereld te doen gelden. Sterker nog, ze waren het heel eventjes.
Dat begon in 1990, het jaar waarin General Motors diverse sportmodellen als de Lotus Omega, Chevrolet Corvette ZR-1 en GMC Syclone ter wereld liet komen. Hun meest vooruitstrevende model was echter de GM Impact Concept. In sommige gevallen gebruikte General Motors hun eigen naam als merknaam, meestal voor concept cars. Waarom kwam General Motors eigenlijk met zo’n rigoureus andere auto? Dit waren nog tijden dat 170 pk uit een 5.7 liter V8 acceptabel ‘pittig’ werd genoemd en een verbruik van 1 op 4 gewoon keurig was. Wat bewoog General Motors ertoe om toch zo’n auto te ontwikkelen? Er leek geen directe aanleiding te zijn.
De reden zat hem in de California Clean Air Act. Deze wet stelde voor dat 10 procent van alle in Californië verkochte auto’s vanaf 2003 geen uitstoot mochten hebben. Diverse merken gingen zo snel mogelijk over op het ontwikkelen van elektrische auto’s. Dit waren meestal reguliere auto’s waarvan de aandrijflijn omgebouwd was van ouderwets naar elektrisch.
De GM Impact moest een voorbode worden voor een dergelijke auto. Dat de auto weinig zou afwijken van de GM Impact bleek uit de volgende stap van GM Impact PrEView. Dit was een serie van een dozijn testexemplaren om ervaring met elektrisch rijden op te doen. Het was de bedoeling dat uiteindelijk 50 van dit soort auto’s voor dergelijke doeleinden ingezet gingen worden.
De Impact PrEView werd omgedoopt tot GM EV1 en werd geïntroduceerd in 1996. De auto had een zeer kenmerkend silhouet. Alles stond in het teken van de aerodynamica. Hoe beter deze was, hoe beter de prestaties en het verbruik van de auto. De grote verantwoordelijke voor dit ontwerp was Paul MacCready, die destijds CEO was van AeroVironment. Onder zijn leiding konden Mark Kaski en Dennis Little een zo strak en glad mogelijk ontwerp ontwikkelen. Alleen al tijdens de ontwikkelingsfase leerde GM enorm veel over aerodynamica en hoe dat het beste toe te passen was op auto-ontwerpen. Bij de EV-1 had het een mooi resultaat, de auto had een Cw-waarde van slechts 0,19.
De GM EV-1 was geen auto voor iedereen. Het was strikt een tweezitter. De auto was niet erg groot, de achterbak was zeer bescheiden. Dat is wel een punt waarbij de huidige elektrische auto’s enorme vooruitgang hebben geboekt. De EV-1 kon zo’n 150 kilometer op een volle accu halen, maar dan moest je echt héél erg voorzichtig doen. Dat was nog wel een uitdaging, want door de compacte afmetingen en het relatief hoge vermogen was het een auto waarbij je voor de lol graag wat sneller zou rijden. De driefase AC motor leverde bijna 140 pk en 150 Nm. Aangezien het direct beschikbaar was, voelde de auto veel sneller aan dan dat ‘ie eigenlijk was.
Het grote nadeel van de auto was de accutechniek anno jaren ’90. De EV-1 had een aluminium carrosserie en chassis, maar het gewicht bedroeg toch een flinke 1.700 kg. Dat kwam geheel op het conto van de accu’s. Ondanks het hoge gewicht aan accu’s, was de range behoorlijk beperkt. De eerste serie EV-1 haalde ongeveer 120 kilometer op een lading. Het laden duurde ook ‘eventjes’. Met de meegeleverde 110 volt kabel moest je 15 uur wachten voordat de accu’s helemaal vol waren. Voor thuis kon er een 220 volt lader geïnstalleerd worden, die het klusje kon klaren in grofweg drie uur.
Het interieur was zijn tijd eveneens ver vooruit. Tegenwoordig zijn de dashboards zeer strak en eenvoudig ingedeeld. De GM EV-1 had dat al in 1996. De bestuurder had voor zich wat die nodig had: een stuurwiel, richtingaanwijzers en bediening voor de ruitenwisser. Omdat de EV-1 geen koelvloeistof, olie of benzine aan boord had, waren meters daarvoor ook niet nodig. Alle bedieningselementen voor de radio en temperatuur kon je terugvinden in de hooggeplaatste middenconsole.
