De gaafste snelle stationwagons: dit zijn ze!

@nicolasr kwam met de lezersvraag: Wat is jouw favoriete carrosserietype? Aangezien onze Nicolas zijn looks mee heeft, koos hij wijselijk voor de cabriolet. Voor ondergetekende stond het al lang vast: de stationwagon. De stationwagon is namelijk een ideale auto. Ze zijn praktisch, veelzijdig en ruim. Echt nadelen kent het concept niet. Een stationwagon neemt niet veel meer ruimte in op de weg dan de sedan waarvan deze is afgeleid.

Gaan we een stap verder komen we uit bij de de sportieve stationwagon. Dit is typisch zo’n auto dat het in Noord-Europa enorm goed doet, maar verder in de wereld zijn ze bijna niet te krijgen. Toch is dit de gaafste combinatie van alle werelden: al het gebruiksgemak van een Wagon, maar dan supersnel. Bij een snelle SUV heb je een enorme motor nodig om tot redelijke prestaties te komen, bij een Estate niet. Een GLS500 is adequaat, terwijl een E500 feest is. Maak overigens niet de fout door te denken dat dit echt sportieve auto’s zijn. Je kan er vooral sportieve dingen mee doen: fietsen erachter, kano’s erop of Nordic Walking stokken erin. Of logischer: met de kids door de McDrive, je portemonnee zoekend, zorgen dat je de peperdure velgen niet beschadigd terwijl het kroost schreeuwt om een Happy Meal.

Drie uitzonderlijke exponenten van dit type auto komen bij één merk vandaan: Audi. De RS2, RS4 en RS6 legden de blauwdruk voor de non-plus ultra stationwagon. Ok, in grenssituaties heb je wat onderstuur. Ze zijn zwaar. Maar ook waanzinnig vlot en competent. Voor dagelijks gebruik en vakanties zijn het ideale complete auto’s. Het discreet dikke van deze generatie zijn ze met de jaren ietwat kwijt geraakt. Maar gelukkig zijn er meer auto’s van dit type gebouwd. We nemen de 20 gaafste met je door, op volgorde van de grootte van de kofferbak (welke minimaal 1181 liter groot moet zijn, anders is het gewoon een ruime hatchback). Komen ze!

1184 liter: Audi RS4 Avant (B7)
Welke Audi ging uiteindelijk door? Geen van drieën, zo blijkt. De keuze is gevallen op de B7. Om een paar redenen. Ten eerste die motor: een atmosferische V8 van 4.2 liter groot. Redelijk wat koppel onderin maar flink vermogen hoog in de toeren. Daardoor is het altijd een plezier om tot het rood te gaan. De B7 is nog altijd de best rijdende snelle Audi (R8 niet meegerekend). Qua afstelling is duidelijk te merken dat ze eens echt hun best hadden gedaan om een fijne rijdersauto te maken dan alleen een heel snelle en capabele. Verder ziet de B7 er waanzinnig lekker dik uit: goed uitgebouwde wielkasten en twee stortkokers achterop: beter dan vier kleine ronde pijpjes. Dit is misschien wel het prototype dikke Stationwagon, alhoewel de laadruimte ietwat tegen valt. Terwijl we daar naar op zoek waren. De oude (B5) is overigens wel sneller en zuiniger. Dat heet voorsprong door techniek.

1222 liter: MG ZT-T 260:
Deze auto is een les in crisismanagement. Stel, je moet een autobedrijf er bovenop helpen. Wat doe je dan? Een kleine koolstofvezel sportwagen bouwen? Alleen maar auto’s van één enkel type uitbrengen? Of gewoon een opvolger jarenlang uitstellen? Ome Sergio kan het heel erg bont maken, maar het valt in het niet bij de vier heren van de Phoenix Group. Deze zelf-veredelaars vonden het niet alleen nodig om deze in de showrooms te zetten naast een Tata Indica, maar ook om hun verouderde middenklasser niet te vervangen, maar aan te passen. Door hem achterwielaandrijving te geven en ouderwetse Modular V8 van een Mustang. Idioot idee, briljante uitwerking. De bagageruimte is wat krapper dan bij de voorwielaangedreven ZT-T dankzij de aandrijflijn achter.

