De overgang van brandstofauto’s naar elektrische auto’s zorgt ervoor dat er niet voldoende stroom is.
Vanmorgen schreven we al dat de ambities van ons kabinet om het Nederlands wagenpark te vergroenen vertraging oploopt omdat de prijzen absurd hoog zijn, komt nu het bericht binnen dat er niet voldoende stroom is. Lekkere maandag dit.
Tekort aan stroom voor elektrische auto’s
In elk artikel over elektrische auto’s kunnen we het wel schrijven: zorg dat de infrastructuur op orde is! Je hebt niks aan een elektrisch aangedreven auto als er geen laadpalen zijn waar je stroom kan tappen. Het is als treinen bestellen, terwijl er nog geen spoor ligt. En die infrastructuur is niet (voldoende) gereed en klaar voor de overgang. Het stroomnet kan het simpelweg (nog)niet aan.
Dat zien we nu in Overijssel en Gelderland, waar het plaatsen van een openbare laadpaal wel weken, tot maanden, kan duren. Dit omdat het stroomnet de extra vraag niet aankan. Het doel van onze overheid is dat we in 2050 helemaal zijn overstapt, dan is de brandstof auto vooralsnog namelijk ongewenst verklaard. Vanaf 2035 mogen benzinemotoren niet meer verkocht worden. Maar, dan moet je wel kunnen opladen. Daar zijn de komende zeven jaar 400.000 openbare laadpalen voor nodig. Dat is de inschatting van het duurzaamheidadviesbureau Over Morgen, laten zij optekenen in het AD.
Te snel?
Misschien gaat de transitie wel te snel en moeten we pas op de plaats maken. Nederland doet het best goed en het aantal laadpalen groeit gestaag. Maar niet genoeg en nu komen de grenzen van het stroomnet al in zicht. Het net moet verzwaard worden om bijvoorbeeld alle palen aan te kunnen. Toch wel opmerkelijk omdat wanneer je teruggeeft aan het netwerk, met bijvoorbeeld je zonnepanelen, je daar binnenkort wellicht voor terugleveren betalen. Omdat het net overbelast kan raken door teveel stroom. Maar de conclusie is en blijft dus, het net moet klaargemaakt worden voor de toekomst.
Speerpunt verkiezingen
Autobrancheorganisatie Bovag en Over Morgen pleiten er dan ook voor om het gereedmaken van het stroomnet een speerpunt te maken van de aankomende verkiezingen. Om de groene ambities te kunnen waarmaken, maar ook om de stroombehoefte van iedereen te kunnen blijven garanderen. Dat zou inderdaad wel prettig zijn.
We vragen ons hardop af of dit het belangrijkste thema is voor de autobranche tijdens de aankomende verkiezingen…?
Dat het stroomnet de “verduurzaming” niet aankan is al jaren bekend maar ook door de politiek veroorzaakt. Ze haalden veel geld uit de netbeheerders wat niet in het net terug geïnvesteerd werd. Denk aan de verkoop van Nuon o.a.
De elektrische auto’s zijn maar een klein onderdeel. Het bedrijfsleven welke überhaupt niet (of nauwelijks) kan verduurzamen omdat er geen elektrische capaciteit beschikbaar is een probleem welke in mijn ogen zeker zo groot is. Iedere partij zit te lobbyen om het net maar sneller uit te breiden maar de handjes (en looptijd van procedures) zijn er gewoon niet voldoende om dit werkelijk te realiseren. Kortom pas op de plaats maken en onze doelen 5 jaar opschuiven en dit probleem lost zichzelf op.
Het enorm forceren en de grenzen opzoeken gaat alleen maar voor meer problemen zorgen (net instabiliteit, storingen etc).
Spijker. Kop. Raak.
De politiek heeft 20+ jaar zitten slapen, met het oog op politiek gewin en korte termijn successen vooral het oor te luisteren gelegd bij de lobbyisten, i.p.v. de netbeheerders en energiebedrijven die hiervoor hebben gewaarschuwd.