Van de EV-1 kwam er ook een tweede serie. Het grootste verschil zat hem in de accu’s, dat waren nu nikkel-metaal hybride batterijen. De actieradius werd hiermee aanzienlijk groter. Op een volle lading kon de EV-1-leaser maar liefst 200 km ver komen. In vergelijking met de huidige generatie elektrische auto’s is dat niet eens zo’n heel verkeerde waarde.
Er staat bewust ‘EV-1-leaser’. General Motors bleef namelijk altijd de eigenaar van de EV-1’s. De EV-1 kon alleen geleased worden. Daar waren een paar eenvoudige redenen voor. Ten eerste is het in Amerika vrij gebruikelijk om een auto te leasen. Je betaalt een maandelijks bedrag en na een paar jaar lever je hem weer in voor de volgende auto, die je ook weer least. General Motors zag de mensen die een EV-1 leasten meer als testpiloten dan eigenaren. Die mensen waren overigens niet de minsten: Tom Hanks, Mel Gibson en Danny DeVito hadden allemaal zo’n EV-1 en waren er stuk voor stuk lyrisch over. Niet de reclame waar General Motors op zat te wachten. Huh?
Het is verplichte kost om de documentaire ‘Who Killed The Electric Car’ te bekijken (en het vervolg ook). Om alle suggestieve veroordelingen als feiten te poneren gaat misschien wat ver, maar het staat onomstotelijk vast dat General Motors aan de ene kant een geweldig progressieve auto had gebouwd. Aan de andere kant probeerde hetzelfde bedrijf er, verwarrend genoeg, tegelijkertijd voor te zorgen dat het succes zo klein mogelijk was. Zo was het, bijvoorbeeld, extreem lastig om aan een EV-1 te komen. De ellenlange vragenlijsten voordat je überhaupt in aanmerking kon komen waren bizar. Dat deed GM met een reden, het was namelijk de bedoeling dat GM kon aantonen aan de overheid dat er absoluut geen vraag was naar elektrische auto’s.
Aan de ene kant was GM enorm goed bezig, aan de andere kant waren ze er enorm tegen aan het lobbyen. De tactiek die de Verenigde Staten onder Bush toepaste was even eenvoudig als effectief. Er werd vol ingezet op waterstof, een techniek die destijds nog écht in de kinderschoenen stond. De staat Californië werd door de VS aangeklaagd vanwege de wet die ervoor moest zorgen dat 1 op de 10 nieuwe auto’s geen vervelende uitstoot. Uiteraard verloor Californië de rechtszaak en moest het de wet intrekken. Alsof je het rookverbod in de horeca weer gaat opheffen: ze waren net de goede kant op aan het gaan. De lobbyisten waren gewoonweg te sterk. De grootste lobbyist van allemaal was overigens, ironisch genoeg, General Motors. Alsof je rector bent op een middelbare school en je zoon laat doubleren, terwijl zijn cijfers prima zijn.
In 2003 was het hele EV-1 verhaal afgelopen. Het sterfbed van de EV-1 was behoorlijk dramatisch. Omdat alle GM EV-1’s leaseauto’s waren, moesten ze uiteindelijk worden ingeleverd. Veel mensen die een EV-1 hadden geleased wilde graag de leaseperiode verlengen of de auto overnemen. GM was echter onverbiddelijk. Alle EV-1’s moesten ingeleverd worden zodat General Motors ze kon vernietigen. De EV-1 kreeg zelfs een officieus afscheid. Ex-bestuurders en EV-1 ‘fans’ verzamelden zich om te protesteren tegen de vernietiging van alle auto’s. Onder meer Baywatch-actrice Alexandra Paul werd gearresteerd tijdens de protesten.
Volgens General Motors was dit noodzakelijk. Het was namelijk erg duur om alle specifieke onderdelen te blijven produceren; iets wat moet gebeuren, ook als een auto uit productie is. Van de totale 1.117 geproduceerde EV-1’s bleven slechts een paar exemplaren gespaard van de automobiele jachtvelden. De auto’s werden gedoneerd aan diverse universiteiten, maar ook de maker van The Godfather trilogie, Francis Ford Coppola, wist er eentje te bemachtigen.
