12 interessante ontwerpen van Tom Tjaarda

En dan tellen we deze Ferrari 365 California nog niet eens mee.

Nederland heeft niet echt een auto-industrie. Gelukkig worden er Donkervoorts in Lelystad gebouwd, godzijdank weigert Spyker op te geven met bestaan en rollen er dagelijks verse MINI Countryman’s van de band bij VDL. Maar als het gaat om Nederlandse auto-ontwerpers mogen we trots zijn. Denk aan Adriaan van Hooydonk die al jaren BMW’s voorziet van een herkenbaar familiegezicht of Laurens van den Acker die Mazda’s sexy maakte en Renault een complete en geslaagde make-over gaf. Of wat te denken van Harm Lagaay (Porsche) en Fedde Talsma (Volvo)?

Een andere bekende naam is die van Tom Tjaarda. Tom werd op 23 juli 1934 geboren in Detroit. Inderdaad, Amerikaans. Zijn ouders zijn van Nederlandse komaf. Zijn vader, Joop Tjaarda was ook geen onverdienstelijke ontwerper. De geboren Arnhemmer werkte aan een project dat uiteindelijk zou resulteren in de Lincoln Zephyr.

Na zijn studie gaat Tjaarda aan de slag bij Ghia in Turijn. Aldaar ontwierp hij coupé concepts op basis van de Volkswagen Kever en Renault Dauphine. Twee jaar later maakt hij de opstap naar Pininfarina alwaar hij absolute pareltjes als de Ferrari 365 GT California en Lancia Flaminia Coupé ontwerpt. In 1968 keert Tjaarda weer terug op het oude nest bij Ghia. Ditmaal houdt hij zich bezig met de diverse Lancia’s en zo’n beetje alle DeTomaso’s. In 1984 begint hij zijn eigen ontwerpbedrijf: Dimensione Design (later Tjaarda Design). Hij ontwierp en bouwde concept cars als de Saab Viking en Bitter Tasco.

Daarnaast hield Tjaarda Design zich vooral bezig met consultancy op het gebied van automotive design. Dat deed hij tot voor kort. Tjaarda was al enkele maanden ernstig ziek en helaas heeft het trieste nieuws ons bereikt dat hij 1 juni is overleden. Tom Tjaarda werd 82 jaar oud. Onderstaande is slechts een greep uit zijn enorm gevarieerde nalatenschap.

Shelby Series 2
Het is bijna een zekerheid: op een gegeven moment gaat een tuner een eigen sportauto bouwen. Dat is genetisch bepaald. De Shelby Series 1 was een moderne interpretatie op de oude Shelby Cobra. Dus een lage, open tweezitter met achterwielaandrijving en een V8. Alleen niet met de gebruikelijke oversized Ford V8, maar een compacte vierliter Oldsmobile V8 met supercharger. De Series 2 was een doorontwikkeling van deze auto. Tom Tjaarda maakte het design helemaal up-to-date voor 2005. Aanvankelijk leek het project uitstekend te verlopen: er was veel animo voor de auto en alle productie-slots waren snel vergeven. Het mocht helaas niet zo zijn. De regels omtrent emissie en veiligheid werden enorm aangescherpt in de VS, waardoor het te duur werd om de auto straatlegaal te maken. Er zijn 3 prototypes van gebouwd.

Isotta Fraschini T8
De jaren ’90 waren vreemd als je kijkt naar de trends: Flippo’s, 2 Unlimited en Cavello trainingspakken. Nog een rare trend: het herintroduceren van oude maar prestigieuze merken. Een van die merken is het ooit zo trotse Isotta-Fraschini. In tegenstelling tot wat de meeste merken deden (een Supercar die veel beter was dan welke Lambo of Ferrari dan ook), kreeg Tom Tjaarda een andere opdracht: ontwerp een Gran Tourer eerste klas. Het resultaat was de Isotta Fraschini T8 (Coupé) en T12 (Cabriolet). De auto was gebaseerd op de Audi A8 (D2) en had ook diens aandrijflijn: een 4.2 V8 met 300 pk, automaat en permanente vierwielaandrijving. Het was de bedoeling om de auto te bouwen in een oude wapenfabriek, maar zover heeft het niet mogen komen.

Chevrolet Corvette Rondine Pininfarina Coupé
De Chevrolet Corvette C2 is altijd een welkome gast voor een goede make over. Niet zozeer omdat ze lelijk zijn (integendeel!), maar omdat het zo gemakkelijk kan. De layout leent zich uitstekend voor een spectaculair koetswerk. Ook het feit dat de kunststof body redelijk gemakkelijk te verwijderen is helpt ook mee. Voor dit project kreeg Tjaarda een iets andere opdracht. In plaats van een nog stoerder of sportiever ontwerp, moest de Rondine juist een elegante Gran Tourer worden. Dat lukte. Er is er maar eentje van gebouwd en deze werd jarenlang opgeborgen in de kelder van Pininfarina. Enkele jaren geleden is de auto verkocht voor het monsterlijke bedrag van 1.600.000 euro.

Ferrari 330 GT 2+2 Pininfarina
Naast de sportwagens heeft Ferrari een naam hoog te houden qua twaalfcilinder GT’s. De eerste Ferrari (166 Inter) was immers een V12 GT. Een van de hoogtepunten is deze 330 GT 2+2. Geen auto voor de playboy, maar voor de heer van stand met smaak. Het was niet zomaar een 330 met twee zitplaatsen, de 2+2 kreeg een eigen onderstel en koetswerk (van Tom Tjaarda). Kenmerkend voor de eerste serie 330GT 2+2 waren de dubbele koplampen. De motor was een 4-liter grote Colombo V12. Veel glorieuzer dan dit gaat het niet worden.