Wacht even… Je stelt pas op de plaats maken en de problemen lossen zich vanzelf op? Dat werkt helemaal nooit! Dan heb je over vijf jaar hetzelfde probleem maar nog net iets groter. Wat er moet gebeuren is juist keihard gaan werken. Raden van bestuur en toezicht van netbeheerders als Liander/Enexis en dergelijke vervangen, resultaat verplichting invoeren etc., deze semi overheidsbedrijven maken al jaren pas op de plaats en zijn juist de oorzaak van het probleem. Je klinkt als een medewerker van een netbeheerder die zijn lui-lekker land nog wat langer wil behouden.
Tuurlijk moet je keihard gaan werken anders gebeurd er niets, alleen is de “eindstreep” die we nu in gedachte hebben gewoon niet reëel.
Dat ligt eraan. We rijden over 5 jaar niet massaal elektrisch, zeker niet nu blijkt dat dat duurder is. Over 15 jaar rijden er nog steeds auto’s met verbrandingsmotor rond. De overgang gaat het van de ene op de andere dag, dus je kunt nu beginnen met uitbreiden en daar hard aan werken.
Die 5 jaar uitstellen die je noemt is de makkelijke uitweg, maar nergens op gebaseerd. Waarom 5 jaar? Je moet nu investeren en dat doet financieel pijn, maar niks doen en de economie en mobiliteit tot stilstand zien komen is nog veel pijnlijker.
We kunnen binnenkort weer stemmen, dus misschien nu eens stemmen op een partij met visie?
Reken nou eens uit, a.d.h.v. de gegevens uit het artikel, hoeveel laadpalen er dagelijks geplaatst zouden moeten worden, welke impact dat heeft op materiaalbeschikbaarheid en manuren?
En beoordeel dan eens heel objectief hoe haalbaar dat is.
Jij hebt totaal geen idee hoe het zit bij de netbeheerders.Wist je bijvoorbeeld dat netbeheerders geen winst mogen maken?
Dus hoe ga je investeren als je geen winst mag maken?
Ja door het als “normaal” onderhoud en uitbreiding te zien kan je het net aanpakken maar winst ho maar…je klinkt wel als een advocaat van de EVangelistenpartij.
Wat ik al jaren zeg en erbij blijf is dat het net nog lang niet voorbereid is op elektrisch slurpende apparaten/voertuigen.
Als die netbeheerders geen winst mogen maken, waarom doen ze dat wel en voeren ze dat schaamteloos op in jaarverslagen? Bijvoorbeeld Enexis boekte vorig jaar een resultaat van €152 miljoen: https://www.enexis.nl/over-ons/nieuws/2023/02/jaarverslag-2022
Wat ik al jaren zeg is dat de lokale distributie netten niet voldoende voorbereid zijn op uitbreiding van economische activiteiten (industrie terreinen), meer inwoners (meer woonwijken), meer lokale energie opwekking, meer zonneparken, meer windmolens, meer vraag (elektrische auto’s). Elke commerciële bedrijfstak zou het geweldig vinden en enorm investeren om dit groeipotentieel te kunnen realiseren. Maar niet de netbeheerders, die deden niks. En daar heb ik gewoon geen begrip voor.
Daarom zeg ik ook “mogen”
Liander Enexis en natuurlijk Tennet zijn gewoon overheidsinstellingen ja het zijn nepbedrijven die voor 100% in het bezit van de overheid ziJn. Die gaan dus niet hard werken.
Inderdaad. Over Morgen heeft het rapport waarschijnlijk gekopieerd van de Stichting Open Deur.
5 jr opschuiven? Er word al zeker 12 jr over de energietransitie gesproken. Netbeheerders zagen zelf toch ook dat er de afgelopen 10 jr gebouwd is, laadpalen geplaatst zijn en enorme groei van zonnenpanelen? Waarom hebben ze de afgelopen 10 niks gedaan?
Ze moeten de prijzen bij de palen ook dynamisch maken. Teveel stroom en voor een paar cent kunnen laden. Vraag en aanbod komen weer dichter bijelkaar
Je hebt nu al geen idee bij een openbare laadpaal wat je auto opladen kost en jij wilt het nog ondoorzichtiger maken?
Ja en de stroom prijs moet dus ook niet meer 1op1 gekoppeld zijn aan de gasprijs.
Als die stroom opgewekt wordt door een gas centrale, dan wel.