Het leven bestaat uit keuzes maken. Rick Wagoner heeft een aantal uitstekende keuzes gemaakt. Voor lange tijd kon hij de GM aandeelhouders tevreden houden. Toen hij in 2003 het EV-1 project vakkundig de nek omdraaide, kraaide er amper een haan naar. Te weinig mensen wisten er vanaf. Wel was er een jonge knaap, geboren in Zuid-Afrika, maar woonachtig in Californië. Hij was het er totaal niet mee eens dat de EV-1’s vernietigd werden. Hij hekelde het huichelachtige gedrag van General Motors, dat liever ouderwetse techniek verkocht dan daadwerkelijk innoveerde, terwijl dat gewoon mogelijk was. Rick Wagoner zei in een interview dat het EV-1 project stopzetten de grootste fout uit zijn carrière was. Voor de jonge blaag uit Zuid-Afrika was het juist een grote motivatie. Hij zag in dat de wereld wel degelijk zat te wachten op een elektrische auto. Hij voorzag de uitdagingen, maar ook de mogelijkheden. Bijna direct nadat de EV-1’s werden vernietigd, werd zijn nieuwe doel om elektrisch rijden op grote schaal mogelijk te maken. Zijn naam: Elon Musk.
Ze hadden dat hele GM gewoon lekker moeten laten affikken. Wat een stelletje arrogante over het paard getilde ouderwetse oninteressante auto’s makende pannenkoeken zijn/waren dat zeg. Ik snap dat je als bedrijf geld wil verdienen maar GM had het in zich om een topmerk te blijven, genoeg leuks in de portefeuille. Alles de nek omgedraaid door de graaiers in de top. Altijd de meest onsympathieke fabrikant gevonden.
Zooo dat is er weer uit, dat was een mening he jongens. Fijn weekend verder ?
@gulli:
de Zweden en Italianen hebben idd een flinke greep uit de GM kas getrokken ..
@lincoln: dit is nu zo een typische arrogante over het paard getilde ouderwetse oninteressante pannenkoeken-reactie… Consistent ben je wel.
@boxer74:
ja popje ..
ik weet dat ik veel en veeeeeel belangrijker ben dan de electrische auto industrie ..
en jij weet dat ook ..
maar helaas .. dit topic gaat niet over mij ..
@gulli: snap ook niet dat jij niet in die top zit
@lekkaah: nee snap er ook niets van. Zal ze eens een appje sturen. Zo moeilijk kan het niet zijn, beetje moeilijk kijken naar de vakbond, paar streepjes door namen zetten en na drie jaar met een paar miljoen naar huis lopen.
Fantastisch interessant en goed geschreven artikel! En wat bizar dat een innovatie zo kunstmatig dood gehouden werd. Dan vraag je je toch hoe GM er nu voor had kunnen sta qua EV-verkopen en vooral qua techniek. Dezelfde auto uitrusten met de huidige accutechnologie zou al een aardige range opleveren vermoed ik!
@bosje: Musk (en Fisker) had wel door dat een groene auto best sexy design mag hebben, bij de EV1 lijkt dat ondergeschikt. Alles voor een lage Cw waarde…
@ouwedibbes83: gelukkig bewijst Musk met de Model X dat ook Tesla’s enorm lelijk kunnen zijn. De S is eigenlijk de enige sexy EV (mwa), Rimac en dergelijke buiten beschouwing gelaten.
@ouwedibbes83:
Op zich, voor zijn tijd vind ik de EV1 niet eens een lelijke auto. De koplampen ogen wat vreemd maar verder erg weinig mis mee. Maar dat was natuurlijk juist het probleem. Het was te goed, en dat was niet de bedoeling.
@bosje: GM is geen autofabrikant maar een geld fabrikant. Wanneer ze meer geld zouden kunnen verdienen met bierviltjes of crocs of tuinharken zouden ze die maken. Auto’s op zich interesseren ze al heel lang niet meer. It’s a way to make money, that’s all.
Ik was al benieuwd wat voor EV je zou behandelen vandaag. Dit is wel weer een topper geworden hoor!
raar ..
GM had die dingen makkelijk kunnen slijten in het “vooruitstrevende” Europa ..
Daar istie hoor! Goed stuk @willeme!
@tenaci: Dankjewel! We hadden hem al op de korrel ;-)
Deze specials zijn de beste. Het leest heerlijk weg. Nog een tipje, nu het toch ev weken zijn waarom dan niet een special voor een prius bijvoorbeeld? Volgens mij heb ik die nog niet voorbij zien komen.