1320 liter: Alpina B8 Touring (E36)
In de tijd dat Alpina’s nog écht bijzondere auto’s bouwde. Instappen bij Alpina deed je in de jaren met een B3 3.2. Op zich een prima auto: 250 pk was toen nog heel wat. De M3 had slechts 36 pk meer (286). Maar meer is altijd beter en altijd leuker. Daarom heeft Alpina een kleine serie gemaakt van de B8. De B8 was de eerste fabrieks 3-serie met V8. Deze kwam uit de B10 en was 4.6 liter groot. Het maximum vermogen was 333 pk en het koppel bedroeg maar liefst 470 Nm. Daarmee sprintte de B8 van 0-100 in 5,7 seconden naar de 100. De topsnelheid bedroeg 275 km/u. Er zijn er 27 stuks van gebouwd.

1450 liter: BMW M5 Touring (E34)
De Duitsers zijn enorm goed in het bouwen van dikke wagons, maar BMW lijkt er moeite mee te hebben. Sterker nog, zelfs Alpina verkoopt in verhouding meer dikke stationwagons dan BMW. Twee keer heeft BMW Motorsport het aangedurfd om de legendarische M badge te combineren met een Touring body. Onze keuze gaat uit naar de E34 generatie. Deze was namelijk heerlijk analoog met zijn 340pk sterke 3.8 liter S38 zes-in-lijn, gekoppeld aan een handgeschakelde zesbak. Dit was BMW op zijn best. 891 handgebouwde exemplaren hebben de fabriekspoorten verlaten.

1475 liter: Nissan Stagea 260 RS Autech (E-WGNC34)
Bij ons niet bekend, maar daardoor niet minder leuk. De Nissan Stagea was een stationwagon van Nissan op basis van de normale Nissan Skyline. Een soort Budget Volvo V70. Van de Stagea kwamen naar goed Japans gebruik heel veel verschillende uitvoeringen. De RS Four en RS Aero zijn leuk speelgoed, maar het echte werk was de 260RS Autech Version. Deze had namelijk het blok van de Nissan Skyline GT-R onder de kap liggen.

1490 liter: Toyota Caldina GT-Four N-Edition (ST246)
De Toyota Caldina was altijd een beetje suffe stationwagon, bij ons bekend als de Avensis. De derde generatie Caldina was een compleet uniek model wat er zeker niet verkeerd uit zag. Sterker nog, het is te zien waar Citroen de inspiratie vandaan haalde voor de DS5. De GT-Four benaming kennen we nog van de rally uitvoeringen van de Toyota Celica, waar de motor (3S-GTE) van afkomstig was. De Caldina GT-Four levert 260 pk en 324 Nm.

De N-Edition had een strakker onderstel, stijver anti-rollbars en Torsen diff achter. De Caldina GT-Four N-Edition was een hommage aan Hiramo Naruse. Naast teamchef van Gazoo Racing was hij de hoofd testrijder van de Lexus LF-A. De auto waarin hij in 2010 overleed door een aanrijding met een BMW testauto vlak bij de Nürburgring.

1490 liter: Hirsch 9-5 Troll R
Eigenlijk tellen getunede auto’s niet, maar bij deze Saab ligt het iets anders. Aangezien alle Hirsch onderdelen gewoon leverbaar waren bij de Saab dealer pakken we deze Hirsch Estate er toch even bij. De Troll R was de sterkste 9-5 die je destijds kon krijgen: 310 pk. Maar bij Saabs is het vermogen niet het belangrijkste, maar het koppel (dat was 440 Nm). Op de tussensprint was de 9-5 dodelijk: een BMW 540i of Audi S6 reed je er met gemak uit. De bodykit, dikke wielen en dubbele uitlaten maakten het uitelijk helemaal af.

1500 liter: Mercedes-Benz C63 AMG DR520 Estate (S204)
De C63 AMG van de vorige generatie gaat waarschijnlijk net zo’n klassieker worden als de W124 E500. Met name doordat AMG het nodig achtte om die 6.2 liter V8 in de kleine C-klasse te proppen. Gekkenwerk. Vanwege het kortere luchtinlaattraject leverde V8 iets minder vermogen dan in de grotere E en S modellen. Mercedes-Benz UK dacht daar anders over en gaf de C63 andere zuigers en een gewijzigde krukas. Nu leverde De C63 AMG ineens 520 pk, vandaar de naam DR520. Er zijn er twintig van gebouwd, waarvan 10 Estates. 5 daarvan zijn wit, de andere 5 matzwart.