Zodat je dit soort sneue files krijgt, maar dan bij de laadpaal. :)
https://cdn.nieuws.nl/media/sites/364/2022/03/08095308/1646727747-picsay-1024×682.jpg
Lijkt me goed idee want volgens van de Bron is er stroom over en kost dat geld wat ze gaan doorberekenen aan PV-paneel houders. Kunnen ze beter de laadstroom goedkoper maken op momenten dat er te veel stroom is.
Toen je 8 jaar geleden hier zei dat ons netwerk electrische auto’s niet aan zou kunnen (zowel kwantiteit als piek) werd ik (en anderen) massaal afgefikt door de EV-liefhebbers. Dat we overschotten hebben. Dat er veel studies waren die tegendeel bewezen, etc…. Nog geen 15% zijn EV en we zitten al in de problemen.
Om die rede ben ik groot voorstander van het hybride systeem die toyota zo mooi heeft doorontwikkeld.
Ja, voor de plaatselijke uitstoot is een BEV onovertroffen.
Echter, kijkt men op de grote (wereldwijde) schaal, dan is een BEV enkel in zeer beperkte mate een goede oplossing. Wil je het klimaat een handje helpen? Stimuleer naast de ontwikkeling van de EV (BEV of alternatief) óók vooral de stekkerloze-hybrides. Wereldwijd inzetbaar waar de gewone benzine auto nu ook al inzetbaar is, maar als die ontwikkeling zich doorzet, kunnen we daar al zeer snel zeer veel profijt uit halen. Jan Modaal kan met minimale subsidie makkelijk zijn auto inruilen en gaat van 1:10 naar 1:20~1:25.
Zo: uitstoot drastisch omlaag zónder belasting van het net.
Nogmaals: niet alleen in NL, maar stel je voor dat dit wereldwijd gestimuleerd zou worden
Klimaat houdt ook geen rekening met landsgrenzen
Hé wat gek! Dit hade nou niemand zien aankomen! In Den Haag dan, want de rest weet wel wat voor shitshow het is geworden.
Onder het mom van milieu en klimaat worden we aangezet tot vergroenen. Méér panelen, méér BEVs, méér warmtepompen, minder CO2. De netbeheerders investeren zich een slag in de rondte, de installateurs idem. Bedrijven kunnen niet vergroenen want geen capaciteit meer, grootschalige groene opwek kan er ook niet meer bij en als klap op de vuurpijl krijgen klanten bij Vandebron nu straf voor hun goede werk. Het zal niet lang duren voor de rest volgt.
Hier had een gedegen plan achter moeten zitten. Een plan met afspraken zodat iedereen weet waar we aan toe zijn. Maar dat gebeurde niet.
Den Haag heeft er schuld aan in dat ze de netbeheerders geprivatiseerd hebben en zo de controle verloren hebben. Deze bedrijven gingen voor winst en dat deden ze door onvoldoende te investeren. Alliander koos er bijvoorbeeld vorig jaar voor 242 miljoen winst te maken, ze hadden dus eigenlijk ook bijna een kwart meer kunnen investeren: https://www.alliander.com/content/uploads/dotcom/Alliander-factsheet-2022.pdf
Tennet is 100% van de Staat. Bij regionale netbeheerders heeft de Staat altijd een meerderheidsbelang. Dat staat in de wet.
Gewoon stoppen met nog meer geld down the drain en accepteren dat die electrische hokken geen goede oplossing zijn
Wat wil je dan ? Gaan fietsen? Want het probleem met verbrandingsmotoren (waarvan twee derde van de energie in warmte, geluid en vibraties wordt omgezet, die giftige gassen uitstoten die onze leefomgeving vernield en mensen ziek maakt en waar de mannen in jurken veel geld aan verdienen dat ze onder andere besteden aan het propaganderen van conservatief gedachtengoed en het financieren van islamitisch terrorisme) kunnen we ook niet laten bestaan.
Overdrijven was zeker het vak op school dat jij standaard een A+ voor kreeg? Man man man….
Hij heeft anders wel een punt. Je kan nu wel hopen dat ICE de norm terug zal worden maar ik vrees dat het de fiets of het OV zal worden.
En het probleem van de verbrandingsmotor is?
U leeft onder een steen?
Want de EV is DE oplossing?
Zo! De lunch begint vroeg bij de linksdraaiende azijnfabriek!
Ken je onze nieuwe variant met quinoasmaak al?