Als Rick me had gebeld had ik hem gezegd : blijven maken, doe ernaast een Roadstertje ontwikkelen met de Chevrolet Corsica techniek en je hebt een politiek correcte wagen die waarschijnlijk voor een select publiek zal blijven, je doet ervaring op met EV’s en de monniemaker zou dan die goedkope Roadster geweest zijn, want eerlijk is eerlijk het model is gewoon kneitergoed van deze EV.
https://www.cars.com/research/chevrolet-corsica-1994/
Wagoner is wel een geweldige naam trouwens
@ikbenmnzus: ik lees het als wagon-R
@boomhauwer: Ik als Wagoneer.
Verrassende special Willem, leuk!
Ben ook al jaren gefascineerd door het ding. Één van de weinige auto’s waarbij ik het oprecht zonde vind dat ze gesloopt zijn. Had die 1000 exemplaren lekker rijdend gehouden, de fanatieke eigenaren zouden met liefde veel te veel betalen voor die paar onderdelen.
Mooi verhaal, ik lees ze hier niet vaak helemaal maar deze wel! Top!
De docu who killer the electric car toendertijd was heel intressant .
Mooi verhaal weer!
Alles staat of valt met betaalbare accu’s. Dat is altijd al een moeilijk verhaal geweest.
Er zijn zat elektrische auto’s gemaakt maar de accutechniek was gewoon nog niet ver genoeg. Citroen Berlingo, Fiat panda etc kun je al vele jaren elektrisch kopen.
Een auto bouwen moet ook rendabel zijn. Met weinig klanten is het niet rendabel. Dus om helemaal over GM heen te vallen vind ik te ver gaan.
Zo valt nu iedereen over VW met de diesel. Ok. Maar ze hadden ook de Lupo 3l die 1 op 30 kon rijden. Toch werd die niet genoeg verkocht.
@tstile: de Lupo weer niet goed verkocht doordat je voor dat geld ook een golf kon kopen
@papa: en dat komt dan weer doordat de verkoop aantallen laag liggen. Of was het nou de kip die eerst was? Of het ei? Overigens is de Lupo 3L in Duitsland best goed verkocht. Ik zie ze nu nog dagelijks rijden in Nederland zelfs. Import gebakjes.
@tstile: Hoezo is de lupo 3L niet genoeg verkocht? Is dat jouw mening?
Ik heb de docu als avi bestandje op m’n netwerk staan. Helaas is dit nog geen public domain, anders zou ik hem delen. Sommige torrent-trackers bieden nog wel soelaas, want dat is -althans buiten de VS- helaas de enige manier om deze te bekijken (of je moet tien jaar terug in de tijd, dan met je regio-vrij gemaakte dvd spelertje een regio 1 dvd kunnen afspelen). Must see voor elke autoliefhebber (ik vermijd nu even de uitdrukking ‘petrol head’, for obvious reasons).
@rrrobert: film staat hier online: http://evtopia.org/watch-killed-electric-car-full-video-online/
Nikkel-metaal hybride? Nooit van gehoord. Bedoel je soms nikkel-metaalhydride?
Doet me denken aan dat mormel uit Be Cool!
@dutchdriftking: Honda insight type 1
Vreemd dat een praatjesmaker zoals Musk steeds op een voetstuk geplaatst wordt alsof het een god is.
@johnwaters: Nee hoor. Lees de nieuwberichten op AB er maar op na. Alle uitglijders worden zeer uitvoerig en kritisch behandeld.
Dat gezegd hebbende, wat Tesla voor elkaar heeft gekregen de afgelopen tien jaar is zeer indrukwekkend. Ze hebben elektrisch rijden cool gemaakt. Dat niet alleen, ze hebben het ook mogelijk gemaakt. Denk aan de grote actieradius van de Model S en Model X. Oh, en wat te denken van het netwerk aan superchargers. Dat vind ik heel erg knap en heb ik zeker respect voor.
@willeme: hebben ze het cool gemaakt, of hip…?
@johnwaters:
en een financier zijn ..
en een politicus zijn ..
en een wereldburger zijn ..
en een perspectief veranderaar zijn ..
en een ingenieur zijn ..
en een autoverkopertje zijn ..
mwah .. dan ben je op zijn minst een halfgod ..
@lincoln: zou Hij dan toch zijn wederkomst hebben in de vorm van Elon?