1530 liter: Opel Insignia OPC Unlimited Sports Tourer
Deze moest er in van onder getekende. De Insignia is een buitengewoon fraaie auto. De auto is al sinds 2008 (!) op de markt, maar oogt nog steeds vers. De OPC uitvoering doet daar nog een schep boven op. De Unlimited is gelijk aan de gewone OPC, alleen is de begrenzer weg gelaten. Dus boven de 250 kun je BMW’s en Audi’s lossen. Nice. Verder is het een uitstekende familie-auto: ruim, 4WD en voldoende koppel. Nieuw zijn ze tegenwoordig stervensduur, maar gebruikt zijn ze voor schappelijke prijzen te vinden.

1580 liter: Ford Focus ST170 Stationwagon (DNW)
Verreweg de langzaamste in het lijstje. Toen de ST170 destijds uitkwam was het al geen snelle auto. 0-100 duurt een tergend lange 8,4 seconden en de topsnelheid is een lachwekkende 214 km/u. Maar dat maakt niet zo veel uit. Bij de Focus draait het maar om één ding: rijden. De besturing is ragfijn, schakelen gaat klik-klak soepel en het chassis is magistraal. De snelheid die je te kort komt op het rechte stuk pak je in de bochten ruimschoots terug. De Focus blijft vlak, stabiel en communiceert uitstekend waar de grens ligt. Serieus zeldzaam in een stationwagon.

1602 liter: Dodge Magnum SRT-8 (LX)
Een auto hoeft niet goed te zijn om deze lijst te halen, bewijst Dodge met de Magnum SRT-8. Het interieur is wat crappy, de afwerking is matig, echt comfortabel zijn ze niet en van NVH-tests hebben de ontwikkelaars nooit van gehoord. Maar de 6.1 liter V8 maakt dat goed: 425 paarden op de achteras zorgen ervoor dat een burnout zo gedaan is. Het ontwerp van de koets maakt nog meer goed: de Magnum is breed, lang en laag. De beste verhoudingen voor een performance wagon. In Europa kregen wij de in 300C SRT-8 Wagon. Ook leuk.

1610 liter: Volvo V70 R
Eén van de grondleggers van dit genre. Het meest bejubeld is de 850 T-5R. Waarom dan toch de opvolger? Simpel: ze konden het vermogen beter aan. De versies met voorwielaandrijving hadden een sper, terwijl vierwielaandrijving leverbaar was. Standaard had de V70R 250 pk, alhoewel vele exemplaren door Rica Engineering naar 300+ zijn gekieteld, als er geen ander blok in is gelepeld. Publiekslieveling in Nederland. De bagageruimte valt alleen een beetje tegen. Niet dat 1610 liter weinig is, maar de hoekige lijn en reputatie zijn ietwat misleidend. Niet leverbaar geweest in Cream Yellow, maar is dit koraalblauw eigenlijk niet cooler?

1628 liter: Subaru Legacy Touring Wagon S402 STI
De Japanners houden ook al het leuke voor hen zelf. Wij kregen de 3.0 Spec-B, maar ook STI is er wel eens op los gegaan. De S402 STI had de motor van de Impreza WRX STI, dus een 2.5 liter grote boxermotor met twinscroll turbo. STI (Subaru Technica International) wijzigde met name een heleboel hardware: Bilstein dempers, 18″ BBS velgen, Brembo remmen. Grootste verassing was misschien nog wel het uiterlijk: de enige echt mooie Subaru?

1675 liter: Jaguar XF-RS Sportbrake
Je moet het de jongens uit Coventry meegeven: ze hebben humor. Pas na de facelift kwam er een Sportbrake versie van de Jaguar XF. Deze was enkel leverbaar met vier,- en zescilinder dieselmotoren. Prima: vroeg de markt eenmaal om. Maar aan het einde kwamen ze toch met een benzine variant. Dit was dan meteen het andere uiterste: De AJ-III V8 met 550pk was dermate gretig dat je elke bocht dwars neemt. Of je dat nu wilt of niet, laat Wouter in deze rijtest zien. De zwaar aangezette bodykit en smurfblauwe lak maken het af.

1675 liter: Seat Leon ST Cupra (5F)
Deze moet erin. Niet de meest spannende Estate. Ook niet de mooiste. Om te rijden best leuk, maar nieuw ondergoed hoef je niet mee te nemen. De Leon is wel de enige met streed-cred, of beter gezegd: track-cred. Er zijn twee stationwagons die onder de 8 minuten duiken van de Nürburgring Nordschleife en eentje daarvan is een Seat. Met slechts een tweeliter motor en de aandrijving op de verkeerde wielen, volgens @Jaapiyo. Gewoon bij de dealer te krijgen met garantie en alles. Wel moet je even je coureur skills opwaarderen om die 8 minuten te halen, maar snel is ‘ie.