Dus omdat het transport een probleem is, is het eindproduct geen goede oplossing?
https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/5339343/frankrijk-brandstoftekort-staking-benzine-diesel-tankstations
@wolfflow. Wat is dan volgens jou wel een goede oplossing?
Als ALLE auto’s in NL elektrisch zouden zijn, dan betekent dit nog steeds maar dat er ongeveer 30% meer stroom wordt afgenomen (dit geeft aan hoeveel stroom de industrie -nu al- gebruikt). Aangezien de opbouw naar een volledig elektrisch wagenpark geleidelijk gaat, is een plus van 30% dus goed te doen. Al dat gezeur lijkt mij meer bedoeld als bangmakerij en tijdrekken door de klassieke ICE leveranciers.
@fastshifter Je hebt helemaal gelijk. Het feit dat ons net nu vol raakt heeft vooral te maken met de instabiliteit van zonnepanelen. Tevens slurpen warmtepompen ook erg veel stroom, ik heb nu een gasvrije jaren 20 woning en afgelopen december met -6 verbruikte ik dagelijks de hele accu capaciteit van een gemiddelde ID3…
Ze kunnen de lasten verlichten door Europees V2G te verplichten voor iedere nieuwe BEV. Maar ja, regelgeving en EU zijn zo traag als stront…
V2G is geen oplossing, het is een workaround, de stroom moet van het stroomnet naar je auto en niet andersom. Je moet er van op aan kunnen dat je auto naar X tijd weer vol is en niet juist leeg loopt aan de laadpaal omdat de netbeheerder heeft verzuimd in het net te investeren. Een totaalverbod op smartgrids en V2G is effectiever in de richting van een oplossing dan het verplichten ervan.
Je kan daar best makkelijk om heen werken. Je geeft gewoon aan wanneer de volgende rit is en hoeveel procent er moet zijn in je batterij. Ontlading van 10kWh is genoeg om meerdere woningen van stroom te voorzien terwijl het qua range voor de meeste ritten verwaarloosbaar is.
Tevens is het grootste verbruik wanneer alle auto’s net aan de laadpaal zijn geplaatst niet in de ochtend wanneer mensen uit huis vertrekken.
Het is behoorlijk kort door de bocht om te zeggen dat het de schuld is van de netbeheerder. Want dit is een probleem in veel wereld delen, niet alleen in ons kikkerlandje; het opwekken en verbruik van energie is gewoon radicaal anders geworden en sneller dan gedacht…
@gekketurbo : en dan lekker op kosten van de baas publiek laden om in de avond/nacht de stroom privé te gebruiken voor je eigen huis?
Wat zou helpen is meer accu capaciteit (centraal en/of decentraal) waarin we het overschot aan zonne-energie tijdelijk kunnen parkeren om in te zetten als de zon niet schijnt. De overheid zou er goed aan doen om de thuis accu een beetje te stimuleren. Daarnaast kunnen afgedankte auto accu’s nog prima een batterij park maken. Dat doen ze nu met Leaf accu’s.
Dat laatste zou ook meteen het probleem van bijvoorbeeld Vandebron oplossen. De zonne-energie die ze nu bakken met geld kost even opslaan en in de nacht verkopen voor 40ct/kWh.
@onno: Misschien gaat de transitie wel te snel? Hoe kom je daar nou bij? Alsof de energietransitie gaat om het updaten van de infrastructuur? Het grid moet ten dienste staan van het gebruik. Er zal dus, zoals BOVAG (een kapotte klok heeft 2 keer per dag gelijk) en Over morgen zeggen: ga nou eens eindelijk werk maken van die infrastructuur. Dat is precies waar wij in Nederland nou zo goed in zijn of waren. Het is verschrikkelijk niet sexy, maar kom op! knallen met die hap!
Het net is blijkbaar zo slecht dat ik deze zomermaanden ongeveer 10 maal aan zee ben geweest, zon en regendagen, en de windmolen parken voor de kust van Katwijk/Noordwijk geen enkele keer werkend heb gezien. Echt iedere keer stonden ze stil. Ik neem aan dat dat was vanwege te veel opgewekte stroom
De oplossing zijn Kerncentrales.
Frankrijk beschikt over 58 kernreactoren verdeeld over 19 locaties.
Meer dan 70% van de elektriciteit wordt geproduceerd door kerncentrales.