@willeme: Jesse een grote verlosser noemen… het is een hol vat. Haal je het aandeel bakvissen uit het volk wat op Groen Links gestemd heeft de afgelopen verkiezingen, dan blijven er misschien 3 zeteltjes over. Leuk dat je goed scoort bij studentes in Leiden of Nijmegen, maar daarmee ga je de wereld niet veranderen. En die dames krijgen vanzelf een realistischer wereldbeeld. Duurt alleen nog even.
@timdawg: Ik ben zelf geen GroenLinks aanhanger of sympathisant. Maar ik heb absoluut respect voor Klaver. Hij staat voor zijn standpunten en heeft een ideaalbeeld. Dat is weliswaar niet dezelfde als ik heb, daar ben ik teveel een liberaal voor. Wagoner is de personificatie geworden voor de oude techniek, de oude wereld, het oude geld verdienen. Dat had niet zo hoeven zijn. Ze hadden met dit project best wel wat bijzonders in handen en hebben ervoor gekozen er niets mee te doen. Dat is zonde, zeker nu gebleken is dat elektrisch rijden mainstream aan het worden is.
Wat een apparaat…. de concept is uuteindelijk de pontiac solace geworden?
@shalomleon: als je de Solstice bedoelt, is het antwoord nee. De Solstice is gewoon een moderne Opel GT (cabrio) voor de Amerikaanse markt. De EV1 heeft geen directe opvolger, maar indirect is het wel de ‘voorvader’ van de Volt en Bolt.
@shalomleon: lijkt meer op de Pontiac sunfire
@papa: ja die bedoelde ik
Heb deze ergens eens in een museum zien staan. Wist er toen niets vanaf en nu dus wel. Dank Willeme !
Auto’s die teruggenomen worden door de fabriek: altijd al een fascinatie voor gehad, zeker omdat er dan maar een paar toch rond blijven zwerven. Citroën heeft dat toch ook meegemaakt, met een wankelmotor meen ik?
Deze GM had qua vormgeving ook zo een Citroën kunnen zijn. Een retro DS Coupe?
@ijoost:
De GS Birotor bedoel je denk ik? In samenwerking met NSU geproduceerd. Blokje zoop olie en benzine als een tempelier. En stervensduur. Was destijds net zo duur als een DS…
Die heeft Citroen/Peugeot inderdaad geprobeerd terug te kopen. Want zelfde als het verhaal GM: ze hadden geen zin om de dure onderdelen te blijven maken.
Zijn vandaag de dag dan wel echte collectors items. En het zijn prachtig uitgevoerde GSjes, met brede spatborden en de chromen wieldoppen.
Elon Musk wereldverbeteraar? Een narcist die zijn zakken vult ten koste van alles en iedereen. 5 huizen, een prive jet etc. verdiep je eens in die man in plaats van de menigte achteraan te hollen. Tesla ? Niet door Musk opgericht. De oprichters opgelicht en er uitgewerkt, dat dan weer wel. Paypal zelfde verhaal. Veel mensen verachten Trump en aanbidden Musk. Vreemd want ze zijn vrijwel identiek. Heb meer respect voor Rick Wagoner. En dat zegt genoeg, want wat Willem daarover schrijft klopt wel.
@taxman: ‘verdiep je eens in die man in plaats van de menigte achteraan te hollen’ daar moest ik wel om lachen, zeker nadat je hem een zakkenvuller noemt. Ik denk juist dat jij je eens wat meer moet verdiepen in de beste man. Ben wel benieuwd in welk opzicht jij trump en musk identiek vind?
@kevin1989: https://www.youtube.com/watch?v=FT5fh-yuaA0&t=2s
Geweldig artikel Willem! Was hier altijd al benieuwd naar. Nu meer duidelijkheid. Echt een bizar verhaal. Ook eens gelezen (gerucht?) dat GM grote bedragen heeft ontvangen van de olie-industrie om het EV1-project af te blazen.
@cees2: Thanks! Hoe dat precies zit met die bedragen is niet duidelijk bewezen volgens mij. Wel staat vast dat zowel General Motors als de oliemaatschappijen als een dolle aan het lobbyen waren voor soepelere wetgeving qua regels voor auto’s met verbrandingsmotoren. Daar is altijd geld mee gemoeid, dus de aanname is erg snel gemaakt.
Mooi stuk weer @Willeme. Geeft aan dat de lobby-partijen de machtigsten zijn op deze aardkloot. Zie ook Shell hier: hoeven niet te voldoen aan de klimaatdoelstellingen.
@jeroenwz: Thanks!