1731 liter: Volkswagen Passat R36 (B6)
Nieuw was dit best een onderschatte auto, de Passat R36 (rijtest). Dat laat zich uiten in het aantal gebruikte exemplaren. Je moet echt even zoeken. De R36 heeft een VR6 met 300 pk onder de kap, gekoppeld aan een DSG bak met een Haldex 4WD systeem. Absoluut niet de snelste wagon, ook niet best sturende. Maar de R36 ziet er verdomd dik uit. Ook het interieur mocht er zijn: met name de leer/alcantara sportkuipen zitten hemels. Als je voldoende spullen bij de pomp wilt sparen is dit een ideale metgezel voor alle dag.

1770 liter: Mitsubishi Lancer Evolution IX GT Wagon
Het is het pragmatische karakter wat deze auto cool maakt. 4WD om effectief te sprinten, een enorme bak bagageruimte en zeer kietelbare 4G63 viercilinder met turbo voor de performance. Waarschijnlijk de snelste op een tankbaan van alle auto’s uit het lijstje. In Nederland nooit geleverd, alhoewel er een paar schijnen rond te rijden.

1950 liter: Mercedes-Benz E63 AMG (S212)
Collega @RubenPriest doet ook een bijdrage. Op één van zijn vele tripjes naar het verre oosten kwam hij onderstaande beauty tegen. Een E63 AMG S214 met de 5.5 Biturbo V8. Met name de uitvoering (19″, wit metallic, donkere zijtuiten) maakt Ruben helemaal verliefd.

1975 liter: Brabus E V12 T-Modell (S210)
Als het aan komt op cilinderinhoud, wint deze. De Brabus E V12 heeft namelijk een 7.3 liter metende V12 onder de kap. Het blok perste er 582 pk en 720 Nm uit.de auto was destijds de snelste stationwagon ter wereld. De topsnelheid was naar goed gebruik begrensd, op 330 km/u. Er zijn er maar een stuk of 10 gebouwd en waren nieuw stervensduur: ongeveer 400.000 DM. Kun je wel bijna twee kuub aan zand en schelpjes mee nemen. Giga motor, grootse prestaties en lekker onopvallend. De coolste stationwagon? Dit is ‘m.

2000 liter: HSV Clubsport R8 Tourer LSA (GEN-F2)
Australië doet ook even een duit in het zakje. Het is meteen een hele flinke. De standaard Holden is al best vlot in SS uitvoering, maar de HSV versie is compleet gestoord te noemen. De motor is een 6.2 liter LSA V8, welke goed is voor 400 kW, ofwel 544 pk. Het koppel is zo mogelijk indrukwekkender: 672 Nm. De R8 Tourer LSA is een afscheidsspeciaaltje van HSV, dat binnenkort stopt met de dikke achterwielaangedreven modellen met V8. Snik.

***Bonus***
1484 liter: Cadillac CTS-V Wagon
Dan doe je nog zo je best om @E34M5Touring tevreden te houden door een E34 M5 Touring aan het lijstje toe te voegen, komt hij met een nog veel beter alternatief. De Cadillac CTS-V Wagon. Waarom GM deze in productie heeft genomen weet niemand. Bijna niemand kocht hem ook. Maar het is wel een gave Wagon. Ten eerste vanwege de (licht geknepen) LS9 Supercharged V8 uit de Corvette ZR-1. Ten tweede omdat juíst een een uber-Amerikaans merk als Cadillac een handbak aanbood. Ten derde om dat het een gaaf ontwerp is: wie zei ook alweer dat alle auto’s op elkaar lijken? De laatste reden is dat het mogelijk moet zijn om de Nordschleife van de Nürburgring in minder dan 8 minuten te doen. Niet zo snel als de Seat, wel veel gaver. En daar ging het om.

Mocht jouw favoriete Alfa Romeo 159stationwagon er niet in staan, mag je deze aanbevelen in de comments. Degene met de gaafste toevoeging ontvangt korting op een cursus quinoa eten met @dizono

UPDATE: dankzij alle reacties hebben we inmiddels een tweede deel!