En Frankrijk heeft elektriciteit in overvloed, zelf Zwitserland betrekt elektriciteit van Frankrijk.
Het probleem is gewoon een beroerd elektriciteit’s netwerk, waar al 20 jaar geleden keihard aan gewerkt had moeten worden, het gaat nu met de spreekwoordelijke Franse slag, en daarom is Nederland niet klaar voor de EV transitie.
Dit dus. De overheid heeft liggen slapen.
Ik blijf het toch verwonderlijk vinden dat ik deze conclusie al als deelvraag van mn scriptie in 2011 had getrokken en vrijwel alle huidige en komende issues had voorspeld obv een paar maanden onderzoek als student.
Maar de overheid en netbeheerders, met dezelfde informatie en meer budget dan ik in 100 jaar kan opmaken dachten dat er rond deze tijd elfjes en feeën uit de lucht zouden komen en alles magisch zouden oplossen oid. Ik kan er geen andere verklaring voor vinden. Want het gaat ze nu veel meer geld, tijd en moeite kosten… De aanleg van een smartgrid had 10 jaar geleden al aan begonnen moeten worden, en je mag me er op quoten, want de komende jaren gaan we vaker grote stroomuitvallen meemaken omdat het netwerk nu al op zn limiet zit…
@smeck: ik denk dat het, helaas, te maken heeft met politieke keuzes en niet met onkunde.
De titel is wel behoorlijk misleidend. Er is geen tekort aan stroom (oftewel: energie), zeker op zonnige dagen is er gewoon een overschot en er is in Nederland genoeg (fossiele) opwekcapaciteit beschikbaar om alle auto’s in Nederland van energie te voorzien.
Het probleem is dat het netwerk het niet aankan. Energie kan dus niet van A naar B. En ook daar zijn nuances aan te geven, maar dat voert nu even te ver.
Ik geloof er niets van…
De kabelboeren (als in stroomdraden) hebben jarenlang beweerd dat we het beste netwerk van de wereld hadden, en nu ineens kunnen we een zonnepaneeltje niet meer aansluiten, tenzij we extra geld lappen?
Bovendien, dat extra geld lappen en dan is het ineens wel okay?
Alsof ze met die 180 euro ineens een dikkere koperdraad kunnen leggen naar het 10kV huisje hier verderop?
Ik denk gewoon dat het de amerikaanse cultuur is… graaien wat je graaien kan, de nummer 2 is de eerste verliezer…
Nu kunnen we iedereen een poot uit trekken, want nu slikken ze het toch wel… alles wordt duurder, dan kunnen wij ook nog wel effe graaien, tis niet dat ze ergens anders kunnen stromen….
Is natuurlijk van den zotte dat de ene na de andere eneco, nuon, vandebron enz roept dat ze 100% NEDERLANDSE wind en zonne-energie hebben, maar wel de prijzen van stroom met een factor 4 gaan verhogen… alsof het minder hard schijnt in nederland… zou niet kloppen met de klimaatdrammers… En jarenlang hebben we gehoord dat duitsland zoveel zonnepanelen hadden dat ze soms gratis stroom gaven… En hoe kan het zijn dat de stroom van mijn huis bijna 1 euro per kWh was en op hetzelfde tijd ik mijn EV’s kon opladen met 33ct/kWh ? Die aansluiting in mijn huis ligt er al jaaaaren, en die 350kW laadpaal moet nog terugverdiend worden…
Dus of die kabelboeren hebben de boel vroeger geflest, of ze flessen nu… een van de 2 moet liegen.
Qua betrouwbaarheid behoort het Nederlandse stroomnet ook tot de besten ter wereld. Het is alleen niet ontworpen als batterij. Nu steeds meer teruggeleverd wordt, en mensen door de salderingsregeling ook niet gestimuleerd worden hun eigen stroom op te maken als het opgewekt wordt, zijn investeringen nodig om het net te verzwaren, Die kosten wordne nu over alle aansluitingen verdeeld. Dus ook mensen zonder panelen betalen indirect mee. Vandebron vindt het eerlijker dat alleen de mensen met panelen betalen voor terugleveren.
Dat grote investeringen aan het net nodig zijn is al lang bekend, Het duurt alleen heel lang voordat een verzwaring is uitgevoerd. Een nieuw onderstation aanleggen duurt zo 10 jaar en kost heel veel geld. En dan hebben ze ook nog eens veel te weinig technici, omdat die allemaal druk zijn met zonnepanelen leggen.