Fiat 124 Pininfarina Spider
De 124 Spider is waarschijnlijk het hoogtepunt uit de carrière van Tom Tjaarda. Het is namelijk een van de mooiste roadsters ooit. Dat niet alleen, het was ook een heel houdbaar ontwerp. De 124 Spider ging in productie in 1966 en wist het uit te zingen tot 1985! En dat allemaal op basis van de techniek van een gewone Fiat 124. Het ontwerp was dermate sterk dat ze het in moderne vorm over een MX-5 konden gieten. Zodoende staat de moderne 124 Spider in de showrooms.

DeTomaso Pantera
Als bovenstaande auto niet het hoogtepunt was, dan moet het wel deze zijn. Tom Tjaarda heeft een hele zwik aan DeTomaso’s ontworpen. De meest tot de verbeelding sprekende is de Pantera. Wederom een heel houdbaar ontwerp, de Pantera was namelijk van 1971 tot 1992 in productie. Uiteraard kreeg de Pantera andere bumpers, wielen en spoilers; de basislijnen bleven keurig intact. Het was een ongelooflijk populaire auto voor zo’n kleine fabrikant: meer dan 7.200 exemplaren zijn er van gebouwd.

Lancia Y10
De Mini, Audi A1 en DS 3 trendsetters? Driewerf neen. Het was Autobianchi die deze eer ten deel viel. Tjaarda kreeg de opdracht om een super-chique, elegante en compacte auto te ontwerpen. Dat pakte magistraal uit, want de Autobianchi A10 (Lancia Y10 buiten Italië) was een hit. Je kon de auto enorm luxe aankleden als je dat wilde: automaat, alcantara bekleding (zelfs voor het dashboard!), automatische airco, glazen dak, vierwielaandrijving en er was zelfs een heuse ‘Turbo’-uitvoering. Kek detail: de achterklep was altijd satijnzwart, ongeacht de carrosseriekleur. Het recept van een kleine maar luxe auto werkt uitstekend: de achterkleinzoon van de Y10, de Ypsilon, is de enige Lancia in productie op dit moment.

Seat Ronda
Als designer kun je niet altijd supercars ontwerpen, hoe graag je dat ook zou willen. Soms moet er ook geld verdiend worden, zoals met de Seat Ronda. Uiteraard is het niets meer of minder dan een Fiat Ritmo. Met minimale middelen moest de auto toch een eigen smoel krijgen. Tjaarda trok het Ritmo-ontwerp helemaal strak. Niet alleen omdat de auto zo goedkoper was om te produceren, maar ook meer een eigen smoel had. De Seat Ronda was een belangrijke auto voor het Spaanse merk. In 4 jaar tijd werden er meer dan 175.000 stuks van verkocht.

Fiat Barchetta
Het bewijs dat voorwielaandrijvers erg leuk kunnen zijn. De Barchetta was een kek cabriootje op basis van de Fiat Punto en verkocht aanvankelijk erg goed. In 2002 werd de productie gestaakt. Aangezien er toch vraag bleek te zijn naar het kleintje besloot mocht Tjaarda de auto weer helemaal fris en bij de tijd maken. De bumpers, koplampen en wielen zorgden er voor dat de Barchetta er weer een paar jaar tegenaan kon.

Ford Mustang Shelby GT500 HST 700T
De vijfde generatie Ford Mustang zou de wederopstanding van de Musclecar betekenen. Een van de eigenschappen van een Musclecar is dat deze goedkoop is. Helaas moet je dan ook qua design concessies doen. Maar wat zou het resultaat zijn als geld geen issue was bij een Shelby GT500? In samenwerking met tuner HST kon Tjaarda daar antwoord opgeven. De gehele koets is van carbonfibre. Op vele details was de Mustang net even wat strakker, waardoor het totaalbeeld waanzinnig fraai is.

Mercedes 230 SL Pininfarina Coupe
De Mercedes Pagode is een van de mooiste auto’s ooit gebouwd. Des te opmerkelijker was het dus dat de Duitsers bij Pininfarina aanklopten om te vragen: “Wat kunnen jullie hiermee?” Diverse ontwerpers gingen los op het idee, maar uiteindelijk werd het design van Tjaarda gekozen. Tjaarda was namelijk zeer subtiel te werk gegaan. Bijna elk carrosseriedeel werd aangepast, maar met immens respect voor het originele ontwerp. De grille is iets anders, de ster leunt iets voorover, de achterkant loopt steiler af en divers subtiel gebruik van chroom gaven de 230 SL een uiterst sierlijk voorkomen.

Ford Fiesta
Commercieel gezien is dit het beste ontwerp van Tom Tjaarda geweest. Omdat de Escort telkens groter werd en er een energiecrisis woekerde, besloot Ford om het modelgamma naar beneden af te ronden. In dienst van Ghia ontwierp Tjaarda de Fiesta van de eerste generatie. De auto ging in 1977 in productie en in 1980 waren er al meer dan een miljoen van verkocht. De tweede generatie leunde qua uiterlijk nog steeds sterk op de eerste. Met recht een klasseloos topontwerp.