Ik werk zelf in de gebiedsontwikkeling en daar speelt het probleem ook. Dat nieuwe wijken niet gerealiseerd kunnen worden omdat er te weinig prik aanwezig is.
@batterijlikker: op zich heb je een punt. Jarenlang is echter, door btw korting van 100% , het kopen van zonnepanelen gestimuleerd. Desondanks heb je het dan nog steeds over een investering van tussen de 7-15 duizend euro. De terugverdientijd is overzienbaar, maar zal nog steeds rond de 6-8 jaar liggen. Gek genoeg is een investering in een thuisbatterij niet gefinancierd met een laag BTW tarief. Terwijl dat nu een mooie oplossing zou zijn voor de problemen die zich voordoen op het huidige netwerk.
Klopt. Het mooiste zou zijn overdags de batterij van de EV volladen en dat ‘s-avonds weer benutten. De thuisbatterijen staan helaas nog in de kinderschoenen. Je betaalt je helemaal scheel aan een paar kWh.
Als electrische auto’s een grotere range zouden hebben dan nu heb je ook minder laadpalen nodig. En als ze sneller zouden laden hoef je minder lang aan een paal. Daar zit dus ook een mogelijke capaciteitsverbetering waar ik weinig over lees. De auto-industrie moet dus ook beter z’n best doen: betere accu’s en snellere laadmogelijkheden zijn hard nodig.
Sneller laden is bij een AC-paal niet van belang. De meeste moderne EV’s doen gewoon die 11 kW laadsnelheid. Het aantal EV’s dat nog een 1-faseaandluiting heeft is niet zo groot meer. PHEV’s hebben die doorgaans nog wel.
Snelladers staan niet in woonbuurten. Die vind je langs de snelweg of ergens op een bedrijventerrein. Stel dat dat wel zo zou zijn, dan worden de pieken alleen nog maar groter. In plaats van dat er dan 10 auto;s met 11 kW staan te laden in een wijk, zouden dat 10 auto’s zijn die 200 kW staan te laden.
En dan eerder vandaag nog het bericht obv rapport MinI&W dat EV rijden duurder is en blijft dan ICE.. Ik stap voorlopig nog niet over naar EV..
Idd, ik word schijtziek van al die EV lovers die de nadelen van een EV gewoon ff wegpoetsen.
Niet zo snel kunnen volladen als een ICE (ook tijdens een spontaan moment)
Niet genoeg actieradius (kom niet aan met je rijd geen … km per week)
Geen fatsoenlijke auto’s voor het gezin
Niet zo bereikbaar als een ICE (financieel gezien)
Wat een dramatisch beleid hebben we toch. Eerst allemaal aan de zonnepanelen, dan moeten we gaan betalen als we teveel stroom hebben, dan allemaal aan de EV en dan weer te weinig stroom. Weg met die troep en fijn benzine stoken, de rest van de wereld lacht ons gewoon uit.
Het gaat niet om te veel of te weinig stroom. Het gaat om het netwerk.
Zal wel zo zijn, maar dat was 10 jaar geleden al voorzien met de opmars van zonnepanelen en EV’s.
Precies
ik vindhet nog steeds knap dat een club wiens enife taak is om stroom te regelen niet snapte dat sinds 1989, toen ik mijn eerste zonnepanelen op de schuur legde dit uiteindelijk landelijk zou beginnen… en toen in 2012 mijn eerste plugin kocht (prius) was er niemand die dacht, goh, bijtellingsknallers in een land met bpm tot wel.70% van de aanschafwaarde, dat gaat nooit gebeuren… en toen er overal industrie terreinen kwamen waar 400v aansluitingen of 10kV aansluitingen afgenomen werden als ijsco’s in de zomer was er ook niemand wakker bij de stroomdealers? zeker niet als je denkt dat de stroom in nederland nooit goedkoop is geweest… 8 jaar geleden betaalde ik nog ongerekend 8ct/kWh in zweden voor mijn kantoor, toen het hier nog 21 ct was…
Misleidende titel. Er is geen stroom te kort. Het kabelnetwerk is niet op orde.
Ja, en dat wisten we 10 jaar geleden ook al. Beleid heet zoiets.
Klopt.